Η Ισπανία, φωτεινή εξαίρεση στην Ευρωζώνη
Ενώ η πλειονότητα των ευρωπαϊκών οικονομιών αγωνίζεται να ξεφύγει από τη στασιμότητα, η Ισπανία αναδεικνύεται σε ισχυρό αναπτυξιακό παράδειγμα για τη Γηραιά Ήπειρο. Με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 3% από τις αρχές του 2024 —έναντι μόλις 1% στην Ευρωζώνη— η χώρα του Πέδρο Σάντσεθ παρουσιάζει ένα οικονομικό μοντέλο που προκαλεί ενδιαφέρον, συζητήσεις, αλλά και θαυμασμό.
Οι Financial Times χαρακτήρισαν την Ισπανία «τη μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ακμάζει, ενώ οι υπόλοιπες δείχνουν απογοητευτικά αποτελέσματα». Το The Economist υπογράμμισε ότι «οι ισπανικές επιχειρήσεις ακμάζουν, την ώρα που οι μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης βυθίζονται στη στασιμότητα».
Ο οίκος S&P Global Ratings αναβάθμισε πρόσφατα την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, ενώ η Κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας προβλέπει ανάπτυξη 2,6% για το 2025. Παράλληλα, ο ΟΟΣΑ επιβεβαίωσε την αισιοδοξία των εκτιμήσεων, προβλέποντας ότι το ισπανικό ΑΕΠ θα αυξηθεί διπλάσια από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Τα θεμέλια του ισπανικού θαύματος
Η άνθηση αυτή δεν προέκυψε τυχαία. Όπως επισημαίνουν αναλυτές, η Ισπανία κατάφερε να μετατρέψει κρίσεις σε ευκαιρίες, αξιοποιώντας στο έπακρο τα πλεονεκτήματά της:
-
Τουρισμός: Η μεταπανδημική ανάκαμψη του τουρισμού υπήρξε εκρηκτική. Με πάνω από 85 εκατομμύρια επισκέπτες το 2024, η Ισπανία ανέκτησε τη δεύτερη θέση παγκοσμίως, τονώνοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τη βιομηχανία υπηρεσιών.
-
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Η χώρα αξιοποίησε την αφθονία της σε ήλιο και άνεμο για να μειώσει το ενεργειακό κόστος, προσελκύοντας ξένες επενδύσεις ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ.
-
Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε.: Με γενναιόδωρες επιδοτήσεις από το Next Generation EU, η κυβέρνηση Σάντσεθ χρηματοδότησε καινοτόμα έργα υποδομών, πράσινης ενέργειας και ψηφιακού μετασχηματισμού.
-
Εργασιακές μεταρρυθμίσεις: Οι αλλαγές στην αγορά εργασίας —ιδίως η αύξηση του κατώτατου μισθού και η ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων— βελτίωσαν την αγοραστική δύναμη και περιόρισαν την ανεργία.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν οι Financial Times, το πραγματικό «θαύμα» που διαφοροποίησε την Ισπανία από τους γείτονές της δεν ήταν μόνο οικονομικό, αλλά δημογραφικό.
Οι μετανάστες ως κινητήριος δύναμη της ανάπτυξης
Από το 2022, η Ισπανία γνωρίζει μια άνευ προηγουμένου εισροή μεταναστών, με καθαρή ετήσια αύξηση 600.000 ατόμων. Σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες που επιλέγουν περιοριστικές πολιτικές, η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Σάντσεθ άνοιξε τις πόρτες της με φιλελεύθερη προσέγγιση, ενθαρρύνοντας την ένταξη και την εργασία των μεταναστών.
Η πλειοψηφία αυτών των νέων αφίξεων προέρχεται από χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Κολομβία, το Περού και η Βενεζουέλα. Οι περισσότεροι μιλούν ισπανικά ως μητρική γλώσσα, διαθέτουν μορφωτικό υπόβαθρο και, σε πολλές περιπτώσεις, διπλή υπηκοότητα. Αυτό σημαίνει ότι η ένταξή τους στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία πραγματοποιήθηκε ομαλά και γρήγορα, χωρίς τα πολιτισμικά εμπόδια που συναντώνται σε άλλες χώρες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύουν οι FT και η JP Morgan, οι μετανάστες αυτοί αποτελούν το 70% της πληθυσμιακής αύξησης της Ισπανίας το 2023 και έχουν οδηγήσει την απασχόληση σε ιστορικό ρεκόρ. Πέρα από την κάλυψη αναγκών σε τομείς όπως ο τουρισμός, η υγεία και η οικοδομή, η παρουσία τους ενίσχυσε σημαντικά την κατανάλωση, αυξάνοντας τη συνολική ζήτηση και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη.
Μια διαφορετική μεταναστευτική πολιτική
Η ισπανική προσέγγιση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το αυστηρό μοντέλο που ακολουθούν άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία ή η Γερμανία, όπου η μεταναστευτική ρητορική συχνά τροφοδοτείται από πολιτικό φόβο και εσωστρέφεια. Ο Σάντσεθ, αντιθέτως, υιοθέτησε ένα οικονομικά ρεαλιστικό και κοινωνικά συμπεριληπτικό μοντέλο.
Όπως σχολιάζουν οι FT, «η Ισπανία απέδειξε στις προηγμένες οικονομίες ότι η μετανάστευση δεν είναι απειλή, αλλά πηγή ανθεκτικότητας και ανάπτυξης, ακόμη και σε περιόδους αβεβαιότητας».
Η Corriere della Sera, σε άρθρο της Σάρα Γκαντόλφι, επισημαίνει ότι η επιτυχία αυτή είναι αποτέλεσμα πολιτικού θάρρους: η κυβέρνηση δεν επέλεξε τη δημαγωγία του φόβου, αλλά επένδυσε στην κοινωνική ενσωμάτωση και στη δημιουργία νέων ευκαιριών.
Οι προκλήσεις πίσω από την επιτυχία
Παρά την εντυπωσιακή εικόνα, η ανάπτυξη δεν είναι χωρίς μειονεκτήματα. Οι FT προειδοποιούν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο κατά 3,1% από το 2019, έναντι 6,8% συνολικής αύξησης της οικονομίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί μετανάστες εργάζονται σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις με περιορισμένη προστιθέμενη αξία.
Επιπλέον, η αύξηση του πληθυσμού επιβαρύνει τις υποδομές, την κοινωνική πρόνοια και τη στέγαση, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη. Παράλληλα, υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ των μεταναστών από τη Λατινική Αμερική —οι οποίοι ενσωματώνονται σχετικά εύκολα— και όσων προέρχονται από Αφρική ή Ασία, χωρίς γλωσσικά ή πολιτισμικά εφόδια. Οι δεύτεροι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες πρόσβασης στην εργασία, δημιουργώντας νέα πολιτικά και κοινωνικά ρήγματα.
Η Ισπανία ως ευρωπαϊκό παράδειγμα;
Το ισπανικό μοντέλο προκαλεί πλέον συζητήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για κάποιους, αποτελεί έμπνευση για ένα νέο κοινωνικοοικονομικό συμβόλαιο, όπου η μετανάστευση συνδέεται με την ανάπτυξη και όχι με την ανασφάλεια. Για άλλους, είναι ένα στοίχημα υψηλού ρίσκου, που μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές εντάσεις στο μέλλον.
Όπως συνοψίζουν οι Financial Times:
«Η Ισπανία δεν φοβήθηκε να ανοίξει την πόρτα. Και προς το παρόν, το ρίσκο της δικαιώνεται: η οικονομία της ανθίζει, η απασχόληση αυξάνεται και η κοινωνία αποδεικνύεται πιο ανθεκτική από ποτέ».
Η χώρα του Σάντσεθ δείχνει ότι, σε έναν κόσμο γεμάτο κρίσεις και φόβους, ο οικονομικός φιλελευθερισμός και η κοινωνική ένταξη μπορούν να συνυπάρξουν, δημιουργώντας ένα διαφορετικό —ίσως και πιο ανθρώπινο— πρότυπο ευρωπαϊκής επιτυχίας.
Πηγή: Pagenews.gr