Το δημογραφικό ζήτημα αναδεικνύεται στο μεγαλύτερο κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα της χώρας και θα αποτελέσει κομβικό άξονα των εξαγγελιών του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ. Στο «καλάθι» των μέτρων περιλαμβάνονται αλλαγές στο επίδομα τέκνων, στήριξη νέων ζευγαριών και πιθανή επέκταση των παροχών πολυτέκνων στους τρίτεκνους, μια κυβερνητική δέσμευση που καθυστέρησε.
Γεννήσεις σε ελεύθερη πτώση
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αποτυπώνουν την κρισιμότητα: το 2024 καταγράφηκαν μόλις 62.624 γεννήσεις, από 71.249 το 2023 – μείωση σχεδόν 12% σε ένα χρόνο.
- Η Ελλάδα έχει σήμερα δείκτη γονιμότητας 1,3 παιδιά ανά γυναίκα, από τους χαμηλότερους στην ΕΕ.
- Το όριο αναπλήρωσης πληθυσμού βρίσκεται στο 2,1 παιδιά ανά γυναίκα.
Συγκριτικά:
- Η Γαλλία βρίσκεται στο 1,8,
- Η Σουηδία στο 1,7,
- ενώ η Ιταλία, μαζί με την Ελλάδα, βρίσκεται στο «κάτω όριο» με 1,2–1,3.
Το «ντόμινο» της υπογεννητικότητας
Η μείωση των γεννήσεων έχει άμεσο αντίκτυπο στην εκπαίδευση:
- Το 2024, το Υπουργείο Παιδείας ανέστειλε τη λειτουργία 766 σχολείων (πάνω από 5% του συνόλου) λόγω έλλειψης μαθητών.
- Τα τελευταία 7 χρόνια, οι μαθητές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση μειώθηκαν κατά 111.000 ή 19%.
Αντίστοιχες εικόνες συρρίκνωσης καταγράφονται και στην αγορά εργασίας: η ηλικιακή ομάδα 30–44 ετών μειώθηκε κατά 78.300 άτομα το 2024, ενώ οι 20–24 ετών κατά 15.100 άτομα.
Προβλέψεις για το μέλλον
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ageing Report) εκτιμά ότι ο ελληνικός πληθυσμός θα μειωθεί σε περίπου 10 εκατ. έως το 2030, με σωρευτική πτώση άνω του 4% την περίοδο 2022–2030. Ήδη, μεταξύ 2011–2024, η χώρα έχασε 500.000 κατοίκους.
Η Ελλάδα είναι σήμερα μια από τις πιο «γερασμένες» χώρες στην Ευρώπη:
- Το 23% των κατοίκων είναι άνω των 65 ετών,
- οι ηλικιωμένοι υπερβαίνουν κατά 1 εκατ. τα παιδιά 0–14 ετών.
Οι αιτίες και τα εμπόδια για τα νέα ζευγάρια
Έρευνα της Metron Analysis για την Eurobank (2024) ανέδειξε τη υπογεννητικότητα ως την 4η μεγαλύτερη απειλή για τη χώρα.
Οι λόγοι που αποτρέπουν τα ζευγάρια από το να αποκτήσουν παιδιά:
- 73% δηλώνει ότι δεν μπορεί να προσφέρει την επιθυμητή ποιότητα ζωής,
- ανεπαρκείς κρατικές παροχές (υγεία, βρεφονηπιακοί σταθμοί),
- έλλειψη κατάλληλης στέγης,
- ασυμβατότητα ωραρίων σχολείου–εργασίας,
- έλλειψη οικογενειακής υποστήριξης.
Ο μέσος όρος σήμερα είναι 1 παιδί ανά οικογένεια, ενώ ο «επιθυμητός» αριθμός δηλώνεται στα 2,3 παιδιά.
Τα μέτρα που εξετάζει η κυβέρνηση
Στη ΔΕΘ αναμένονται παρεμβάσεις για:
- Αναπροσαρμογή των κριτηρίων για το επίδομα τέκνων,
- Ενδεχόμενη αύξηση των ποσών ανά κλίμακα,
- Επέκταση παροχών πολυτέκνων στους τρίτεκνους,
- Ενίσχυση νέων ζευγαριών με στέγαση και κοινωνική υποστήριξη.
Το δημογραφικό δεν αποτελεί πλέον μια «στατιστική καμπύλη», αλλά έναν εθνικό συναγερμό. Η συρρίκνωση του πληθυσμού, η γήρανση της κοινωνίας και η κατάρρευση σχολικών μονάδων δείχνουν πως χωρίς γενναία μέτρα στήριξης οικογένειας και μητρότητας, η Ελλάδα θα μπει σε τροχιά μη αναστρέψιμης δημογραφικής κρίσης.
Πηγή: pagenews.gr