Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, με σταθερή αισθητική γλώσσα και στοχασμό γύρω από το «άλλο», καταθέτει μια προσωπική, φασματική ανάγνωση του Δράκουλα – μιας ιστορίας που τον καταδιώκει και τον εμπνέει εδώ και χρόνια.
Από τον μύθο του 19ου αιώνα στην καρδιά του σήμερα
Ο «Δράκουλας» του Μπραμ Στόκερ, από το 1897 μέχρι σήμερα, παραμένει ένα έργο-φάντασμα που διαρκώς επιστρέφει, μεταμορφώνεται, στοιχειώνει. Για τον Θάνο Παπακωνσταντίνου, όμως, ο ήρωας του Στόκερ δεν είναι απλώς ένα βαμπίρ, ένα κλασικό σύμβολο τρόμου. Είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο: ένα υπαρξιακό είδωλο, ένα άδειο σώμα που ζητά να γεμίσει, να νιώσει, να επιθυμήσει, να ζήσει. Και τελικά, να μας δείξει κάτι που κρύβεται μέσα σε όλους μας.
Η νέα παράσταση Dracula, που ανεβαίνει στο Θέατρο Πόρτα από τις 22 Οκτωβρίου, δεν προσεγγίζει τον θρύλο σαν κινηματογραφική goth περιπέτεια. Αντίθετα, τον μεταφέρει σε μια θεατρική σκηνή σκοτεινή, ψυχρή, σχεδόν μετα-τεχνολογική, όπου κυριαρχεί η εξάντληση, η επανάληψη, το ψευδαισθητικό «για πάντα» των επιθυμιών.
Το «κενό» του Δράκουλα και η δίψα για ζωή
Ο Παπακωνσταντίνου περιγράφει τον Δράκουλα ως «πλάσμα άδειο, νεκρό, καταδικασμένο να ζει για πάντα, που αναζητά ηδονή και χαρά». Η ύπαρξη του ήρωα παραπέμπει στη μορφή του Άμλετ, όχι εκείνου του Σαίξπηρ, αλλά του διαλυμένου Άμλετ του Χάινερ Μίλερ, που στέκεται πάνω στα ερείπια της ιστορίας και αναπαριστά αδιάκοπα την τραγωδία του, μπας και καταφέρει να νιώσει κάτι. Στον πυρήνα της αφήγησης, υπάρχει ένα ερώτημα-κόλαφος: υπάρχει λόγος να ζεις για πάντα;
Ο Δράκουλας δεν έχει αντανάκλαση – κι έτσι λειτουργεί σαν καθρέφτης του θεατή. Ό,τι βλέπει κανείς πάνω του είναι ό,τι κουβαλάει μέσα του. Μπορεί να είναι ο ιδανικός εραστής, μπορεί να είναι ένα τέρας, μπορεί μια σκιά, μια πανούκλα. Αυτή η πολλαπλότητα καθιστά τον χαρακτήρα ακαταμάχητο αλλά και επικίνδυνο. Δεν έχει μορφή – παίρνει τη μορφή που του δίνεις.
Το θέατρο ως πεδίο «αισθητηριακής παγίδευσης»
Η σκηνική μεταφορά του μύθου μετατρέπεται από τον Παπακωνσταντίνου σε έναν θεατρικό μηχανισμό παγίδευσης. Οι εικόνες που έχει ήδη δώσει στη δημοσιότητα –έργο των Evelyn Benčičová και Adam Csoka Keller– δείχνουν ανθρώπους εγκλωβισμένους μέσα σε ένα σκοτεινό δίκτυο, σωληνάκια, καλώδια, σαν να βρίσκονται σε ένα τεχνο-βιολογικό εργοστάσιο ανακύκλωσης επιθυμιών.
Στην εποχή του feed και του συνεχούς data input, το αίμα –το διαχρονικό σύμβολο του Δράκουλα– αποκτά μια νέα σημασία: είναι το ψηφιακό καύσιμο της εποχής. Όλοι αιμοδοτούμε τα δίκτυα και την πληροφορία. Και σε αντάλλαγμα παίρνουμε μια ψευδαίσθηση επιθυμίας, ελευθερίας, ζωής.
Τα πρόσωπα και οι παγίδες της επιθυμίας
Η δραματουργία της παράστασης, την οποία έχει επιμεληθεί μαζί με την Ελένη Μολέσκη, παρουσιάζει τα πρόσωπα του μύθου –τον Τζόναθαν, τη Μίνα, τον Βαν Χέλσινγκ– ως οντότητες παγιδευμένες σε δικά τους ψευδαισθησιακά αφηγήματα. Ο Δράκουλας τις ενεργοποιεί, αποκαλύπτει τις εσωτερικές τους ρωγμές, τις επιθυμίες που τις υπνωτίζουν. Δεν τις δαγκώνει – τις καλεί. Δεν τις βιάζει – τις αποπλανά με αυτό που ήδη λαχταρούν.
Κάθε χαρακτήρας βλέπει στον Δράκουλα κάτι άλλο, όπως κι εμείς. Αυτή η πολυσημία καθιστά την παράσταση μια εμπειρία όπου η ταύτιση δεν είναι μόνο συναισθηματική, αλλά βαθιά υπαρξιακή. Όλοι είμαστε ταυτόχρονα θύτες και θύματα, πλάσματα που αιμοδοτούν έναν μηχανισμό και εξαντλούνται μέσα του.
Αισθητική ακριβείας με ρωγμές αταξίας
Ο Παπακωνσταντίνου είναι γνωστός για την αυστηρή, σχεδόν εικαστική αισθητική των παραστάσεών του. Στον Dracula, η εικόνα είναι μέρος της δραματουργίας. «Θέλω η εικόνα να εξυπηρετεί την παράσταση, όχι να είναι απλώς ωραία», δηλώνει. Η παράσταση θα ισορροπεί ανάμεσα σε ένα ψυχρό, οργανωμένο σύμπαν και σε εστίες χάους, ρωγμές, ανατροπές.
Η σκηνή μεταμορφώνεται σε έναν ζωντανό, αποστειρωμένο μηχανισμό που τελικά καταρρέει από την ένταση των ίδιων των επιθυμιών του. Η πανούκλα, ένα στοιχείο που δεν υπάρχει στο αρχικό βιβλίο αλλά δανείζεται από τις ταινίες του Χέρτζογκ και του Μουρνάου, λειτουργεί ως αλληγορία για τη σύγχρονη κοινωνία: το «άλλο» μας τρομάζει, μάς φαίνεται μολυσματικό. Και όσο εξελισσόμαστε, τόσο πιο εύκολα επιστρέφουμε στον μεσαιωνικό τρόμο απέναντι στο ξένο.
Το «για πάντα» έρωτας και η ψευδαίσθηση της αθανασίας
Για τον σκηνοθέτη, το προσωπικό στοιχείο της παράστασης είναι το ίδιο το «για πάντα». Η λαχτάρα για το αιώνιο, ο ρομαντισμός του απόλυτου, η επιθυμία να μη διαψευστεί ποτέ το συναίσθημα. «Με διαλύει», παραδέχεται, «αλλά δεν μπορώ να ξεκολλήσω». Ο Δράκουλας μάς πουλάει την αθανασία, τον έρωτα που δεν πεθαίνει, την απόλαυση χωρίς όριο. Μια νύχτα που δεν τελειώνει. Αλλά πάντα έρχεται το φως.
Και τότε, όπως λέει, «βλέπουμε καθαρά όσα δεν είναι ωραία».
INFO
«Dracula»
- Βασισμένο στο έργο του Bram Stoker
- Πρεμιέρα: 22 Οκτωβρίου 2025
- Θέατρο Πόρτα
- Σκηνοθεσία – Διασκευή: Θάνος Παπακωνσταντίνου
- Παίζουν: Αργύρης Πανταζάρας, Σίσσυ Τουμάση, Αντώνης Μυριαγκός κ.ά.
- Trailer: Adam Csoka Keller
Πηγή: pagenews.gr