Το πλαίσιο της μελέτης του ECFR
Με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο το 2025, οι διατλαντικές σχέσεις εισέρχονται σε μια φάση νέας έντασης. Η μελέτη του European Council on Foreign Relations (ECFR) με τίτλο Reality Show προειδοποιεί ότι η Ευρώπη διατρέχει κίνδυνο να μετατραπεί σε απλό σκηνικό για τον «πολιτισμικό πόλεμο» του Τραμπ.
Στο report επισημαίνεται πως κυβερνήσεις-μέλη της ΕΕ κυμαίνονται ανάμεσα σε κατευναστική στάση και διστακτική αντίσταση. Παράλληλα, ενώ η στρατηγική επίγνωση αυξάνεται, παραμένουν σημαντικές αδυναμίες — εντός και εκτός των Βρυξελλών.
Η Ελλάδα στην αντανάκλαση της ευρωπαϊκής δυσπιστίας
- Οι έρευνες Eurobarometer δείχνουν ότι η εμπιστοσύνη προς την ΕΕ έχει φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα από το 2007 — αλλά στην Ελλάδα η κοινή γνώμη παραμένει επιφυλακτική.
- Περίπου 59% των Ελλήνων δηλώνουν δυσπιστία προς την ΕΕ, ενώ μόνο 37% – μια μειοψηφία – την εμπιστεύονται, με απαισιοδοξία για το μέλλον της Ένωσης να κυριαρχεί.
- Το report χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως «δελεαστή» στο ευρωπαϊκό σκηνικό — μια χώρα που επιδεικνύει κουλτούρα ταπεινότητας απέναντι στις ΗΠΑ και ευνοεί την αποδοχή αμερικανικών αφηγημάτων παρά την αυτόνομη ευρωπαϊκή ταυτότητα.
Οι κίνδυνοι της παθητικότητας
- Η εξάρτηση της Ελλάδας από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για θέματα ασφάλειας εμποδίζει την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή αυτονομία της.
- Η κοινή γνώμη, πληγωμένη από τα χτυπήματα της δεκαετούς κρίσης και της λιτότητας, απαιτεί δράση — όχι μόνο λόγια. Αν η πολιτική ηγεσία δεν χτίσει εμπιστοσύνη, η απομάκρυνση από την Ευρώπη μπορεί να φαντάζει ως διέξοδος για πολλούς.
- Ο πολιτισμικός πόλεμος που αναφέρει το ECFR υπογραμμίζει πως η επιρροή δεν είναι μόνο πολιτική ή οικονομική, αλλά βαθιά ιδεολογική — μέσα από αφηγήματα για μετανάστευση, ελευθερία λόγου, θρησκεία και εθνική κυριαρχία. Η Ελλάδα, με το ιστορικό υπόβαθρο και τη θέση της στην Ανατολική Μεσόγειο, κινδυνεύει να γίνει ένας χαρακτήρας στην αφήγηση άλλων, όχι ο συγγραφέας της δικής της ιστορίας.
Όχι κομπάρσος — εναλλακτικά μονοπάτια
Το ECFR υποστηρίζει ότι η Ευρώπη έχει τα εφόδια να αντισταθεί:
- Η δημοσκοπική στήριξη για την ΕΕ παραμένει ισχυρή στις περισσότερες χώρες, παρά τις όποιες απογοητεύσεις.
- Η πίεση των πολιτών για αυξημένες αμυντικές δαπάνες και για πιο ενεργό ευρωπαϊκή στάση στα θέματα διεθνούς ασφάλειας δείχνει ότι υπάρχει κοινωνικό απόθεμα ισχυρής ευρωπαϊκής ταυτότητας.
- Η Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευτεί τη γεωγραφική και στρατηγική της θέση, αλλά χρειάζεται να ενισχύσει τη φωνή της στην ΕΕ — να μη φοβάται να συμμετέχει σε πρωτοβουλίες όπως η ευρωπαϊκή πυξίδα πολιτισμού, στρατηγικής αυτονομίας και ψηφιακής κυριαρχίας.
Το μήνυμα της μελέτης είναι ξεκάθαρο: η Ευρώπη δεν μπορεί να κερδίσει αυτόν τον πολιτισμικό πόλεμο παίζοντας τον κομπάρσο.
Για την Ελλάδα, η επιλογή είναι: να σταθεί στο πλευρό της Ευρώπης ως πρωταγωνίστρια ή να συνεχίσει να λειτουργεί ως σκηνικό σε ένα έργο που γράφεται κυρίως εκτός συνόρων της.
Αν η πολιτική ηγεσία επιλέξει το πρώτο, η αποκατάσταση εμπιστοσύνης και η ανάληψη πρωτοβουλιών στην άνιση εξίσωση είναι μονόδρομος. Αν όχι, το κόστος θα το πληρώσει όχι μόνο η εικόνα, αλλά η ίδια η εθνική κυριαρχία και το μέλλον της χώρας.
Πηγή: pagenews.gr