Η Ομιλία Τραμπ στον ΟΗΕ: Το Τέλος της Αμερικανικής Ηγεμονίας

Η ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αποτέλεσε μια από τις πιο ειλικρινείς – και επικίνδυνα αποκαλυπτικές – αποτυπώσεις της παγκόσμιας μετατόπισης από την πολυμέρεια στον μονομερή αυταρχισμό. Για σχεδόν μία ώρα, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ εξαπέλυσε επιθέσεις στους διεθνείς θεσμούς, χαρακτήρισε τον ΟΗΕ αποτυχημένο, απαξίωσε την κλιματική αλλαγή ως “απάτη”, και αμφισβήτησε την ίδια την αναγκαιότητα συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η παρέμβασή του δεν ήταν απλώς μια προεκλογική επίδειξη. Ήταν μια καθαρή ιδεολογική τοποθέτηση που αποδομεί το διεθνές πλαίσιο ασφάλειας και συνεργασίας, στο οποίο βασίστηκε η παγκόσμια τάξη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως σημειώνει ο Guardian, «η βαρυτική έλξη που ασκούν ο Τραμπ και η αμερικανική οικονομία είναι τόσο ισχυρή, που οι υπόλοιπες 192 χώρες του ΟΗΕ μοιάζουν να περιστρέφονται γύρω από το πώς θα διαχειριστούν αυτή τη σκοτεινή και απρόβλεπτη προεδρία».

Με φρασεολογία που παραπέμπει σε θεωρίες συνωμοσίας και με επιθετικότητα προς μεταναστευτικά ρεύματα, τη sharia law και τις «ανοικτές κοινωνίες», ο Τραμπ ενσάρκωσε όχι μόνο τη ρήξη των ΗΠΑ με τον ΟΗΕ, αλλά και το πρόσωπο της νέας, πιο απρόβλεπτης διεθνούς πολιτικής σκηνής.

Αντιδράσεις – Από την αμηχανία στην αντίσταση

Μετά την ομιλία του, επικράτησε αμηχανία και σιωπηλό σοκ στη Γενική Συνέλευση. Αλλά η απάντηση δεν άργησε να έρθει. Στο βήμα ανέβηκαν δύο ηγέτες μουσουλμανικών χωρών: ο Ινδονήσιος Πρόεδρος Πραμπόβο Σουμπιάντο και ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Η ισχύς δεν κάνει το δίκαιο· το δίκαιο πρέπει να παραμένει δίκαιο. Καμία χώρα δεν μπορεί να εκφοβίζει ολόκληρη την ανθρώπινη οικογένεια», τόνισε ο Σουμπιάντο, κερδίζοντας θερμό χειροκρότημα. Ο Ερντογάν κατηγόρησε ευθέως τον Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι «έχει ξεφύγει εντελώς από κάθε έλεγχο», καλώντας τη διεθνή κοινότητα να μην παραμένει σιωπηλή μπροστά στη βαρβαρότητα.

Λίγο πριν από τον Τραμπ, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λούλα ντα Σίλβα, χωρίς να κατονομάσει τις ΗΠΑ, είχε προειδοποιήσει για την επιστροφή των αυταρχικών ηγετών και την παρακμή των δημοκρατικών θεσμών. «Η αξιοπιστία του ΟΗΕ δοκιμάζεται όσο ποτέ», είπε, ενώ τόνισε ότι «η τυραννία του βέτο υπονομεύει τον λόγο ύπαρξης του ΟΗΕ».

Η κρίση του ΟΗΕ και το ερώτημα χωρίς απάντηση

Η ομιλία Τραμπ αναζωπύρωσε ένα κρίσιμο ερώτημα: πώς θα λειτουργήσει ο κόσμος χωρίς την ηγεσία των ΗΠΑ; Με τον ΟΗΕ να έχει παραλύσει από τα βέτο, να στερείται χρηματοδότησης και να παρακάμπτεται συστηματικά, η αναζήτηση νέων παγκόσμιων ισορροπιών μοιάζει αναπόφευκτη.

Από τη μια, σχηματίζεται η «συμμαχία των αυταρχικών» υπό τον Σι Τζινπίνγκ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Από την άλλη, μια ατελής ακόμη αντι-Τραμπ συμμαχία, με δημοκρατικούς ηγέτες όπως οι Λούλα, Γκαμπριέλ Μπόριτς και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, να προσπαθούν να χτίσουν ένα νέο μέτωπο υπέρ της δημοκρατίας.

Ο Σάντσεθ, μιλώντας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, υπερασπίστηκε την αξία της μετανάστευσης και των ανοιχτών κοινωνιών. «Όταν φιμώνεται η φωνή μιας κοινωνίας, εκείνη πεθαίνει. Οι ανοιχτές κοινωνίες είναι το καλύτερο αντίδοτο στον φανατισμό», δήλωσε, προειδοποιώντας ότι η υποκρισία της Δύσης —όπως η ανοχή στο Ισραήλ για τη Γάζα, σε αντίθεση με την αγανάκτηση για την Ουκρανία— υπονομεύει την αξιοπιστία της Ευρώπης.

Η πολυπολικότητα χωρίς κανόνες οδηγεί στο χάος

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, τόνισε ότι «η πολυπολικότητα χωρίς αποτελεσματικούς πολυμερείς θεσμούς οδηγεί στο χάος», υπενθυμίζοντας τα διδάγματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αν και έκλεισε με την ελπίδα «να μην τα παρατήσουμε ποτέ», η αίσθηση που κυριάρχησε ήταν μια: ο ΟΗΕ έχει χάσει την πυξίδα του και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θέλουν πια να είναι στο τιμόνι.

Και το μεγαλύτερο πρόβλημα; Όπως σημειώνει ο Guardian, η «διπλωματία των εκβιασμών» του Τραμπ – όπου συνδέει εμπόριο, ασφάλεια, μετανάστευση και διεθνείς σχέσεις σε ένα ενιαίο πεδίο πίεσης – αποδίδει. Και όσο κι αν πολλοί ηγέτες τον απορρίπτουν ρητορικά, λίγοι θα τολμήσουν πραγματικά να του αντισταθούν.

Πηγή: pagenews.gr