Ριζική αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης προχωρά σε μία από τις σημαντικότερες θεσμικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων δεκαετιών, εισάγοντας ένα νέο, σύγχρονο και πιο ανθρώπινο πλαίσιο για τις κληρονομικές σχέσεις. Το νέο Κληρονομικό Δίκαιο, που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στους επόμενους μήνες, αναμένεται να ψηφιστεί έως το τέλος του 2025 και να τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2026. Στόχος είναι η πλήρης προστασία των κληρονόμων από χρέη, η επιτάχυνση των διαδικασιών μέσω ψηφιακών εργαλείων και η κατοχύρωση δικαιωμάτων για περισσότερες κοινωνικές ομάδες, όπως οι εκτός γάμου σύντροφοι.
Ασπίδα προστασίας για τους κληρονόμους από τα χρέη του θανόντος
Η πιο καθοριστική καινοτομία του νέου πλαισίου είναι ότι οι κληρονόμοι παύουν να φέρουν προσωπική ευθύνη για τα χρέη του εκλιπόντος. Οι οφειλές θα εξοφλούνται αποκλειστικά από το ενεργητικό της κληρονομιάς, δηλαδή από τα περιουσιακά στοιχεία του θανόντος. Αν το ποσό των χρεών υπερβαίνει την αξία της περιουσίας, το υπόλοιπο διαγράφεται αυτομάτως, χωρίς να επιβαρύνει οικονομικά τους δικαιούχους.
Πρόκειται για μία μεταρρύθμιση που αναμένεται να ανακουφίσει χιλιάδες οικογένειες, οι οποίες μέχρι σήμερα αναγκάζονταν να αποποιηθούν την κληρονομιά λόγω συσσωρευμένων χρεών. Η αλλαγή αυτή εξαλείφει έναν από τους σημαντικότερους λόγους που οι Έλληνες στρέφονταν στη διαδικασία αποποίησης, προστατεύοντας παράλληλα τους κληρονόμους από τον κίνδυνο οικονομικής καταστροφής.
Νέο σύστημα εκκαθάρισης και διαχείρισης περιουσιών
Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή εισηγείται τη δημιουργία ενός διαφανούς, αυτοματοποιημένου μηχανισμού εκκαθάρισης. Μέσα από αυτόν, η διαδικασία τακτοποίησης της κληρονομιάς θα γίνεται ταχύτερα, χωρίς χρονοβόρες δικαστικές εμπλοκές. Οι πιστωτές, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, θα ικανοποιούνται αποκλειστικά από τα περιουσιακά στοιχεία της κληρονομιάς. Παράλληλα, οι κληρονόμοι θα έχουν ενεργό ρόλο στη διαχείριση και εκκαθάριση της περιουσίας, μέσω μιας σειράς ηλεκτρονικών εργαλείων που θα μειώνουν τη γραφειοκρατία.
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον Ελεύθερο Τύπο, το υπουργείο σχεδιάζει την εφαρμογή ενός ψηφιακού «φακέλου κληρονομιάς», στον οποίο θα καταχωρίζονται αυτόματα τα στοιχεία του θανόντος, τα ακίνητα, οι καταθέσεις και οι εκκρεμότητες, προκειμένου να γίνεται γρήγορος έλεγχος και εκκαθάριση χωρίς καθυστέρηση.
Αυστηρότερο πλαίσιο για τις ιδιόγραφες διαθήκες
Ένα ακόμη κρίσιμο σημείο του νέου νόμου αφορά την αξιοπιστία των ιδιόγραφων διαθηκών. Πλέον, πριν από κάθε επικύρωση, θα απαιτείται υποχρεωτική γραφολογική πραγματογνωμοσύνη ώστε να επιβεβαιώνεται η γνησιότητα του εγγράφου. Παράλληλα, εξετάζεται η δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου διαθηκών, το οποίο θα λειτουργεί υπό κρατική εποπτεία και θα καταγράφει τόσο ιδιόγραφες όσο και συμβολαιογραφικές διαθήκες.
Η ρύθμιση αυτή αποσκοπεί στη μείωση των ψευδών ή παραποιημένων διαθηκών και στη διασφάλιση ότι η τελευταία βούληση κάθε πολίτη θα αποτυπώνεται με ακρίβεια και διαφάνεια.
Δικαιώματα για συντρόφους εκτός γάμου – Νέα κοινωνική πραγματικότητα
Ίσως το πιο κοινωνικά προοδευτικό στοιχείο της μεταρρύθμισης είναι η αναγνώριση κληρονομικών δικαιωμάτων σε συντρόφους εκτός γάμου. Εφόσον υπάρχει σύμφωνο συμβίωσης ή αποδεδειγμένη μακροχρόνια σχέση, οι σύντροφοι θα αποκτούν δικαίωμα κληρονομικής διαδοχής, παρόμοιο με εκείνο του/της συζύγου. Με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα εναρμονίζεται με τις ευρωπαϊκές πρακτικές και αναγνωρίζει νομικά την ποικιλομορφία των σύγχρονων οικογενειακών σχημάτων.
Επιπλέον, εξετάζεται αύξηση των ποσοστών της νόμιμης μοίρας, δηλαδή του μεριδίου της περιουσίας που λαμβάνουν υποχρεωτικά τα τέκνα και ο/η σύζυγος, ώστε να ενισχυθεί η προστασία των στενών συγγενών και να περιοριστούν οι δικαστικές προσφυγές.
Ψηφιακή εποχή στο Κληρονομικό Δίκαιο
Η μεταρρύθμιση συνοδεύεται από ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ψηφιοποίησης των διαδικασιών. Οι πολίτες θα μπορούν μέσω του gov.gr να υποβάλουν δηλώσεις αποδοχής ή αποποίησης, να εκδίδουν πιστοποιητικά θανάτου και πλησιέστερων συγγενών, αλλά και να ολοκληρώνουν τη διαδικασία εκκαθάρισης χωρίς επίσκεψη σε δημόσια υπηρεσία ή δικαστήριο. Η ψηφιακή ταυτοποίηση θα διασφαλίζει την αυθεντικότητα κάθε πράξης, ενώ η χρήση τεχνητής νοημοσύνης θα επιταχύνει την αντιστοίχιση στοιχείων και εγγράφων.
Στόχος: ένα δίκαιο, απλό και διαφανές σύστημα
Το νέο Κληρονομικό Δίκαιο φιλοδοξεί να τερματίσει τις χρόνιες αδικίες και τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις που ταλαιπωρούν τις οικογένειες μετά τον θάνατο ενός προσώπου. Η κυβέρνηση επιδιώκει να συνδυάσει νομική ασφάλεια, κοινωνική δικαιοσύνη και τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, οικοδομώντας ένα πλαίσιο που θα εμπνέει εμπιστοσύνη στους πολίτες.
Όπως δήλωσε ανώτατο στέλεχος του Υπουργείου Δικαιοσύνης, «η αποδοχή μιας κληρονομιάς δεν πρέπει να είναι πηγή φόβου και αγωνίας, αλλά πράξη μνήμης και συνέχειας. Το κράτος οφείλει να προστατεύει τον πολίτη ακόμη και μετά τον θάνατο του αγαπημένου του προσώπου».
Η νέα αυτή νομοθετική τομή φέρνει, λοιπόν, το ελληνικό δίκαιο πιο κοντά στις κοινωνικές ανάγκες του 21ου αιώνα, επιβεβαιώνοντας πως η δικαιοσύνη δεν είναι μόνο τιμωρία, αλλά και προστασία, σεβασμός και ανθρωπιά.
Πηγή: Pagenews.gr