Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, δηλώνει ότι η χώρα του βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σημείο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ζήτησε την ενεργοποίηση του Άρθρου 4 του ΝΑΤΟ, σημειώνοντας ότι «η χώρα χρειάζεται κάτι περισσότερο από εκφράσεις αλληλεγγύης».
Το Άρθρο 4 επιτρέπει σε κάθε μέλος του ΝΑΤΟ να υποβάλει ένα ζήτημα προς συζήτηση εντός του μπλοκ. Δεν πρόκειται για στρατιωτική κίνηση.
Ο Τουσκ δηλώνει επίσης ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας σημειώθηκαν 19 παραβιάσεις στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, τέσσερις από τις οποίες καταρρίφθηκαν.
Κατέληξε λέγοντας ότι ένας μεγάλος αριθμός drones πέταξε από τη Λευκορωσία.
Τι είναι το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ
Το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ είναι ένας από τους θεμελιώδεις μηχανισμούς της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, που προβλέπει τη συλλογική διαβούλευση μεταξύ των μελών. Ορίζει ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα διαβουλεύονται μεταξύ τους όποτε, κατά τη γνώμη οποιουδήποτε από αυτά, η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια οποιουδήποτε μέλους απειλείται.
Όταν ενεργοποιείται το Άρθρο 4, προβλέπονται τα εξής:
Διαβούλευση: Όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ συγκαλούνται για να συζητήσουν την απειλή και να αξιολογήσουν την κατάσταση συλλογικά.
Αλληλεγγύη: Δείχνει ότι το μέλος που αντιμετωπίζει την απειλή δεν είναι μόνο – έχει την υποστήριξη όλης της Συμμαχίας.
Κλιμάκωση: Μπορεί να οδηγήσει σε πολιτικά μέτρα, διπλωματικές πρωτοβουλίες ή ακόμα και στρατιωτική υποστήριξη, ανάλογα με τη φύση της απειλής.
Πότε έχει ενεργοποιηθεί στο παρελθόν
Σύμφωνα με τα αρχεία του ΝΑΤΟ, το Άρθρο 4 έχει ενεργοποιηθεί μόνο επτά φορές από τότε που δημιουργήθηκε το ΝΑΤΟ, το 1949, και τελευταία φορά το 2022, αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ωστόσο, ο Τουσκ λέει ότι, ενώ εκτιμά όλες τις εκφράσεις αλληλεγγύης, «τα λόγια δεν αρκούν» και η Πολωνία θα ζητήσει «πολύ μεγαλύτερη» υποστήριξη από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.
Διαφορά από το Άρθρο 5
Σημαντικό είναι να μη συγχέεται με το πιο γνωστό Άρθρο 5, το οποίο αφορά την άμυνα και ορίζει ότι επίθεση εναντίον ενός μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Το Άρθρο 4 είναι προηγούμενο στάδιο – αφορά τη διαβούλευση πριν φτάσουμε στο σημείο της συλλογικής άμυνας. Το Άρθρο 4 έχει ενεργοποιηθεί αρκετές φορές στην ιστορία του ΝΑΤΟ, συνήθως από μέλη που αντιμετώπιζαν περιφερειακές απειλές ή ασταθείς καταστάσεις στα σύνορά τους.
ΕΕ για εισβολή ρωσικών drones στην Πολωνία: Η πλέον σοβαρή παραβίαση ευρωπαϊκού εναέριου χώρου
Την «πλέον σοβαρή παραβίαση του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από τη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου» κατήγγειλε η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλας, κατηγορώντας τη Μόσχα για «εσκεμμένη ενέργεια». Χαρακτήρισε μάλιστα σαφές ότι «ο πόλεμος της Ρωσίας κλιμακώνεται, αντί να τελειώνει».
Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι στην προγραμματισμένη συνεδρίαση της Συμμαχίας οι εξελίξεις θα εξεταστούν «διεξοδικά και ψύχραιμα», μετά την κατάρριψη από την Πολωνία ρωσικών drones που εισήλθαν στον εναέριο χώρο της στη διάρκεια ρωσικής επίθεσης στη Δυτική Ουκρανία.
Φον ντερ Λάιεν: Καταδικάζει την ενέργεια της Ρωσίας
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καταδίκασε από το βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως «επικίνδυνη» και «πρωτοφανή» την παραβίαση του πολωνικού και ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από «περισσότερα των δέκα ρωσικά drones Shahed».
«Η Ευρώπη στέκεται απολύτως αλληλέγγυα προς την Πολωνία», είπε κατά τη διάρκεια της ομιλίας της για την Κατάσταση της Ένωσης στο Στρασβούργο.
«Η Ευρώπη θα υπερασπισθεί κάθε τετραγωνικό εκατοστό του εδάφους της», προειδοποίησε, καλώντας την Ευρώπη να ενισχύσει την αμυντική της προσπάθεια για να αποκτήσει «ανεξάρτητα στρατηγικά μέσα».
«Πρωτοφανής στιγμή» στην ιστορία του ΝΑΤΟ – Συνδρομή Ολλανδίας και Ιταλίας στην επιχείρηση
Πηγές του NATO περιγράφουν συντονισμένη «απάντηση» στις αλλεπάλληλες παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Πολωνίας. Συμμετείχαν πολωνικά μαχητικά F-16, ολλανδικά μαχητικά F-35, ιταλικά αεροσκάφη επιτήρησης Awacs και αεροσκάφη εφοδιασμού MRTT του ΝΑΤΟ.
Ήταν η πρώτη φορά που ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταρρίφθηκαν πάνω από έδαφος κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ, επισήμανε ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, μιλώντας νωρίτερα για εισβολή «τεράστιου αριθμού» ρωσικών drones.
«Πιθανότατα έχουμε να κάνουμε με μια μεγάλης κλίμακας πρόκληση», δήλωσε ο Τουσκ στην πολωνική τηλεόραση, μόλις ολοκληρώθηκε η έκτακτη συνεδρίαση του Εθνικής Ασφαλείας την οποία συγκάλεσε το πρωί. Ο Τουσκ δήλωσε ότι βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και τους συμμάχους της Πολωνίας.
Για πρωτοφανή στιγμή στην ιστορία του ΝΑΤΟ προειδοποιεί ο Πολωνός πρόεδρος, Κάρολ Ναβρότσκι, επισημαίνοντας: «Η ασφάλεια της πατρίδας μας είναι η ύψιστη προτεραιότητά μας».
«Δεν θα κάνουμε συμβιβασμούς στην ασφάλεια των συμμάχων μας», έγραψε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, σε ανάρτηση στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X.
Εν τω μεταξύ, εικόνες από καταστροφές σε κατοικημένη περιοχή της Ανατολικής Πολωνίας μετέδωσε ο ιδιωτικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός Polsat News.
Κλείνουν τα σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία
Η Πολωνία ανακοίνωσε ότι κλείνει τα ανατολικά σύνορά της με τη Λευκορωσία, σύμμαχο της Ρωσίας, λόγω των στρατιωτικών ασκήσεων που ξεκινούν την Παρασκευή, ανέφερε το Reuters.
Οι ασκήσεις μεγάλης κλίμακας Zapad 25, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στη Δυτική Ρωσία και τη Λευκορωσία, έχουν εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια όχι μόνο στην Πολωνία, αλλά και στις χώρες της Βαλτικής και μέλη του ΝΑΤΟ, Λιθουανία και Λετονία, σύμφωνα με το Reuters.
«Πράξη πολέμου»
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Τζο Γουίλσον, ανώτερο μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, ανέφερε σε ανάρτηση στο X ότι η Ρωσία «επιτέθηκε στην Πολωνία, σύμμαχο του ΝΑΤΟ», με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μιλώντας για «πράξη πολέμου».
Από την αμερικανική αντιπολίτευση, ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Ντικ Ντέρμπιν δήλωσε ότι οι επανειλημμένες παραβιάσεις του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ από ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταδεικνύουν ότι «ο Βλαντιμίρ Πούτιν δοκιμάζει την αποφασιστικότητα της Δύσης να προστατεύσει την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής».
«Μετά τη σφαγή που συνεχίζει ο Πούτιν την Ουκρανία, αυτές οι εισβολές δεν μπορούν να αγνοηθούν», τόνισε στο X.
Τον Αύγουστο, η Βαρσοβία επέδωσε στη Μόσχα νότα διαμαρτυρίας μετά τη συντριβή και την έκρηξη μη επανδρωμένου εναέριου οχήματος εφόρμησης στο ανατολικό τμήμα της χώρας, κάνοντας λόγο για «εσκεμμένη πρόκληση».