Νομοσχέδιο-φωτιά από Φλωρίδη: Περιορίζεται το δικαίωμα υπεράσπισης στο όνομα της “προστασίας της έρευνας”;

Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει στον νομικό κόσμο διάταξη του υπό κατάρτιση νομοσχεδίου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, η οποία προβλέπει ότι κατηγορούμενοι και οι συνήγοροί τους μπορεί να αποκλείονται από την πρόσβαση σε κρίσιμα στοιχεία της δικογραφίας, εφόσον αυτό κριθεί «αναγκαίο» από τις αρχές.

Η διάταξη, που περιλαμβάνεται στο άρθρο 18 του σχεδίου νόμου, έχει ήδη χαρακτηριστεί από πολλούς νομικούς ως πρωτοφανής υποχώρηση του δικαιώματος υπεράσπισης, με ορισμένους να μιλούν ακόμη και για “θεσμικό πισωγύρισμα”.

Η θέση του Υπουργείου: “Εναρμόνιση με ευρωπαϊκά πρότυπα”

Απαντώντας στις επικρίσεις, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης υπερασπίστηκε τη ρύθμιση, σημειώνοντας ότι δεν αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα, αλλά συμμόρφωση με την Οδηγία 2012/13/ΕΕ. Σε ανάρτησή του στο Facebook, τόνισε ότι ανάλογες προβλέψεις ίσχυαν ήδη στην ελληνική έννομη τάξη μεταξύ 2014-2019 χωρίς να προκαλέσουν τότε τόσο έντονη αντίδραση.

Ο κ. Φλωρίδης επικαλέστηκε επίσης νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία αναγνωρίζει ότι το δικαίωμα πρόσβασης στα στοιχεία της δικογραφίας δεν είναι απόλυτο, ιδίως όταν τίθενται ζητήματα όπως:

• Η προστασία της έρευνας
• Η ασφάλεια μαρτύρων
• Η εθνική ασφάλεια

Παράλληλα, επεσήμανε ότι το νομοσχέδιο προβλέπει δικλείδες ασφαλείας, όπως το δικαίωμα του κατηγορούμενου να προσφύγει σε δικαστικό συμβούλιο.

Ο νομικός κόσμος αντιδρά: “Σοβαρός λόγος για αποχή”

Ωστόσο, η αντίδραση της νομικής κοινότητας παραμένει έντονη. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών (ΔΣΑ) και ποινικολόγοι επισημαίνουν ότι η εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας είναι δυνητική και όχι υποχρεωτική, τονίζοντας ότι η ελληνική εκδοχή της οδηγίας είναι η πιο αυστηρή δυνατή.

Χαρακτηριστική είναι η δημόσια τοποθέτηση του Προέδρου του ΔΣΑ, Δημήτρη Βερβεσού, ο οποίος σχολίασε στο Facebook:«Πολλά έχουν δει τα μάτια μου, μα αυτό μου φέρνει τρόμο»

Συνάδελφοί του αναφέρουν ότι πρόκειται για σοβαρό λόγο αποχής του δικηγορικού σώματος, ενώ αναμένεται θερμό φθινόπωρο στο χώρο της Δικαιοσύνης.

Τι προβλέπει η διάταξη – Και τι ανησυχεί τους νομικούς

Σύμφωνα με το άρθρο 18, ο κατηγορούμενος και ο δικηγόρος του μπορούν να αποκλειστούν από αποδεικτικά στοιχεία, αν οι αρχές θεωρήσουν ότι κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο για:

• την προστασία της έρευνας
• την αποτροπή κινδύνων
• την προστασία μαρτύρων ή
• την εθνική ασφάλεια

Ωστόσο, πολλοί νομικοί εκφράζουν ανησυχία ότι η εξαίρεση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά το δοκούν, με αποτέλεσμα ο κατηγορούμενος να μην μπορεί να απολογηθεί ισότιμα, χωρίς να γνωρίζει πλήρως τα στοιχεία που τον βαραίνουν.

Παρότι η κυβέρνηση επισημαίνει την πρόβλεψη για δικαστικό έλεγχο, πολλοί δικηγόροι θεωρούν τις “εγγυήσεις” περισσότερο προσχηματικές παρά ουσιαστικές.

Το κρίσιμο ερώτημα: Προστασία ή περιορισμός των δικαιωμάτων;

Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις, παραμένουν ανοιχτά ερωτήματα:

• Ποιος θα κρίνει τι είναι “αναγκαίο”;
• Με ποια κριτήρια;
• Ποιος θα ελέγχει αν η εξαίρεση γίνεται εργαλείο αυθαιρεσίας;

Όπως επισημαίνουν νομικοί, η επίκληση της Ε.Ε. δεν αρκεί για να νομιμοποιήσει περιορισμούς που μπορεί να πλήξουν το δικαίωμα υπεράσπισης και να δημιουργήσουν “μυστικές δικογραφίες” σε βάρος των κατηγορουμένων.

Η διαμάχη, τελικά, δεν είναι μόνο νομική, αλλά βαθιά πολιτική και θεσμική, αγγίζοντας τον ίδιο τον πυρήνα της σχέσης πολίτη και κράτους δικαίου.

Πηγή: pagenews.gr