Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ισχυριστεί με θράσος ότι έχει σχεδόν απεριόριστη εξουσία να παρακάμπτει το Κογκρέσο και να επιβάλλει σαρωτικούς φόρους σε ξένα προϊόντα. Τώρα, ομοσπονδιακό εφετείο των ΗΠΑ του έβαλε ένα εμπόδιο στο δρόμο του κρίνοντας ότι το παράκανε όταν κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να δικαιολογήσει την επιβολή σαρωτικών δασμών στις εισαγωγές σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου.
Η απόφαση επικύρωσε σε μεγάλο βαθμό την απόφαση που έλαβε ένα εξειδικευμένο ομοσπονδιακό δικαστήριο στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Μάιο. Παράλληλα όμως, η απόφαση του εφετείου με ψήφους 7-4 απέρριψε μέρος αυτής δίνοντας στην κυβέρνηση Τραμπ χρόνο να ασκήσει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.
Παρόλα αυτά, η απόφαση του εφετείου ήταν ένα μεγάλο πισωγύρισμα για τον Τραμπ, του οποίου οι ασταθείς εμπορικές πολιτικές έχουν συγκλονίσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές, έχουν παραλύσει τις επιχειρήσεις λόγω αβεβαιότητας και έχουν εγείρει φόβους για υψηλότερες τιμές και επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης.
Σε ποιους δασμούς αναφέρεται το δικαστήριο;
Η απόφαση του δικαστηρίου επικεντρώνεται στους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ τον περασμένο Απρίλιο σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ και στους δασμούς που επέβαλε πιο πριν, στην Κίνα, το Μεξικό και τον Καναδά.
Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ στις 2 Απριλίου — την «Ημέρα της Απελευθέρωσης», όπως την αποκάλεσε — επέβαλε τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς έως και 50% σε χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμπορικό έλλειμμα και βασικούς δασμούς 10% σε σχεδόν όλους τους άλλους. Αργότερα ανέστειλε τους αμοιβαίους δασμούς για 90 ημέρες για να δώσει στις χώρες χρόνο να διαπραγματευτούν εμπορικές συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες – και να μειώσουν τα εμπόδια στις αμερικανικές εξαγωγές. Ορισμένες από αυτές το έκαναν – συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιαπωνίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – και συμφώνησαν σε μονόπλευρες συμφωνίες με τον Τραμπ για να αποφύγουν ακόμη μεγαλύτερους δασμούς.
Όσοι δεν υποχώρησαν – ή δεν προκάλεσαν με άλλο τρόπο την οργή του Τραμπ – επλήγησαν περισσότερο νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Για παράδειγμα, το Λάος επλήγη από δασμούς 40% και η Αλγερία με δασμό 30%. Ο Τραμπ διατήρησε επίσης τους βασικούς δασμούς.
Επικαλούμενος την εξουσία που έχει να ενεργεί χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, ο Τραμπ δικαιολόγησε τους φόρους βάσει του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης του 1977 κηρύσσοντας τα μακροχρόνια εμπορικά ελλείμματα των Ηνωμένων Πολιτειών «εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Τον Φεβρουάριο, είχε επικαλεστεί τον νόμο για την επιβολή δασμών στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα, λέγοντας ότι η παράνομη ροή μεταναστών και ναρκωτικών πέρα από τα σύνορα των ΗΠΑ ισοδυναμούσε με εθνική έκτακτη ανάγκη και ότι οι τρεις χώρες έπρεπε να κάνουν περισσότερα για να την σταματήσουν.
Το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο την εξουσία να καθορίζει φόρους, συμπεριλαμβανομένων των δασμών. Ωστόσο, οι νομοθέτες έχουν σταδιακά επιτρέψει στους προέδρους να αναλάβουν μεγαλύτερη εξουσία επί των δασμών — και ο Τραμπ την έχει αξιοποιήσει στο έπακρο.
Η δικαστική προσφυγή δεν καλύπτει όμως κάποιους άλλους δασμούς του Τραμπ όπως σε ξένο χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα που επέβαλε ο πρόεδρος μετά από έρευνες του Υπουργείου Εμπορίου που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτές οι εισαγωγές αποτελούσαν απειλές για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Ούτε περιλαμβάνει τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ στην Κίνα κατά την πρώτη του θητεία — τους οποίους ο Τζο Μπάιντεν διατήρησε — μετά από κυβερνητική έρευνα που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν αθέμιτες πρακτικές για να δώσουν στις δικές τους τεχνολογικές εταιρείες ένα πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες.