Ερευνητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μια νέα, ανησυχητική μορφή απειλής: τη βιοτρομοκρατία που μπορεί να προέλθει από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και της συνθετικής βιολογίας. Η προειδοποίηση αυτή έρχεται μετά την αποκάλυψη μιας κρίσιμης ευπάθειας σε λογισμικό βιοασφάλειας, το οποίο χρησιμοποιείται διεθνώς για να αποτρέπει την πρόσβαση σε γενετικό υλικό ικανό να παράγει επικίνδυνες πρωτεΐνες.
Το πρώτο «zero day» στη βιοασφάλεια – Μια νέα εποχή απειλών
Η ανακάλυψη, που δημοσιεύθηκε στο Science, θεωρείται ιστορική, καθώς πρόκειται για το πρώτο γνωστό περιστατικό «zero day» στον τομέα της βιοασφάλειας — έναν όρο δανεισμένο από τον κυβερνοχώρο, που περιγράφει άγνωστα τρωτά σημεία σε λογισμικό τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν κακόβουλα πριν υπάρξει διαθέσιμη λύση. Οι επιστήμονες έσπευσαν να αναβαθμίσουν τα προγράμματα ασφαλείας, ωστόσο υπογράμμισαν ότι το συμβάν αποκαλύπτει ένα νέο πεδίο ευπάθειας που συνδέει τον κόσμο της πληροφορικής με εκείνον της βιολογίας.
Η σκοτεινή πλευρά της συνθετικής βιολογίας και της AI
Τα τελευταία χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη έχει φέρει επανάσταση στη σχεδίαση πρωτεϊνών, ανοίγοντας δρόμους για θεραπείες ασθενειών, ανάπτυξη βιοκαυσίμων και λύσεις για τη ρύπανση. Όμως, οι ίδιοι αλγόριθμοι που χρησιμοποιούνται για το καλό μπορούν να προσαρμοστούν για κακόβουλους σκοπούς. Ερευνητές προειδοποιούν ότι κακοπροαίρετοι χρήστες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν αυτά τα εργαλεία για τη δημιουργία παραλλαγμένων ή συνθετικών πρωτεϊνών με τοξικές ή μολυσματικές ιδιότητες.
Όπως αναφέρει ο Δρ. Μάθιου Μίλερ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, «οι δυνατότητες των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης στην πρόβλεψη και σχεδίαση πρωτεϊνών είναι εντυπωσιακές, αλλά το ίδιο εντυπωσιακοί είναι και οι πιθανοί κίνδυνοι. Η βιολογία δεν χρειάζεται να παραμείνει στο εργαστήριο για να προκαλέσει ζημιά· μπορεί να “διαρρεύσει” από έναν υπολογιστή».
Η μελέτη που αποκάλυψε το πρόβλημα
Στο πλαίσιο της έρευνας, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα λογισμικό ανοιχτού κώδικα τεχνητής νοημοσύνης για να παράξουν περισσότερες από 75.000 παραλλαγές γνωστών επικίνδυνων πρωτεϊνών, όπως αυτών που συνδέονται με ιογενείς ή βακτηριακές τοξίνες. Οι πρωτεΐνες αυτές τροποποιήθηκαν σε μοριακό επίπεδο έτσι ώστε να διαφεύγουν από τα συστήματα ελέγχου που διαθέτουν οι εταιρείες συνθετικής βιολογίας.
Το αποτέλεσμα ήταν ανησυχητικό: παρότι σχεδόν όλες οι εταιρείες ενημέρωσαν άμεσα τα λογισμικά τους, περίπου 3% των επικίνδυνων πρωτεϊνών πέρασαν απαρατήρητες από τα φίλτρα ασφαλείας, διατηρώντας πλήρως τη βιολογική τους επικινδυνότητα. Αυτό σημαίνει ότι σε πραγματικές συνθήκες, μια τέτοια «παραλλαγή» θα μπορούσε να δημιουργηθεί και να διατεθεί χωρίς να εντοπιστεί.
Ανάγκη για νέα μέτρα και παγκόσμια συνεργασία
Η αποκάλυψη αυτή φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για αυστηρότερα διεθνή πρότυπα βιοασφάλειας. Οι ειδικοί ζητούν τη δημιουργία ενός παγκόσμιου μηχανισμού εποπτείας για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στη βιοτεχνολογία, παρόμοιου με τις δομές που ισχύουν για την πυρηνική ή κυβερνοασφάλεια.
Ο καθηγητής Ντέιβιντ Ρέις από το MIT δήλωσε:
«Η εποχή της βιολογίας με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης έχει ήδη ξεκινήσει. Αν δεν λάβουμε μέτρα τώρα, η επόμενη μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα μπορεί να μην προέλθει από ιούς της φύσης, αλλά από κώδικα που γράφτηκε σε έναν υπολογιστή».
Η έρευνα αποτελεί σαφή προειδοποίηση πως, ενώ η AI υπόσχεται επαναστατικές λύσεις για την υγεία και το περιβάλλον, η έλλειψη παγκόσμιας εποπτείας και ελέγχου θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα σε μια νέα εποχή βιοτρομοκρατίας — όπου η επόμενη πανδημία ίσως δεν προκύψει από τη φύση, αλλά από τον αλγόριθμο.
Πηγή: Pagenews.gr