Η δημοσίευση χάρτη από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, το βράδυ του Σαββάτου 4 Οκτωβρίου, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην πολύμηνη και αιματηρή σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας. Πρόκειται για έναν προσωρινό χάρτη απόσυρσης των ισραηλινών δυνάμεων, ο οποίος, αν γίνει αποδεκτός και από τη Χαμάς, θα πυροδοτήσει άμεσα μια εκεχειρία, με ταυτόχρονη έναρξη διαδικασίας ανταλλαγής αιχμαλώτων και ομήρων.
Το σχέδιο προβλέπει απόσυρση σε μια ζώνη μεταξύ 1,5 και 3,5 χιλιομέτρων από τα σύνορα Ισραήλ–Γάζας, παραμένοντας εντός του παλαιστινιακού εδάφους. Η ερμηνεία αυτής της “ζώνης” παραμένει ωστόσο ασαφής, καθώς δεν διευκρινίζεται αν πρόκειται για μόνιμη γραμμή ή προσωρινή κατάπαυση πυρός.
Τι σηματοδοτεί η αποδοχή του Ισραήλ
Σύμφωνα με τον Τραμπ, το Ισραήλ αποδέχτηκε την αρχική γραμμή «όπως προτάθηκε στις διαπραγματεύσεις» με τις ΗΠΑ. Η κίνηση αυτή υποδηλώνει σημαντική διπλωματική στροφή του Ισραήλ, εν μέσω εντεινόμενης διεθνούς πίεσης, κυρίως από Ουάσιγκτον και Κάιρο, για αποκλιμάκωση της κρίσης.
Η αποδοχή αυτή έρχεται ενώ η Χαμάς δεν έχει αποδεχτεί αφοπλισμό, γεγονός που δημιουργεί ερωτήματα για τη βιωσιμότητα μιας ενδεχόμενης εκεχειρίας χωρίς σαφή μηχανισμό ασφαλείας.
«Η στρατιωτική και διπλωματική πίεση λειτούργησε», δήλωσε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι το Ισραήλ προχώρησε σε τακτική αναδίπλωση για να προχωρήσει η απελευθέρωση των ομήρων – με πολιτικό αντίκτυπο στο εσωτερικό.
Η στάση της Χαμάς: Ναι στους ομήρους, όχι στον αφοπλισμό
Η Χαμάς ανακοίνωσε ότι αποδέχεται κατ’ αρχήν την πρόταση για εκεχειρία, υπονοώντας πως είναι διατεθειμένη να συμμετάσχει σε ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων. Ωστόσο, η ηγεσία της δεν αναφέρεται πουθενά στον αφοπλισμό ή στην αποχώρηση από περιοχές της Γάζας, κάτι που για το Ισραήλ αποτελεί διαχρονικό ζητούμενο.
Ταυτόχρονα, η οργάνωση κατηγόρησε το Ισραήλ για συνέχιση των «σφαγών», αναφερόμενη σε νέα πλήγματα το πρωί του Σαββάτου, ζητώντας διεθνή πίεση για παύση των επιχειρήσεων.
Η σιωπή της Χαμάς στο θέμα του αφοπλισμού ίσως αποδειχθεί καταλυτική για την αποτυχία ή τη μετάθεση του σχεδίου απόσυρσης σε μελλοντική φάση.
Ο ρόλος του Τραμπ: Μεσολαβητής ή στρατηγικός παίκτης;
Η αιφνίδια ανάμειξη του Ντόναλντ Τραμπ στο παλαιστινιακό, έρχεται σε μια στιγμή που ο ίδιος επιδιώκει αναβάθμιση του γεωπολιτικού του προφίλ και επανεκλογή το 2026. Το μήνυμά του στο Truth Social ήταν χαρακτηριστικά θεαματικό:«Θα δημιουργήσουμε τις συνθήκες για το τέλος αυτής της ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ 3.000 ΧΡΟΝΩΝ. ΜΕΙΝΕΤΕ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΟΙ!»
Η ρητορική αυτή δείχνει ότι ο Τραμπ θέλει να παρουσιάσει εαυτόν ως ειρηνοποιό παγκόσμιας κλίμακας, επαναφέροντας το στυλ της διπλωματίας του 2020, με συμφωνίες τύπου «Abraham Accords».
Ωστόσο, αναλυτές εκφράζουν επιφυλάξεις: το σχέδιο Τραμπ δεν στηρίζεται σε ευρεία συμμαχία κρατών, και εστιάζει περισσότερο σε διαπραγμάτευση συμβολική και επικοινωνιακή παρά θεσμική.
Οι διαπραγματεύσεις στο Κάιρο: Το πραγματικό πεδίο κρίσης
Οι έμμεσες συνομιλίες που ξεκινούν από Δευτέρα στο Κάιρο, με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου, της CIA και πιθανώς του Κατάρ, θα κρίνουν:
- Την τεχνική δυνατότητα εφαρμογής της γραμμής απόσυρσης
- Τη χρονολογία και διαφάνεια της ανταλλαγής αιχμαλώτων
- Το αν η Χαμάς θα συναινέσει σε ελέγχους όπλων ή αποστρατιωτικοποίηση
- Την εμπλοκή ή μη άλλων παλαιστινιακών παρατάξεων (π.χ. Ισλαμική Τζιχάντ)
Το αιγυπτιακό Al-Qahera News επιβεβαίωσε ότι αντιπροσωπείες και των δύο πλευρών είναι καθ’ οδόν, με στόχο εντός 48 ωρών να υπάρξει «οδικός χάρτης» για την εφαρμογή της πρότασης.
Γεωπολιτικές Προεκτάσεις: Εκεχειρία ή ανασύνταξη;
Το σχέδιο απόσυρσης δεν είναι χωρίς ρίσκα:
- Το Ισραήλ ίσως χρησιμοποιεί την “απόσυρση” για ανασύνταξη στρατιωτικών δυνάμεων ή πίεση για πολιτικά ανταλλάγματα.
- Η Χαμάς μπορεί να ερμηνεύσει την εκεχειρία ως διπλωματική νίκη, ενισχύοντας την πολιτική της θέση στη Γάζα.
- Η παρουσία Τραμπ στο προσκήνιο αποσταθεροποιεί την υφιστάμενη διπλωματία Μπάιντεν, καθώς οι δύο πλευρές διατηρούν διαφορετικές στρατηγικές προσέγγισης.
Μια εύθραυστη ισορροπία
Η δημοσιοποίηση του χάρτη απόσυρσης δεν εγγυάται τη σταθερότητα. Η απουσία συμφωνίας για αφοπλισμό, η αλληλοκαχυποψία μεταξύ των δύο πλευρών και ο πολλαπλασιασμός των περιφερειακών μεσολαβητών καθιστούν τη συμφωνία επισφαλή και μεταβατική.
Αν οι συνομιλίες στο Κάιρο αποτύχουν ή αν η εφαρμογή του σχεδίου καθυστερήσει, υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθεί η κίνηση του Ισραήλ ένδειξη αδυναμίας, και της Χαμάς νίκη αντίστασης — γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει νέο γύρο συγκρούσεων.
Η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα η ΕΕ και ο ΟΗΕ, οφείλουν να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και να απαιτούν όχι μόνο κατάπαυση του πυρός, αλλά βιώσιμο πολιτικό σχέδιο για την επόμενη ημέρα στη Γάζα.
Πηγή: pagenews.gr