Αρκετές χώρες της ΕΕ πιέζουν να χρησιμοποιήσουν μια επικείμενη στρατηγική συμφωνία της ΕΕ για τη Μεσόγειο ώστε να πέσουν οι εμπορικοί φραγμοί με επιλεγμένα κράτη της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και να “ευθυγραμμιστούν με τους κανόνες της ενιαίας αγοράς της ΕΕ”, σύμφωνα με έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η πρόταση περιγράφεται σε περίληψη που έχει ετοιμάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από τον Απρίλιο του 2025 , η οποία περιέχει τις εισηγήσεις των κρατών μελών της ΕΕ, των χωρών εταίρων και των ενδιαφερομένων μερών, σχετικά με το επερχόμενο Σύμφωνο για τη Μεσόγειο.
Η διαφοροποίηση των εμπορικών ανταλλαγών μακριά από τη Ρωσία και την Κίνα έχει τονιστεί από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από την αρχή της δεύτερης θητείας της.
Το σύμφωνο για τη Μεσόγειο, που αναμένεται να παρουσιαστεί από το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ στα μέσα Οκτωβρίου, έχει ως στόχο να καθιερώσει τον συνδυασμό υφιστάμενων με νέες διμερείς συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και επιλεγμένων μεσογειακών χωρών σε διάφορους τομείς.
Το σύμφωνο αφορά την Αλγερία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τον Λίβανο, τη Λιβύη, το Μαρόκο, την Παλαιστίνη, την Τυνησία και τη Συρία.
“Οι διαβουλεύσεις θα επιδιώξουν επίσης να ενσωματώσουν τις προοπτικές των γειτόνων, ιδίως των χωρών του Κόλπου και της Τουρκίας, αναγνωρίζοντας τα σημαντικά στρατηγικά συμφέροντα, τη συμβολή και την επιρροή τους στην περιοχή”, αναφέρεται στο έγγραφο.
Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να ενισχύσει την ολοκλήρωση στην περιοχή της Μεσογείου, ιδίως υπό το πρίσμα της εμπορικής αστάθειας με παραδοσιακούς συμμάχους όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.
“Πολλά [κράτη μέλη της ΕΕ] προτείνουν τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων συμφωνιών και την εξάλειψη των εμπορικών φραγμών, με εκκλήσεις για ευθυγράμμιση με τους κανόνες της ενιαίας αγοράς και υποστήριξη της σύγκλισης σε τομείς όπως η ψηφιακή τεχνολογία, η ενέργεια, το περιβάλλον και τα εργασιακά πρότυπα”, αναφέρεται στο έγγραφο.
Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που οι Βρυξέλλες επιχειρούν να δρομολογήσουν την εμπορική ολοκλήρωση μεταξύ των μεσογειακών χωρών. Το 1995, με αφορμή τη λεγόμενη “Διακήρυξη της Βαρκελώνης”, οι εταίροι συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια ευρωμεσογειακή ζώνη ελεύθερων συναλλαγών (EMFTA), η οποία δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Η ΕΕ έχει ήδη μια εμπορική συμφωνία με τις μεσογειακές χώρες, η οποία περιγράφεται στον Πανευρωμεσογειακό προτιμησιακό κανόνα καταγωγής, γνωστό ως Σύμβαση PEM, μια πολυμερής εμπορική συμφωνία που εναρμονίζει τους κανόνες καταγωγής.
Η εν λόγω σύμβαση περιλαμβάνει τις χώρες της ΕΕ, τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (Ελβετία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία), τα Δυτικά Βαλκάνια, τους μεσογειακούς εταίρους, τη Γεωργία, την Ουκρανία και τη Δημοκρατία της Μολδαβίας.
Ωστόσο, το έγγραφο που σχετίζεται με το Μεσογειακό Σύμφωνο δείχνει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ επιδιώκουν να προχωρήσουν περαιτέρω στους εμπορικούς δεσμούς με την περιοχή.
“Ορισμένα [κράτη μέλη της ΕΕ] υπογραμμίζουν τη σημασία του εμπορίου χωρίς αποκλεισμούς, των χαμηλότερων δασμών και της πρακτικής πρόσβασης στην αγορά μέσω εργαλείων όπως η Παγκόσμια Πύλη και [η Σύμβαση PEM]. Ορισμένα τάσσονται υπέρ του εκσυγχρονισμού της [Σύμβασης PEM] ώστε να αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ και προσδιορίζουν το εμπόριο ως τον τομέα με τις μεγαλύτερες δυνατότητες για κοινή και συντονισμένη δράση”, αναφέρει το έγγραφο.
Επιθυμία ευθυγράμμισης της αγοράς της ΕΕ
Οι εταίροι έχουν σημεία σύγκλισης σε θέματα που σχετίζονται με το εμπόριο, σύμφωνα με το έγγραφο, αλλά έχουν επίσης την επιθυμία για “ευθυγράμμιση των κανονιστικών ρυθμίσεων, πρόσβαση στην αγορά και στήριξη των τοπικών παραγωγών”.
“Εκφράζεται η υποστήριξη της κανονιστικής εναρμόνισης για την προσέλκυση επενδύσεων και τη δημιουργία κοινών αλυσίδων αξίας στους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας, των μεταφορών και της καθαρής ενέργειας“, αναφέρει το έγγρ αναφερόμενο στις εισροές από τις μεσογειακές χώρες.
“Προτείνονται επίσης διασυνοριακές αγροτοβιομηχανικές αλυσίδες αξίας, εκσυγχρονισμός των τελωνείων, εξαγωγικά συστήματα πράσινης ετικέτας και υιοθέτηση τροποποιημένων κανόνων καταγωγής PEM. Έμφαση δίνεται επίσης στην απλούστευση των εμπορικών διαδικασιών, στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των πράσινων επιχειρήσεων και στην ελάφρυνση των μη δασμολογικών φραγμών μέσω δομημένων διαλόγων”, προσθέτει το έγγραφο.