Ο Ερντογάν αναζητά νομιμότητα στην Ουάσινγκτον, καθώς τη χάνει στην Τουρκία

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο σηματοδοτεί μια ριζική στροφή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις Ομπάμα και Μπάιντεν, που έδιναν βάρος σε συμμαχίες, διεθνείς οργανισμούς και αξίες, ο Τραμπ βλέπει τις διεθνείς σχέσεις μέσα από το πρίσμα μιας απλής συναλλαγής: «Θα σου δώσω αυτό, αν μου δώσεις εκείνο». Η νέα αυτή λογική ανοίγει μια σπάνια «ευκαιρία» για τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αναζητά νομιμότητα στο εξωτερικό ενώ στο εσωτερικό του μέτωπο η δημοτικότητά του υποχωρεί και ο αυταρχισμός του βαθαίνει.

Από το πάρκο Γκεζί στη διεθνή απομόνωση

Οι σχέσεις του Ερντογάν με τη Δύση είχαν αρχίσει να διαλύονται ήδη από το 2013, όταν κατέστειλε με βία τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί και περιόρισε την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης για να μπλοκάρει έρευνες διαφθοράς στον στενό του κύκλο. Έκτοτε, η Ουάσινγκτον είδε τον Τούρκο ηγέτη με καχυποψία, απομακρύνοντάς τον από την κεντρική σκηνή της δυτικής πολιτικής. Ούτε η κυβέρνηση Ομπάμα ούτε εκείνη του Μπάιντεν τον κάλεσαν στον Λευκό Οίκο, καθώς η δημοκρατική οπισθοδρόμηση στην Τουρκία ερχόταν σε σύγκρουση με τη ρητορική των ΗΠΑ περί «αντιπαράθεσης δημοκρατιών με αυταρχικά καθεστώτα».

Η βαριά σκιά της Halkbank

Στην απομόνωση αυτή συνέβαλε η υπόθεση Halkbank, της κρατικής τουρκικής τράπεζας που ερευνάται εδώ και σχεδόν δέκα χρόνια για την παράκαμψη αμερικανικών κυρώσεων κατά του Ιράν. Οι αποκαλύψεις για αμφιλεγόμενες συναλλαγές με τον ιρανοτουρκικό επιχειρηματία Ρεζά Ζαράμπ, ο οποίος έγινε μάρτυρας κατηγορίας στις ΗΠΑ, έφεραν τον Ερντογάν σε δύσκολη θέση. Η περάτωση αυτής της υπόθεσης αποτελεί σήμερα μια από τις βασικές επιδιώξεις του στην Ουάσινγκτον.

Το κόστος της απομόνωσης

Η Τουρκία πλήρωσε ακριβά την ψύχρανση των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Το πιο ηχηρό παράδειγμα ήταν η αποβολή από το πρόγραμμα των μαχητικών F-35, ένα σοβαρό πλήγμα για τις στρατιωτικές φιλοδοξίες της Άγκυρας. Σε αυτό το πλαίσιο, η προθυμία του Τραμπ να ανοίξει ξανά διαύλους με τον Ερντογάν φαντάζει ως σανίδα σωτηρίας για τον Τούρκο πρόεδρο.

Η συναλλακτική προσέγγιση Τραμπ

Ο Τραμπ δείχνει διατεθειμένος να προσφέρει πολιτική νομιμότητα στον Ερντογάν σε αντάλλαγμα για συγκεκριμένες παραχωρήσεις. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, το είπε καθαρά: η Ουάσινγκτον θα κάνει τα «στραβά μάτια» στον αυταρχισμό και την πιθανή διαφθορά της Άγκυρας, εφόσον η Τουρκία προχωρήσει σε σημαντικές αγορές — από αεροσκάφη Boeing και μαχητικά F-16 μέχρι συμβόλαια για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).

Η ίδια η επίσκεψη του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο απέδειξε αυτή την άνιση συναλλαγή: η Τουρκία δεσμεύτηκε να αγοράσει LNG ύψους 43 δισ. δολαρίων για 20 χρόνια, μια επιλογή πολύ ακριβότερη από το ρωσικό αέριο, θέτοντας σε κίνδυνο τις ισορροπίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Υποταγή με υψηλό τίμημα

Στην κοινή συνέντευξη Τύπου, ο Ερντογάν απέφυγε να αγγίξει τα «καυτά» ζητήματα: δεν μίλησε για τη Συρία, δεν ανέβασε τους τόνους για τη Γάζα, και μάλιστα έκανε θετική δήλωση για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, κατόπιν αιτήματος του Τραμπ. Η εικόνα ήταν ενός ηγέτη που υποχωρεί για να εξασφαλίσει εξωτερική στήριξη, ενώ στο εσωτερικό συνεχίζει να καταστέλλει αντιπάλους και να παρεμβαίνει στη Δικαιοσύνη.

Οι κίνδυνοι της ασύμμετρης σχέσης

Ωστόσο, η συναλλακτική διπλωματία είναι ένα δίκοπο μαχαίρι. Σε μια σχέση όπου οι ΗΠΑ έχουν συντριπτική στρατιωτική και οικονομική ισχύ, η Άγκυρα μπαίνει σε διαπραγματεύσεις με δεμένα χέρια. Κάθε συμφωνία κινδυνεύει να μετατραπεί σε ακριβό συμβιβασμό που δεν ωφελεί την Τουρκία, αλλά μόνο τον Ερντογάν προσωπικά.

Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες

Βραχυπρόθεσμα, ο Ερντογάν απολαμβάνει θερμή υποδοχή στην Ουάσινγκτον και κερδίζει την πολιτική ανάσα που χρειάζεται. Μακροπρόθεσμα, όμως, η εξάρτηση από έναν πρόεδρο όπως ο Τραμπ τον οδηγεί σε παραχωρήσεις που υπονομεύουν τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας. Η δέσμευση για LNG, η απομάκρυνση από τη Ρωσία και η σιωπή σε περιφερειακά ζητήματα είναι μόνο η αρχή.

Ταυτόχρονα, η συνεχιζόμενη διάβρωση του κράτους δικαίου και η φυγή κεφαλαίων αποδυναμώνουν την τουρκική οικονομία. Οι αναλυτές μιλούν ήδη για «αργεντινοποίηση» της Τουρκίας — ένα σενάριο όπου η πολιτική αστάθεια και η οικονομική κρίση γίνονται μόνιμο φαινόμενο.

Δανεική νομιμότητα, εύθραυστη ισορροπία

Η νομιμότητα που αναζητά ο Ερντογάν στην Ουάσινγκτον είναι δανεική και εύθραυστη. Δεν μπορεί να καλύψει την απώλεια εμπιστοσύνης στο εσωτερικό, ούτε να αντιστρέψει την πορεία προς την αποδυνάμωση των θεσμών. Στην πραγματικότητα, η στήριξη του Τραμπ λειτουργεί σαν προσωρινό μπάλωμα που ενισχύει την υποκρισία της αμερικανικής πολιτικής, εκθέτοντας τις ΗΠΑ ως συνοδοιπόρους ενός καθεστώτος σε παρακμή.

Όταν ένας ηγέτης στέκεται σε ασταθές έδαφος, κανένα ξένο κλαδί δεν μπορεί να τον κρατήσει όρθιο. Και όταν αυτό σπάσει, οι βραχυπρόθεσμες κινήσεις της Ουάσινγκτον θα μοιάζουν λιγότερο με έξυπνη διπλωματία και περισσότερο με συνενοχή στη μακροπρόθεσμη αποσύνθεση της Τουρκίας.

Πηγή: Pagenews.gr