Η αναγνώριση της Παλαιστίνης ξαναγράφει την ιστορία της πολιτικής της Βρετανίας στη Μέση Ανατολή.Λίγο πριν τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σχετικά με την προοπτική της λύσης των δύο κρατών (Παλαιστίνη-Ισραήλ), η Βρετανία προχώρησε σε μία κίνηση με ιδιαίτερο πολιτικό βάρος. Αναγνώρισε το Παλαιστινιακό κράτος 100 χρόνια μετά τη Διακήρυξη Μπάλφουρ (που είχε σηματοδοτήσει την απαρχή της βρετανικής εμπλοκής στη διαμόρφωση της σύγκρουσης), μία κίνηση που όχι μόνο ανατρέπει τη διαχρονική πολιτική δισταγμών του Λονδίνου αλλά και στέλνει μήνυμα ότι η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να παραμένει αδρανής μπροστά στη συνεχιζόμενη σφαγή στη Γάζα.
Η πολιτική αλλαγή του Ηνωμένου Βασιλείου
Ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, είχε ανακοινώσει τον Ιούλιο, ενόψει της Γενικής Συνέλευσης, πως θα αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης εκτός αν το Ισραήλ συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός και δεσμευτεί σε λύση των δύο κρατών, ενώ είχε προηγηθεί συνομιλία μεταξύ του Στάρμερ και του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Σε δήλωσή του, ο Παλαιστίνιος διπλωμάτης Χουσάμ Ζομλότ, που βρίσκεται στη Βρετανία, ανέφερε πως η κίνηση της χώρας «σηματοδοτεί ένα μη αναστρέψιμο βήμα προς τη δικαιοσύνη, την ειρήνη και τη διόρθωση των ιστορικών αδικιών, συμπεριλαμβανομένης της αποικιακής κληρονομιάς της Βρετανίας, της Διακήρυξης Μπάλφουρ και του ρόλου της στην εκδίωξη του παλαιστινιακού λαού».
Η ιστορική εμπλοκή της Βρετανίας στη Μέση Ανατολή
Ο ρόλος της Βρετανίας στο δικαίωμα αυτοδιάθεσης του λαού της Παλαιστίνης υπήρξε ο πιο αμφιλεγόμενος μεταξύ των κρατών της Ευρώπης. Ήδη από το 1914, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Βρετανία ανακήρυξε την Αίγυπτο βρετανικό προτεκτοράτο όταν η Οθωμανική αυτοκρατορία είχε συνταχθεί με τις κεντρικές δυνάμεις, ενώ λίγο καιρό μετά, προχώρησε σε κρυφές διαπραγματεύσεις με τη Γαλλία και τη Ρωσία σχετικά με τα σχέδια των τριών για τη Μέση Ανατολή μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η συμφωνία Σάικς–Πικό και οι υποσχέσεις στους Άραβες
Το Μάιο του 1916, συνομιλίες με τη Γαλλία οδήγησαν στη συμφωνία Σάικς–Πικό -από τους διπλωμάτες Μαρκ Σάικς και Φρανσουά Ζορζ-Πικό- με τη σύμφωνη γνώμη της Ρωσίας, με την οποία μοιράζονταν τις σφαίρες επιρροής και ελέγχου των κρατών που τελούσαν υπό οθωμανική κατοχή. Στο σύμφωνο οριζόταν ότι η Βρετανία θα αποκτούσε μεταξύ άλλων το σημερινό Ισραήλ – τότε λιμάνια Χάιφας και Άκρας- ενώ η Παλαιστίνη θα βρισκόταν υπό διεθνές καθεστώς. Επίσης συμφωνήθηκε ότι οι περιοχές που θα ανήκαν σε βρετανική και γαλλική σφαίρα επιρροής θα σχημάτιζαν ένα ανεξάρτητο αραβικό κράτος. Την ίδια στιγμή, η Βρετανία είχε συνεννοηθεί με Άραβες ηγέτες ότι θα υποστηρίξει επανάσταση εναντίον των Οθωμανών και θα προωθούσε ένα ανεξάρτητο αραβικό κράτος, με την εξέγερση να λαμβάνει χώρα το 1916 και με την Παλαιστίνη να περνάει από Οθωμανικό σε Βρετανικό έλεγχο.
Ο Λόρενς της Αραβίας και η αραβική επανάσταση
Μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της εξέγερσης ήταν ο Άγγλος Τόμας Λόρενς Έντουαρτς, γνωστός και ως Λόρενς της Αραβίας, ο οποίος έχοντας ζήσει και δουλέψει στη Λωρίδα της Γάζας και την περιοχή ανατολικά του Σουέζ, προσλήφθηκε από το βρετανικό επιτελείο ώστε να χαρτογραφήσει την περιοχή του Σινά. Λίγο καιρό μετά, και έχοντας πλέον γνωρίσει τον επικεφαλής των αραβικών φυλών σερίφ Χουσείν ιμν Αλί της Μέκκας και τους γιους του, με τους οποίους έγινε φίλος, ο Έντουαρντς έπεισε τους ανωτέρους του να χρηματοδοτήσουν την αραβική επανάσταση, συμμετέχοντας επίσης σε κλεφτοπόλεμο που απασχολούσε τα στρατεύματα των Τούρκων, ενώ ηγήθηκε της επίθεσης για να καταλάβουν το απόρθητο οχυρό της Άκαμπα, κερδίζοντας το σεβασμό των Αράβων και αποκτώντας το όνομα «Λόρενς της Αραβίας».
Η Διακήρυξη Μπάλφουρ και οι συνέπειές της
Λίγους μήνες μετά, το 1917, ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Άρθουρ Μπάλφουρ έστειλε επιστολή στον Λόρδο Ρόθτσαΐλντ -απόγονο πλούσιας εβραϊκής οικογένειας τραπεζιτών που απέκτησε τίτλους ευγενείας στο Ηνωμένο Βασίλειο- στην οποία δήλωνε πως «έβλεπε με θετικό τρόπο την εγκαθίδρυση στην Παλαιστίνη μιας εθνικής πατρίδας για τον εβραϊκό λαό χωρίς να θίγονται τα πολιτικά και θρησκευτικά δικαιώματα της μη εβραϊκής κοινότητας».
Στις 24 Ιουλίου του 1922, το Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών έδωσε επίσημα στη Βρετανία τον έλεγχο της Παλαιστίνης (Βρετανική Εντολή) ενσωματώνοντας τη Διακήρυξη Μπάλφουρ στο άρθρο δύο της σχετικής συμφωνίας.
Η εξέγερση των Παλαιστινίων και η διχοτόμηση
Λίγα χρόνια μετά, το 1936, οι Παλαιστίνιοι εξεγέρθηκαν εναντίον των Βρετανών, εξαιτίας της αυξανόμενης απογοήτευσής τους, στην μεγαλύτερη και πιο παρατεταμένη εξέγερση κατά της βρετανικής κυριαρχίας στη Μέση Ανατολή. Αφορμή στάθηκε μια σειρά δολοφονιών μεταξύ εποίκων και Παλαιστινίων, που πυροδότησε κύκλο βίας και κλιμάκωσε την κατάσταση. Δημιουργήθηκε μία Αραβική Ανώτατη Επιτροπή, που είχε ως στόχο να περιορίσει τη μετανάστευση και τις μεταβιβάσεις γης ενώ προσπάθησε να πείσει τους Βρετανούς να δημιουργήσουν μία δημοκρατικά εκλεγμένη συνέλευση. Η εξέγερση καταπνίγηκε βίαια, με τις βρετανικές αρχές να στέλνουν 20.000 στρατιώτες.
Το 1937, ανακοινώθηκε από τη Βρετανία η διχοτόμηση της Παλαιστίνης σε δύο κράτη ως «μόνη απάντηση». Σύμφωνα με το σχέδιο της βρετανικής κυβέρνησης, οι Άραβες θα έπαιρναν το 70% των εδαφών της Παλαιστίνης ενώ οι Εβραίοι το 20%, με τη Βρετανία να διατηρεί τον έλεγχο της Ιερουσαλήμ. Για να επιτευχθεί το σχέδιο, προβλεπόταν η μετακίνηση πληθυσμών που ήταν συντριπτικά εις βάρος των Αράβων Παλαιστινίων.
Η αποχώρηση των Βρετανών και η ίδρυση του Ισραήλ
Δύο χρόνια αργότερα, παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Βρετανία εξέφρασε θετική στάση απέναντι στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους εντός 10 ετών, προσπαθώντας να υποστηρίξει την εγκατάσταση Εβραίων στην Παλαιστίνη (βάσει Μπάλφουρ), αλλά και να μην αγνοήσει τα δικαιώματα των Αράβων.
Η Βρετανική Εντολή εγκαταλείφθηκε το 1947, ενώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους, ο ΟΗΕ ενέκρινε μία διχοτόμηση της Παλαιστίνης εξαιρετικά ευνοϊκή για το Ισραήλ με αποφασιστική υποστήριξη του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν. Οι Παλαιστίνιοι απέρριψαν τη διχοτόμηση, που οδήγησε στη Νάκμπα, γνωστή και ως Παλαιστινιακή Καταστροφή, κατά τη διάρκεια της οποίας απελάθηκαν και εκδιώχθηκαν περισσότεροι από 700.000 Παλαιστίνιοι μετά από ενόπλες συρράξεις και μαζικές διώξεις ιθαγενών από τον ισραηλινό στρατό, ενώ καταστράφηκαν περισσότερα από 500 παλαιστινιακά χωριά, σε αυτό που χαρακτηρίστηκε ως «συντριβή της παλαιστινιακής κοινωνίας». Η απέλαση των Παλαιστινίων έχει χαρακτηριστεί από ιστορικούς και «ως εθνοκάθαρση».
Μετά από τις τρομοκρατικές ενέργειες, το 1948 ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ, σηματοδοτώντας την άμεση κυριαρχία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Εξ αρχής το Ισραήλ αντιμετωπίστηκε από την Ουάσινγκτον ως στρατηγικός σύμμαχος, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των γεωπολιτικών ισορροπιών του Ψυχρού Πολέμου.
Η σημερινή στροφή της Βρετανίας
Σήμερα, ο γενοκτονικός πόλεμος της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου φαίνεται να ώθησε μία χώρα που ιστορικά ήταν στενός σύμμαχος του Ισραήλ, να επανεξετάσει τη μακροχρόνια ευνοϊκή της στάση και να προβεί σε αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους.
Πηγή: pagenews.gr