«Άσε με να σε αγγίξω»: Καταγγελίες-σοκ για σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών στη Γάζα

Γυναίκες στη Γάζα σπάνε τη σιωπή τους και καταγγέλλουν ότι βρέθηκαν στο στόχαστρο σεξουαλικής εκμετάλλευσης, καθώς το πολύμηνο ανθρωπιστικό αδιέξοδο τις οδηγεί σε απελπισία. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Associated Press, έξι γυναίκες μίλησαν —υπό τον όρο της ανωνυμίας— περιγράφοντας ένα εφιαλτικό μοτίβο: άνδρες, ορισμένοι με διασυνδέσεις σε δίκτυα διανομής βοήθειας, υπόσχονται τρόφιμα, φάρμακα, νερό, χρήματα ή και εργασία, ζητώντας σε αντάλλαγμα “κάποια σεξουαλική επαφή”. Σε μια κοινωνία βαθιά συντηρητική, όπου το θέμα είναι ταμπού και οι αποκαλύψεις συνεπάγονται κοινωνικό στιγματισμό ή και επικίνδυνες επιπτώσεις, το γεγονός και μόνο ότι οι γυναίκες μίλησαν, αποτυπώνει το μέγεθος της απόγνωσης.

Μια 38χρονη μητέρα έξι παιδιών αφηγείται πώς, έναν μήνα μετά το ξέσπασμα του πολέμου, αναζήτησε στήριξη μέσω γνωστού σε καταφύγιο. Εκείνος, αντί για σύμβαση σε υπηρεσία βοήθειας, την οδήγησε σε άδειο διαμέρισμα, της έκανε “κομπλιμέντα”, της ζήτησε να αφαιρέσει τη μαντίλα και υπονόησε επίμονα “σχέση” ως προϋπόθεση στήριξης. Έφυγε με 30 δολάρια και λίγο αργότερα έλαβε ένα κουτί με φάρμακα και ένα με φαγητό. «Έπρεπε να συμβιβαστώ επειδή φοβόμουν» λέει, συμπυκνώνοντας σε μια φράση το αδιέξοδο χιλιάδων γυναικών που παλεύουν να κρατήσουν τα παιδιά τους ζωντανά.

«Άσε με να σε αγγίξω»: η ωμή εκβίαση ντυμένη “πρόταση βοήθειας”
Οι μαρτυρίες που συγκέντρωσε το πρακτορείο περιγράφουν προσεγγίσεις από “άνδρες-μεσάζοντες” με ωμά, ακόμη και κυνικά λόγια: «Άσε με να σε αγγίξω», «Θέλω να σε παντρευτώ», «Έλα να πάμε κάπου μαζί». Άλλες φορές, οι πιέσεις “πακετάρονται” σε γάμο-αστραπή ή σε υποτιθέμενες εργασιακές ευκαιρίες. Η σεξουαλική εκμετάλλευση, σημειώνουν ανθρωπιστικές οργανώσεις και ειδικοί, εκρήγνυται σε περιόδους σύγκρουσης, εκτοπισμού και ελλείψεων, όταν η επιβίωση περνά μέσα από αδιαφανή δίκτυα διανομής βοήθειας και ισχυρές τοπικές ιεραρχίες.

Τέσσερις Παλαιστίνιοι ψυχολόγοι που εργάζονται στη Γάζα περιέγραψαν δεκάδες περιπτώσεις σε οργανισμούς που στηρίζουν γυναίκες και παιδιά —ακόμη και υποθέσεις με ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Καμία από τις ασθενείς τους δεν θέλησε να μιλήσει απευθείας, φοβούμενη αντίποινα από οικογένειες ή θύτες. Παράλληλα, έξι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αρωγής αναγνώρισαν ότι έχουν λάβει αναφορές για σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση συνδεδεμένη με πρόσβαση σε βοήθεια. Σε αυτό το θολό τοπίο, η επίσημη καταγραφή είναι δύσκολη: η βία διασταυρώνεται με ντροπή, φόβο, φτώχεια, έλλειψη θεσμικών μηχανισμών και τον κίνδυνο στιγματισμού.

View this post on Instagram

A post shared by The Associated Press (AP) (@apnews)

Η ανθρωπιστική κατάρρευση ως πολλαπλασιαστής κινδύνου
Σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, ο εκτοπισμός αφορά —σύμφωνα με τις οργανώσεις— τουλάχιστον το 90% του πληθυσμού. Η πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό, φάρμακα και βασικά εφόδια είναι αποσπασματική, ενώ η ανασφάλεια στις ουρές και τα σημεία διανομής κάνει πολλές γυναίκες να αποφεύγουν να σταθούν μόνες τους. Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, η “αδιαπραγμάτευτη” ανάγκη σίτισης των παιδιών γίνεται μοχλός εκβιασμού. Όπως περιγράφει 29χρονη μητέρα τεσσάρων παιδιών, εργαζόμενος σε ομάδα βοήθειας την πολιορκούσε με γαμήλιες προτάσεις σε αντάλλαγμα συμπληρωμάτων διατροφής, αλλάζοντας τηλέφωνα όταν τον μπλόκαρε: «Ένιωσα εντελώς ταπεινωμένη. Έπρεπε να ζητήσω βοήθεια για τα παιδιά μου. Αν δεν το έκανα εγώ, ποιος;»

Η εικόνα που αναδύεται δεν είναι μεμονωμένη ούτε “ιδιαιτερότητα” της Γάζας. Αντίστοιχα μοτίβα έχουν καταγραφεί σε πολέμους και κρίσεις από το Νότιο Σουδάν και τη Μπουρκίνα Φάσο έως την Αϊτή και το Κονγκό. Η Heather Barr του Human Rights Watch το συνοψίζει: οι ανθρωπιστικές κρίσεις εκθέτουν τα πιο ευάλωτα —και ειδικά τις γυναίκες και τα κορίτσια— σε αυξημένο κίνδυνο σεξουαλικής βίας και εκμετάλλευσης. Όταν η ζωή “παγώνει” σε προσωρινά καταφύγια, κάθε “πόρος” μπορεί να μετατραπεί σε διαπραγματευτικό χαρτί εις βάρος τους.

Τι πρέπει να αλλάξει: από την πρόσβαση στη βοήθεια, στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη
Οι οργανώσεις επισημαίνουν τρία άμεσα μέτρα: διαφανή και ασφαλή κανάλια διανομής βοήθειας με σαφείς λίστες και παρουσία γυναικών στελεχών· πολύγλωσσες, ανώνυμες γραμμές καταγγελίας και υποστήριξης με δυνατότητα ταχείας μεταφοράς θυμάτων σε ασφαλείς χώρους· και εκπαίδευση/έλεγχο προσωπικού και εθελοντών με αυστηρούς κώδικες δεοντολογίας και μηδενική ανοχή στην εκμετάλλευση. Στο μεσοπρόθεσμο επίπεδο, χρειάζεται ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική βοήθεια, πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και δημιουργία δικτύων γυναικείας αλληλεγγύης που θα μειώνουν την έκθεση σε “μεσάζοντες”.

Σε μια πραγματικότητα όπου ο πόλεμος διαλύει τους θεσμούς, η ατιμωρησία λειτουργεί σαν άδεια για επανάληψη των ίδιων πρακτικών. Η ασφάλεια και η αξιοπρέπεια των γυναικών δεν είναι “δευτερεύον” ζήτημα μπροστά στην πείνα —είναι ο καθρέφτης που δείχνει αν η ανθρωπιστική απάντηση παραμένει πράγματι ανθρώπινη. Οι ιστορίες που έρχονται στο φως δεν ζητούν μόνο οίκτο. Ζητούν μηχανισμούς, λογοδοσία, διαφάνεια. Και πάνω απ’ όλα, ζητούν να πάψει το σώμα μιας γυναίκας να θεωρείται πέρασμα για μια σακούλα τρόφιμα.

Όσο η κρίση βαθαίνει, τόσο πιο επιτακτικό γίνεται να προστατευτούν εκείνες που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος. Γιατί καμία “βοήθεια” δεν είναι βοήθεια, αν περνά από την πόρτα του εξευτελισμού.

Πηγή: Pagenews.gr