Με την επαναφορά του μηχανισμού κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας—κατόπιν ενεργοποίησης από το E3—η ιρανική διπλωματία κινείται σε αγώνα ταχύτητας. Η Τεχεράνη ντύνει την αντίδρασή της με νομικά επιχειρήματα περί «ακυρότητας» της διαδικασίας και επενδύει πολιτικά στην ομπρέλα Μόσχας–Πεκίνου. Στόχος: να υποβαθμιστεί η πρακτική ισχύς των αποφάσεων, να καθυστερήσουν οι επιπτώσεις και να διατηρηθεί η ευχέρεια ελιγμών στα πυρηνικά και πυραυλικά προγράμματα. Στο χαρτί, η στήριξη είναι απτή· στην πράξη, τα όρια θα κριθούν από το κόστος που Κίνα και Ρωσία είναι διατεθειμένες να επωμιστούν.
Τι μπορούν να κάνουν Μόσχα και Πεκίνο—και τι θέλουν
Η εργαλειοθήκη τους είναι γνωστή: πολιτική κάλυψη στα Ηνωμένα Έθνη, διαδικαστικές παρεμβολές σε επιτροπές παρακολούθησης, στενότερη τεχνική συνεργασία σε τομείς που δεν διασταυρώνονται ευθέως με δυτικές γραμμές κυρώσεων, και—ιδίως για την Κίνα—γκρι εμπορικά κανάλια (ναυτιλία, ασφάλιση, «σκιώδεια» διακίνηση πετρελαίου). Όμως και οι δύο δρουν υπό περιορισμούς. Η Ρωσία, παγιδευμένη ήδη σε κλιμακούμενο καθεστώς κυρώσεων, έχει πολιτική βούληση αλλά περιορισμένο περιθώριο να απορροφήσει νέο ρίσκο. Η Κίνα, με τεράστια έκθεση σε δυτικά χρηματοπιστωτικά κυκλώματα και αγορές, προτιμά χειρουργικές κινήσεις από την «μετωπική σύγκρουση». Η στρατηγική της είναι να αραιώνει, όχι να ακυρώνει, την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων.
Η ενέργεια ως αιχμή: πετρέλαιο, ναύλοι και «σκιώδης» αρμάδα
Το ιρανικό αργό παραμένει ο βασικός μοχλός στήριξης. Κινεζικά διυλιστήρια «ιδιωτικής» κοπής—με ευελιξία στους συμμορφωτικούς ελέγχους—απορροφούν σημαντικούς όγκους μέσω αναεμνοποίησης φορτίων, εναλλαγών σημαίας και ασφαλιστικών δομών εκτός Δύσης. Η Ρωσία συνδράμει με τεχνογνωσία από τον shadow fleet της, ενώ ο αυξανόμενος decoupling από δυτικούς ασφαλιστές ωθεί στη δημιουργία παράλληλων οικοσυστημάτων ασφάλισης–χρηματοδότησης σε γουάν και ρούβλια. Παρ’ όλα αυτά, η αυξημένη επιτήρηση σε θαλάσσιους διαύλους, οι στοχευμένες κατασχέσεις και οι διευρυνόμενες λίστες δευτερογενών κυρώσεων ανεβάζουν το ασφάλιστρο κινδύνου—ακριβαίνοντας κάθε βαρέλι που φτάνει στην Ασία.
Νόμιμη αμφισβήτηση ή πολιτική υπεκφυγή; Το νομικό «πέπλο» γύρω από τον μηχανισμό επαναφοράς
Το αφήγημα περί «απώλειας νομιμοποίησης» λόγω αποχώρησης των ΗΠΑ από το JCPOA το 2018 είναι χρήσιμο για δημόσια κατανάλωση, αλλά δεν αίρει αυτομάτως την de facto εφαρμογή κυρώσεων από ένα πλέγμα κρατών και αγορών που φοβούνται τις δευτερογενείς επιπτώσεις. Ακόμα κι αν Κίνα και Ρωσία επικαλεστούν διαδικαστικές ενστάσεις, οι τράπεζές τους—και κυρίως οι διεθνείς θυγατρικές τους—υπολογίζουν με ψυχρή αριθμητική την έκθεση στο δολάριο. Έτσι, η «μη συμμόρφωση» σπανίως είναι απόλυτη· τείνει να μεταφράζεται σε επιλεκτική και σιωπηρή παράκαμψη.
Πέρα από το πετρέλαιο: διττή χρήση, προμήθειες και τεχνολογικά στεγανά
Στα συμβατικά όπλα και στα συστήματα διττής χρήσης, η συνδρομή θα είναι προσεκτική. Η Μόσχα, απορροφημένη από τις δικές της γραμμές παραγωγής, θα ανταλλάξει know-how και επιμέρους υποσυστήματα όπου δύναται, αποφεύγοντας ορατές παραβιάσεις. Η Κίνα, που σταθμίζει την εικόνα της ως υπεύθυνης δύναμης, θα ευνοήσει dual–use τεχνολογίες μέσα από ασιατικές ενδιάμεσες αλυσίδες, κρατώντας τις επίσημες κρατικές εταιρείες σε απόσταση. Το αποτέλεσμα; Σταγόνες ικανότητας που βοηθούν την ανθεκτικότητα του Ιράν, όχι όμως ένα τεχνολογικό «άλμα» που ακυρώνει το καθεστώς περιορισμών.
Η οικονομία της παράκαμψης: πληρωμές, νομίσματα και παραθυράκια
Στο χρηματοπιστωτικό σκέλος, το δίδυμο CIPS–γουάν προσφέρει μερική διέξοδο από το SWIFT–δολάριο, αλλά με κόστος ρευστότητας και αποτίμησης. Διμερείς συμψηφισμοί, clearing σε τοπικά νομίσματα και barter–like συμφωνίες (ενέργεια έναντι υποδομών/τεχνολογίας) περιορίζουν την ανάγκη για δυτική διαμεσολάβηση, μα ταυτόχρονα εγκλωβίζουν την Τεχεράνη σε τιμολογήσεις και όρους λιγότερο ευνοϊκούς. Ακόμη και έτσι, για την ιρανική πλευρά η προτεραιότητα είναι η συνέχεια των ροών, όχι η βέλτιστη τιμή.
Το πολιτικό μήνυμα έναντι του πραγματικού αντίκτυπου
Η Μόσχα θα κεφαλαιοποιήσει την αντίστασή της στο «δυτικό μπλοκ», ευθυγραμμίζοντας ρητορικά το ιρανικό ζήτημα με τη γενικότερη σύγκρουσή της με το ΝΑΤΟ. Το Πεκίνο θα τοποθετηθεί ως υπέρμαχος της πολυμέρειας και της μη πολιτικοποίησης των αγορών ενέργειας, κρατώντας όμως ανοιχτούς τους διαύλους με Ευρώπη και ΗΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, η υποστήριξη προς το Ιράν θα είναι σαφής αλλά μετρημένη: αρκετή για να θολώσει το αποτέλεσμα των κυρώσεων, όχι τόσο έντονη ώστε να προκαλέσει μια νέα, συντονισμένη δέσμη δευτερογενών μέτρων που θα πλήξει κρίσιμα κινεζικά ή ρωσικά συμφέροντα.
Το χρονικό παράθυρο και η επόμενη μέρα της Τεχεράνης
Με τον πολιτικό ορίζοντα να στενεύει, η ιρανική στρατηγική εστιάζει σε τρία παράλληλα μονοπάτια: αγορά χρόνου μέσω διαδικαστικών εμπλοκών στον ΟΗΕ, διατήρηση ροών εσόδων από την ενέργεια με ασιατικούς διαύλους και συγκράτηση τεχνολογικής απομόνωσης μέσω προσεκτικών μεταφορών διττής χρήσης. Το ερώτημα «πόσο μακριά θα φτάσουν» Κίνα και Ρωσία έχει ρεαλιστική απάντηση: τόσο ώστε να αποδυναμώσουν την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων και να διαφυλάξουν την επιρροή τους στην Τεχεράνη, όχι τόσο ώστε να ρισκάρουν μετωπική ρήξη με τα συστήματα δολαρίου, ασφάλισης και δευτερογενών κυρώσεων που στηρίζουν τις δικές τους οικονομίες.
Πηγή: Pagenews.gr