«Νέος Πατριωτισμός», νέα αρχή: Ο Τσίπρας αποδομεί το παλιό για να χτίσει το δικό του μέλλον

Παρά τις επίσημες διαψεύσεις, η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη. Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε το βήμα που πολλοί ανέμεναν εδώ και καιρό: απομακρύνθηκε οριστικά από τον ΣΥΡΙΖΑ και κινείται μεθοδικά για τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα, πιο κεντρώου, πιο “σύγχρονου”, πιο προσαρμοσμένου στις ευρωπαϊκές τάσεις. Το νέο του σύνθημα – ο «συμπεριληπτικός πατριωτισμός» – δεν είναι τυχαίο. Πρόκειται για τη βάση ενός ευρύτερου αφηγήματος που επιχειρεί να ανασυνθέσει τα θραύσματα της Αριστεράς, να προσελκύσει απογοητευμένους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ και να συνομιλήσει με την κοινωνική δεξιά.

Η ρήξη που ωρίμαζε

Η αποχώρηση του Τσίπρα δεν ήταν στιγμιαία απόφαση αλλά αποτέλεσμα μακράς διεργασίας. Εδώ και μήνες, ο πρώην πρωθυπουργός, με τη βοήθεια έμπειρων επικοινωνιολόγων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, προετοίμαζε την επιστροφή του. Οι κινήσεις του ήταν προσεκτικά μελετημένες: εμφανίσεις σε διεθνή φόρα, δημόσιες παρεμβάσεις για “εθνικά ζητήματα”, επαφές με επιχειρηματικούς κύκλους και νέα δίκτυα υποστήριξης.

Οι συνομιλητές του γνώριζαν ότι ο στόχος δεν ήταν να “επαναπατριστεί” στην Κουμουνδούρου, αλλά να χτίσει κάτι εξ αρχής. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως τον γνώριζε, είχε τελειώσει. Αυτό που επιδιώκει πλέον είναι ένα νέο πολιτικό αφήγημα, χωρίς τα βαρίδια και τις αντιφάσεις που κουβαλούσε το κόμμα του 2015.

Γιατί τώρα

Ο χρόνος δεν επιλέχθηκε τυχαία. Ο Τσίπρας γνώριζε ότι η παρατεταμένη “αναμονή” φθείρει. Η εσωκομματική πίεση από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ – που τον θεωρούσαν υπεύθυνο για τη στασιμότητα και τις διαρροές – είχε φτάσει στα όριά της. Παράλληλα, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν πως άλλες προσωπικότητες της προοδευτικής παράταξης, όπως η Μαρία Καρυστιανού, συγκέντρωναν μεγαλύτερη αποδοχή σε ενδεχόμενο νέου σχήματος. Ο Τσίπρας, με το πολιτικό του ένστικτο, αντιλήφθηκε ότι έπρεπε να κινηθεί άμεσα. Αν περίμενε, θα κινδύνευε να εμφανιστεί ως “ουραγός” των εξελίξεων – και όχι ως πρωταγωνιστής τους.

Η αποδόμηση του ΣΥΡΙΖΑ

Η αποχώρησή του από την Κουμουνδούρου ισοδυναμεί με πολιτικό σεισμό. Στην πράξη, αφαιρεί από τον ΣΥΡΙΖΑ το μοναδικό πρόσωπο που εξακολουθούσε να διαθέτει απήχηση πέρα από τα κομματικά σύνορα. Επιπλέον, η οικονομική κατάσταση του κόμματος – με σωρευμένα χρέη και συρρίκνωση κρατικής επιχορήγησης λόγω εκλογικών αποτελεσμάτων – καθιστά σχεδόν αδύνατη την ανάκαμψη. Έτσι, για πολλούς, η αποχώρηση Τσίπρα λειτουργεί ως η “τελική σφραγίδα” ενός πολιτικού κύκλου που ολοκληρώθηκε.

Το νέο αφήγημα: “Συμπεριληπτικός Πατριωτισμός”

Το βασικό σύνθημα του Τσίπρα δεν είναι τυχαίο. Η επιλογή της λέξης “πατριωτισμός” σηματοδοτεί στροφή προς το κέντρο και συντονισμό με τη γενικότερη ευρωπαϊκή τάση επαναπροσδιορισμού της προοδευτικής ταυτότητας γύρω από έννοιες συλλογικής ευθύνης, ασφάλειας και εθνικής αξιοπρέπειας.

Η προσθήκη του επιθέτου “συμπεριληπτικός” επιχειρεί να μετριάσει τις αντιδράσεις της παραδοσιακής Αριστεράς, που θεωρεί τον πατριωτισμό ύποπτο όρο. Πρόκειται για μια επικοινωνιακά έξυπνη φόρμουλα που επιτρέπει στον Τσίπρα να απευθυνθεί ταυτόχρονα σε “παπανδρεϊκούς” και “λαϊκοδεξιούς” ψηφοφόρους, χωρίς να αποξενώσει τη βάση της παλιάς Αριστεράς.

Ποιοι θα χωρέσουν στο νέο σχήμα

Σύμφωνα με πληροφορίες, το προσκλητήριο Τσίπρα δεν θα περιλαμβάνει “όλους τους παλιούς”. Θα στραφεί σε μεσαία στελέχη, τοπικά δίκτυα και νέες προσωπικότητες με τεχνοκρατικό προφίλ. Οι πρώην υπουργοί που φέρουν πολιτικό κόστος από την περίοδο διακυβέρνησης αναμένεται να μείνουν εκτός. Ο στόχος είναι να παρουσιαστεί ένα “καθαρό” σχήμα, χωρίς πρόσωπα ταυτισμένα με την εξουσία, που θα σηματοδοτεί ρήξη με το παρελθόν.

Το στοίχημα της ανανέωσης

Ο Τσίπρας γνωρίζει ότι η πολιτική επιστροφή προϋποθέτει πειστικότητα. Δεν αρκεί το νέο όνομα, ούτε το νέο λογότυπο· χρειάζεται αφήγημα αλλαγής. Μέχρι σήμερα, δεν έχει προχωρήσει σε ουσιαστική αυτοκριτική για τα λάθη της διακυβέρνησής του – κάτι που αποτελεί προϋπόθεση αν θέλει να πείσει ότι “άλλαξε”. Η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από το αν θα καταφέρει να παρουσιάσει ένα νέο πολιτικό πρόταγμα που θα υπερβαίνει το «αντι-Μητσοτάκης» μέτωπο και θα πείθει για μια ρεαλιστική εναλλακτική διακυβέρνηση.

Ένα νέο πολιτικό τοπίο

Ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί μια προσωπική επανεκκίνηση μέσα σε μια περίοδο που οι παλιοί κομματικοί μηχανισμοί φθείρονται και οι ψηφοφόροι αναζητούν νέα σχήματα, πιο ρεαλιστικά και πιο αποτελεσματικά. Εάν επιμείνει στην αποκοπή από τα “παλιά υλικά” του ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κεντρικό παίκτη ενός νέου προοδευτικού κέντρου. Αν όμως ανακυκλώσει τα ίδια πρόσωπα και τις ίδιες συνήθειες, το εγχείρημά του θα έχει την τύχη του κόμματος που αφήνει πίσω του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως τον γνωρίσαμε, φαίνεται πως ολοκλήρωσε την ιστορική του διαδρομή.Ο Τσίπρας, ωστόσο, δείχνει αποφασισμένος να ξεκινήσει μια καινούργια — αυτή τη φορά, μόνος του.