Δύο χρόνια μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023, που στοίχισε τη ζωή σε περίπου 1.200 ανθρώπους στο Ισραήλ και οδήγησε στην αιχμαλωσία 251 ομήρων, το Ισραήλ και η Χαμάς βρίσκονται ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το Σαρμ ελ-Σέιχ της Αιγύπτου φιλοξενεί συναντήσεις που ενδέχεται να καθορίσουν αν ο πόλεμος στη Γάζα θα τερματιστεί — ή αν θα εξελιχθεί σε μια νέα, πιο ασταθή φάση.
Η Γάζα στα ερείπια
Η απάντηση του Ισραήλ στις επιθέσεις της Χαμάς υπήρξε άνευ προηγουμένου. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, πάνω από το 80% της Λωρίδας της Γάζας έχει καταστραφεί, με πόλεις όπως η Γάζα και η Χαν Γιούνις να έχουν μετατραπεί σε σωρούς ερειπίων. Το υπουργείο Υγείας της Χαμάς υπολογίζει τους νεκρούς άνω των 66.000, ανάμεσά τους περισσότερα από 18.000 παιδιά — αριθμοί που το Lancet θεωρεί πιθανώς υποτιμημένους.
Περισσότεροι από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν σήμερα μέσα σε ανθρωπιστική καταστροφή: χωρίς επαρκή τρόφιμα, καθαρό νερό ή πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα. Οι ισραηλινές περιοριστικές πολιτικές για την είσοδο βοήθειας και οι συνεχιζόμενοι βομβαρδισμοί έχουν οδηγήσει σε λιμό, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.
Η Χαμάς, μετά την απώλεια των στρατιωτικών της δομών, έχει μετατραπεί σε αντάρτικη δύναμη πόλης. Παρά την αποδυνάμωση της, συνεχίζει να έχει επιρροή στις συνοικίες της Γάζας, όπου επιδιώκει να διατηρήσει έναν μικρό πυρήνα ένοπλων δυνάμεων «για αυτοάμυνα» και να παραδώσει τη διακυβέρνηση σε τεχνοκράτες Παλαιστίνιους, πιθανώς υπό την αιγίδα της Αιγύπτου και του Κατάρ.
Κούραση στο Ισραήλ – οι πολίτες ζητούν τέλος
Στο Ισραήλ, η κοινωνία δείχνει εξαντλημένη. Μετά από δύο χρόνια συνεχούς επιστράτευσης, εκατοντάδες χιλιάδες έφεδροι απαιτούν επιστροφή στις οικογένειες και στις δουλειές τους. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Ισραηλινών στηρίζει μια συμφωνία ανταλλαγής ομήρων που θα μπορούσε να φέρει κατάπαυση πυρός και, ίσως, πολιτική σταθερότητα.
Η κυβέρνηση Νετανιάχου, ωστόσο, διχάζεται. Ενώ το στρατιωτικό επιτελείο θεωρεί πως η Χαμάς έχει αποδυναμωθεί σε βαθμό που δεν αποτελεί πλέον «υπαρξιακή απειλή», ο πρωθυπουργός επιμένει ότι ο πόλεμος πρέπει να συνεχιστεί «μέχρι την πλήρη εξάλειψη» της οργάνωσης.
Οι πολιτικοί υπολογισμοί του Νετανιάχου
Για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, το διακύβευμα δεν είναι μόνο στρατιωτικό. Είναι και πολιτικό – και προσωπικό. Η παραμονή του στην εξουσία του επιτρέπει να καθυστερεί τη δίκη του για διαφθορά, ενώ μια αποτυχημένη συμφωνία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος της πολιτικής του καριέρας.
Ο ίδιος επιδιώκει να εμφανίσει μια «ολική νίκη» που θα περιλαμβάνει την επιστροφή των ομήρων, την καταστροφή της Χαμάς και την αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας. Όμως, όπως σημειώνει το BBC, «χωρίς απτά αποτελέσματα, οι επιτυχίες του Νετανιάχου εναντίον του Ιράν και της Χεζμπολάχ δεν αρκούν για πολιτική επιβίωση».
Η πίεση από τις ΗΠΑ και οι ρεαλιστικές φωνές
Η Ουάσιγκτον ασκεί ισχυρές πιέσεις για συμφωνία, με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν να υπογραμμίζει ότι «ο χρόνος για την ειρήνη στη Γάζα είναι τώρα». Οι ΗΠΑ επιθυμούν σταθεροποίηση της περιοχής πριν από τις αμερικανικές εκλογές του 2026, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω αποσταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή.
Πίσω από τις κλειστές πόρτες, διπλωμάτες αναφέρουν ότι το Ισραήλ ίσως αποδεχθεί ένα πολυφασικό σχέδιο:
-
Άμεση ανταλλαγή ομήρων και κατάπαυση πυρός.
-
Μεταβατική διοίκηση της Γάζας με συμμετοχή Παλαιστινίων τεχνοκρατών.
-
Επαναφορά διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ.
Αντίστοιχα, η Χαμάς φαίνεται διατεθειμένη να δεχθεί μερική αποστρατιωτικοποίηση, υπό τον όρο ότι οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν πλήρως και ότι θα ανοίξουν οι συνοριακές διόδοι για ανθρωπιστική και οικονομική ανάκαμψη.
Το δίλημμα: Ειρήνη ή παύση πριν τον επόμενο πόλεμο
Όπως συνοψίζει το BBC, η στιγμή είναι κρίσιμη αλλά εύθραυστη. Οι συνομιλίες στο Σαρμ ελ-Σέιχ ενδέχεται να οδηγήσουν είτε σε ένα βήμα προς τη σταθερότητα, είτε σε μια νέα, πιο ανελέητη φάση σύγκρουσης.
Αν αποτύχουν, η Γάζα κινδυνεύει να παραμείνει μια κατεστραμμένη ζώνη χωρίς πολιτική λύση, με μικρές ομάδες της Χαμάς να συνεχίζουν ασύμμετρο πόλεμο και το Ισραήλ να βυθίζεται ακόμη βαθύτερα σε μια στρατηγική παγίδα.
Αν όμως επιτύχουν, μπορεί να σημάνουν την αρχή ενός τέλους για τη μακροβιότερη και πιο επώδυνη σύγκρουση της σύγχρονης Μέσης Ανατολής — ή, όπως σχολιάζει το BBC, «τουλάχιστον μια ευκαιρία για να σωθεί ό,τι απέμεινε από τη Γάζα».
Πηγή: Pagenews.gr