Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε στη Νέα Υόρκη με τον αέρα του «διαμεσολαβητή» στην πιο αιματηρή κρίση της Μέσης Ανατολής εδώ και χρόνια. Στη συνάντηση που συγκάλεσε την Τρίτη με ηγέτες από τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, ο Τραμπ δεσμεύτηκε: «Θέλουμε να τερματίσουμε τον πόλεμο στη Γάζα. Θα τον τερματίσουμε. Ίσως μπορούμε να τον τερματίσουμε αυτή τη στιγμή».
Δίπλα του, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε για μια «πολύ καρποφόρα συζήτηση», τονίζοντας ότι θα υπάρξει κοινή δήλωση.
Οι «μεγάλοι παίκτες» χωρίς το Ισραήλ
Στη συνάντηση συμμετείχαν οι ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Κατάρ, της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, της Ινδονησίας και του Πακιστάν – δηλαδή όλοι οι βασικοί άξονες του μουσουλμανικού κόσμου. Ο Τραμπ σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «όλοι οι μεγάλοι παίκτες είναι εδώ, εκτός από το Ισραήλ», υπενθυμίζοντας πως θα έχει ξεχωριστή συνάντηση με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο την επόμενη εβδομάδα.
Η απουσία του Ισραήλ, αν και προσωρινή, δίνει το στίγμα: οι ΗΠΑ επιχειρούν να οικοδομήσουν συναίνεση στον αραβομουσουλμανικό κόσμο πριν περάσουν στο πιο δύσκολο βήμα της απευθείας διαπραγμάτευσης με την ισραηλινή κυβέρνηση.
Το σχέδιο Μπλερ στο τραπέζι
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τραμπ και ο ειδικός απεσταλμένος του Στιβ Γουίτκοφ σκοπεύουν να παρουσιάσουν σύντομα το αμερικανικό σχέδιο για τη μεταπολεμική Γάζα – ένα πλαίσιο που έχει επεξεργαστεί τους τελευταίους μήνες ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, όπως αποκάλυψαν οι Times of Israel.
Το σχέδιο προβλέπει:
- Μόνιμη κατάπαυση του πυρός
- Απελευθέρωση όλων των ομήρων
- Μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης
Η συζήτηση στο τραπέζι του Τραμπ δείχνει ότι η Ουάσιγκτον αναζητεί μια πολιτική λύση με περιφερειακή στήριξη, δίνοντας ρόλο-κλειδί σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.
Η Τουρκία στο επίκεντρο
Η παρουσία Ερντογάν δεν πέρασε απαρατήρητη. Η Άγκυρα μάλιστα ανέβαλε προγραμματισμένη συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, δίνοντας προτεραιότητα στην έκτακτη πρωτοβουλία Τραμπ. Αυτό δείχνει τη σημασία που δίνει η Τουρκία στην αναβάθμιση του ρόλου της ως διαμεσολαβητή στη Μέση Ανατολή.
Η μεγάλη εικόνα
Η παρέμβαση του Τραμπ έχει σαφές γεωπολιτικό αποτύπωμα:
- Θέλει να παρουσιαστεί ως ο ηγέτης που μπορεί να φέρει ειρήνη στη Γάζα.
- Στέλνει μήνυμα προς τον μουσουλμανικό κόσμο ότι η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει τον ρόλο του.
- Προετοιμάζει το έδαφος για τη δύσκολη συνομιλία με το Ισραήλ.
Το αν η συνάντηση θα αποδειχθεί ιστορική ή απλώς επικοινωνιακή, μένει να φανεί. Όμως, ο Τραμπ κατόρθωσε να συγκεντρώσει γύρω του ένα σπάνιο μωσαϊκό μουσουλμανικών δυνάμεων, κάνοντας τη Γάζα το επίκεντρο μιας νέας γεωπολιτικής εξίσωσης.