Περισσότερα χρήματα δεν σημαίνουν περισσότερα παιδιά. Αυτή είναι η κεντρική –και αρκετά σκληρή– διαπίστωση της πρόσφατης ανάλυσης της Allianz Trade, η οποία βάζει στο μικροσκόπιο την αποτυχία των πολιτικών στήριξης της οικογένειας να αναχαιτίσουν τη συνεχή και επικίνδυνη μείωση της γονιμότητας σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία.
Η αναφορά της Allianz έρχεται τη στιγμή που η συζήτηση για το δημογραφικό αδιέξοδο στην Ελλάδα αλλά και συνολικά στη Δύση φουντώνει – όχι μόνο ως ζήτημα κοινωνικής συνοχής, αλλά πλέον και ως ζήτημα βιωσιμότητας των οικονομιών και των ασφαλιστικών ταμείων.
Τα χρήματα δεν αρκούν – και αυτό φαίνεται στα νούμερα
Σύμφωνα με την ανάλυση, οι φοροελαφρύνσεις, τα οικογενειακά επιδόματα και οι υπηρεσίες για τα παιδιά αντιστοιχούν μόλις στο 1,8% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Παρά την ελαφριά αύξηση των δαπανών από 1,6% σε 1,9% στην ΕΕ-27 από το 2001 ως το 2023, η αποτελεσματικότητα αυτών των παρεμβάσεων αμφισβητείται ανοιχτά. Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνει η Allianz:
«Η δαπάνη περισσότερων χρημάτων δεν οδηγεί αναγκαστικά σε περισσότερες γεννήσεις.»
Spotlight 2: Γονιμότητα υπό κατάρρευση – Η στατιστική της κρίσης
- Στη Γερμανία, ο μέσος όρος έχει πέσει στα 1,35 παιδιά ανά γυναίκα.
- Στην Ιαπωνία, το ποσοστό είναι 1,15 παιδιά ανά γυναίκα.
- Στις ΗΠΑ, το 2024 σημειώθηκε ιστορικό χαμηλό με 1,6 παιδιά ανά γυναίκα.
Και η Ελλάδα; Αν και δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στην έκθεση, βρίσκεται ήδη κάτω από το όριο των 1,3 γεννήσεων ανά γυναίκα, με φθίνουσα τάση.
Το σοκαριστικό, ωστόσο, δεν είναι μόνο τα νούμερα, αλλά η αβεβαιότητα για το γιατί. Δεν υπάρχει ένας και μόνο λόγος. Η γονιμότητα εξαρτάται από μια σύνθετη αλυσίδα παραγόντων:
- Οικονομική ανασφάλεια
- Κόστος ζωής και στέγασης
- Πρόσβαση σε παιδική φροντίδα
- Καριέρα vs οικογένεια
- Προσωπικές επιλογές και κοινωνικά πρότυπα
Η πολιτική πρέπει να στραφεί αλλού – Όχι μόνο στις γεννήσεις
Η Allianz καλεί τις κυβερνήσεις να δουν το θέμα όχι μόνο ως αριθμητικό, αλλά ως ποιοτικό:
«Ίσως είναι προτιμότερο να διασφαλίσουμε ότι κάθε παιδί έχει ίσες ευκαιρίες, ανεξάρτητα από το εισόδημα των γονιών του.»
Η ανάλυση προτείνει, αντί για απλή ενίσχυση γεννήσεων, να δοθεί έμφαση:
- Στην πρόσβαση στην εκπαίδευση
- Στην ποιοτική παιδική μέριμνα
- Στην ισορροπία προσωπικής–επαγγελματικής ζωής
- Στην προσαρμογή των αγορών εργασίας και των συνταξιοδοτικών συστημάτων στην πραγματικότητα μιας γηράσκουσας κοινωνίας
Συντάξεις και εργασία – Ώρα για μεγάλες προσαρμογές
Χωρίς αύξηση της γονιμότητας, η γήρανση του πληθυσμού θα επιταχυνθεί και τα παραδοσιακά συνταξιοδοτικά συστήματα θα καταρρεύσουν. Η Allianz υπογραμμίζει ότι:
«Η παροχή συντάξεων με κεφαλαιακή χρηματοδότηση (capital-funded systems) γίνεται πλέον επιτακτική ανάγκη.»
Ταυτόχρονα, η αύξηση της συμμετοχής των ηλικιωμένων στην εργασία είναι κρίσιμη. Εάν η ΕΕ-27 καταφέρει να φτάσει στα επίπεδα της Ιαπωνίας, η αγορά εργασίας μπορεί να κερδίσει σχεδόν 7 εκατομμύρια επιπλέον άτομα μέχρι το 2041.
Η εκπαίδευση δεν πρέπει να θυσιαστεί
Ένα από τα πιο ηχηρά μηνύματα της ανάλυσης είναι το εξής: «Η μείωση του αριθμού των παιδιών δεν πρέπει να συνεπάγεται και μείωση της δημόσιας επένδυσης στην εκπαίδευση.»
Αντίθετα, οι κατά κεφαλήν δαπάνες πρέπει να αυξηθούν ώστε να ενισχυθεί η παραγωγικότητα του ανθρώπινου δυναμικού – ένας κρίσιμος παράγοντας για την οικονομική επιβίωση της Δύσης στη νέα δημογραφική πραγματικότητα.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα;
Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Το δημογραφικό είναι ήδη εδώ – και είναι πρόβλημα εθνικής ασφάλειας, οικονομικής επιβίωσης και κοινωνικής συνοχής.
Δεν αρκεί να μοιράζουμε επιδόματα. Χρειάζεται:
- Στρατηγικό σχέδιο για την αγορά εργασίας
- Προσαρμογή του ασφαλιστικού
- Ποιοτική δημόσια παιδεία
- Υποδομές για γονείς, παιδιά και εργαζόμενες γυναίκες
Η μάχη για τη γονιμότητα δεν θα κερδηθεί με χρήματα, αλλά με θεσμούς, όραμα και επένδυση στον άνθρωπο.
Πηγή: pagenews.gr