Η KPMG παρουσίασε την έκθεση «The first wave of CSRD reporting: What you need to know» (Σεπτέμβριος 2025), αποτυπώνοντας πώς οι πρώτες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της Οδηγίας για την Εταιρική Αναφορά Βιωσιμότητας (CSRD). Πρόκειται για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που μετασχηματίζει ριζικά το πώς οι εταιρείες αναφέρουν μη χρηματοοικονομικά στοιχεία, καθιερώνοντας τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Βιωσιμότητας (ESRS).
Η CSRD θέτει για πρώτη φορά υποχρεωτικά κριτήρια όπως η διπλή σημαντικότητα –η ανάγκη οι επιχειρήσεις να δείχνουν τόσο πώς επηρεάζονται από περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες όσο και πώς οι ίδιες επηρεάζουν το περιβάλλον και την κοινωνία– και εισάγει την έννοια της περιορισμένης διασφάλισης στα δημοσιευμένα στοιχεία. Για πολλές επιχειρήσεις, αυτό σημαίνει τη δημιουργία εσωτερικών μηχανισμών συλλογής δεδομένων αντίστοιχων με εκείνους που ισχύουν για τα οικονομικά μεγέθη.
Το πρώτο κύμα αναφοράς
Η KPMG διεξήγαγε έρευνα σε 128 εταιρείες από 17 χώρες, με έμφαση στη Γερμανία, οι οποίες ανήκουν στο πρώτο κύμα εφαρμογής. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το 72% των επιχειρήσεων με πάνω από 1.000 εργαζόμενους θα συνεχίσει να υπάγεται στην υποχρέωση, παρά τις τροποποιήσεις που προτείνει το «Omnibus» πακέτο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι ότι τρεις στις τέσσερις εταιρείες δηλώνουν πρόθεση να χρησιμοποιήσουν τα πρότυπα ESRS, ακόμη και αν δεν υποχρεώνονται τυπικά.
Σύμφωνα με την ανάλυση των πρώτων εκθέσεων, οι θεματικές που ξεχωρίζουν είναι:
- Κλιματική αλλαγή (εκπομπές, στόχοι μηδενικού ισοζυγίου).
- Ρύπανση και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
- Κυκλική οικονομία και διαχείριση πόρων.
- Εργασιακά ζητήματα (ίδια εργατική δύναμη και εργαζόμενοι στην αλυσίδα αξίας).
Σχεδόν όλες οι εταιρείες δημοσιοποίησαν εκπομπές Scope 1, 2 και 3, ωστόσο λιγότερες από το ένα τρίτο παρουσίασαν απτά στοιχεία μείωσης. Εντυπωσιακό είναι ότι το 74% έχει θέσει στόχο “net zero” έως το 2050, με τις περισσότερες να ευθυγραμμίζονται με το πλαίσιο της Science Based Targets initiative.
Προκλήσεις και ευκαιρίες
Η KPMG παρατηρεί ότι πολλές εταιρείες δυσκολεύονται να ισορροπήσουν ανάμεσα στη συμμόρφωση και στη σαφή επικοινωνία της στρατηγικής τους. Η διαδικασία συλλογής δεδομένων, ιδίως στην αλυσίδα αξίας, αποδεικνύεται περίπλοκη και κοστοβόρα. Παράλληλα, η υιοθέτηση ψηφιακής σήμανσης (XBRL taxonomy) μετατίθεται για μετά το 2026, γεγονός που δημιουργεί κενά στη μηχανική αναγνωσιμότητα των στοιχείων.
Η εικόνα που αναδύεται είναι ότι η συμμόρφωση με το CSRD μοιάζει, στην πρώτη της φάση, περισσότερο με άσκηση γραφειοκρατίας παρά με ουσιαστική ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στη στρατηγική. Παρόλα αυτά, η KPMG τονίζει ότι το νέο πλαίσιο προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στις επιχειρήσεις να επαναξιολογήσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο και να δημιουργήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, «η ωριμότητα στις διαδικασίες ESG μπορεί να μετατρέψει την υποχρέωση σε μοχλό αξίας και καινοτομίας».
Η ελληνική διάσταση
Για την Ελλάδα, η εφαρμογή της CSRD ξεκινά από τις μεγάλες εισηγμένες και τις συστημικές τράπεζες, που απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους. Τα πρώτα βήματα γίνονται ήδη, με τις διοικήσεις να επενδύουν σε μηχανισμούς συλλογής δεδομένων και στη σύνδεση των ESG στόχων με τη στρατηγική.
Την επόμενη διετία, οι υποχρεώσεις θα επεκταθούν και σε άλλες μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ για τις μικρομεσαίες υπάρχει το εθελοντικό πρότυπο VSME. Η πρόκληση για την ελληνική αγορά δεν είναι μόνο τεχνική, αλλά και στρατηγική: πώς θα αξιοποιήσει τα ESG δεδομένα για να κερδίσει πρόσβαση σε χρηματοδότηση, ευρωπαϊκά προγράμματα και νέες διεθνείς αγορές.
Σε μια περίοδο όπου οι επενδυτές και οι καταναλωτές απαιτούν διαφάνεια και υπευθυνότητα, η συμμόρφωση με την CSRD μπορεί να αποτελέσει πλεονέκτημα για τις ελληνικές επιχειρήσεις που θα κινηθούν γρήγορα.
Συμπέρασμα
Η KPMG καταλήγει ότι η CSRD είναι μια πρόκληση χωρίς προηγούμενο για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, αλλά και μια ευκαιρία να μετασχηματίσουν το αφήγημά τους γύρω από τη βιωσιμότητα. Οι πρώτες εκθέσεις δείχνουν δυσκολίες αλλά και διάθεση για πρόοδο. Για την Ελλάδα, η έγκαιρη προετοιμασία θα είναι το κλειδί ώστε η συμμόρφωση να μην εκληφθεί ως βάρος αλλά ως μοχλός ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας.