ΗΠΑ: Η Κυβέρνηση Τραμπ Εξετάζει Ακυρώσεις Δισεκατομμυρίων σε Επιχορηγήσεις Καθαρής Ενέργειας

Σε μια κίνηση που προκαλεί έντονες αντιδράσεις και χαρακτηρίζεται ως πολιτική αντεπίθεση κατά της κλιματικής ατζέντας της προηγούμενης κυβέρνησης, το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ (DOE) εξετάζει την ακύρωση ή ανάκληση δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επιχορηγήσεις για έργα καθαρής ενέργειας και δέσμευσης άνθρακα. Σύμφωνα με λίστα που αποκάλυψε το Reuters στις 7 Οκτωβρίου 2025, η επανεξέταση αφορά ευρύ φάσμα τομέων, από την αυτοκινητοβιομηχανία έως τους κόμβους άμεσης δέσμευσης αέρα (DAC), με δύο κορυφαίες χορηγήσεις της εποχής Μπάιντεν –συμπεριλαμβανομένης αυτής για την πετρελαϊκή εταιρεία Occidental– να κινδυνεύουν άμεσα. Αυτή η πρωτοβουλία, που ξεκίνησε τον Μάιο 2025 με την εσωτερική πολιτική “Διασφάλιση Ευθύνης για Οικονομική Βοήθεια“, αντικατοπτρίζει τη στρατηγική της κυβέρνησης Ντόναλντ Τραμπ να επαναπροσανατολίσει τις ενεργειακές προτεραιότητες προς τα ορυκτά καύσιμα, αμφισβητώντας την οικονομική βιωσιμότητα και την ευθυγράμμιση των έργων με εθνικούς στόχους.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται μετά την ακύρωση 7,56 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε 321 χορηγήσεις για 223 έργα καθαρής ενέργειας την περασμένη εβδομάδα (2 Οκτωβρίου 2025), κυρίως σε “μπλε” πολιτείες όπως η Καλιφόρνια και η Νέα Υόρκη, που ψήφισαν υπέρ της Καμάλα Χάρις το 2024. Ο Ρας Βότ, διευθυντής προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου, δήλωσε ότι η χρηματοδότηση σχετικά με το κλίμα θα τερματιστεί σε 16 πολιτείες με Δημοκρατικούς κυβερνήτες, χαρακτηρίζοντας τα έργα ως “μη αποδοτικά για τους φορολογούμενους“. Επικριτές, όπως η Τζάκι Γουόνγκ του Συμβουλίου Άμυνας Φυσικών Πόρων, καταγγέλλουν τις κινήσεις ως “πλήγμα στην καινοτομία, τις θέσεις εργασίας και την καθαρή ενέργεια“, που απαιτείται για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης. Σε μια εποχή που η παγκόσμια κλιματική κρίση εντείνεται, αυτές οι αποφάσεις ρισκάρουν να υπονομεύσουν την αμερικανική ηγεσία στην πράσινη μετάβαση, ενώ παράλληλα δημιουργούν ένταση με βιομηχανικούς κλάδους που βασίζονται σε τέτοιες επενδύσεις.

Οι Κίνδυνοι για τα Έργα: DAC Κόμβοι και Μεταφορές στην Αυτοκινητοβιομηχανία

Η λίστα του DOE, που κυκλοφορεί μεταξύ λομπίστες και στελεχών του Κογκρέσου, περιλαμβάνει πάνω από 300 επιχορηγήσεις συνολικής αξίας περίπου 24 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με έμφαση σε έργα που εγκρίθηκαν από την κυβέρνηση Μπάιντεν μέσω του Νόμου για τις Υποδομές και τις Εργασίες (IIJA) του 2021 και του Inflation Reduction Act (IRA) του 2022. Μεταξύ των πιο ευάλωτων είναι δύο μεγάλοι DAC κόμβοι, που χρηματοδοτήθηκαν με δισεκατομμύρια για να “ρουφήξουν” CO2 από τον αέρα, συμβάλλοντας στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

• South Texas DAC Hub της Occidental Petroleum: Αυτή η χορηγία, αξίας περίπου 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αφορά την ανάπτυξη ενός μεγάλου κέντρου στην Τέξας από την θυγατρική 1PointFive της Occidental. Το έργο, που υποστηρίζεται από πετρελαϊκές εταιρείες λόγω της δυνατότητας επανέγχυσης CO2 σε πεδία για ενισχυμένη ανάκτηση πετρελαίου (EOR), κινδυνεύει να ακυρωθεί, παρά το γεγονός ότι η Occidental έχει ήδη επενδύσει ιδιωτικά κεφάλαια. Η εταιρεία αρνήθηκε άμεσο σχόλιο, αλλά πηγές αναφέρουν ότι η απώλεια θα καθυστερήσει την εμπορευματοποίηση της τεχνολογίας DAC.
• Project Cypress στη Λουιζιάνα: Σε συνεργασία Battelle, Climeworks και Heirloom, το έργο αυτό –στο εκλογικό διαμέρισμα του Ρεπουμπλικάνου Προέδρου της Βουλής Μάικ Τζόνσον– λαμβάνει παρόμοια χρηματοδότηση και απειλείται από την επανεξέταση. Παρά την πολιτική σημασία του (σε “κόκκινη” πολιτεία), η λίστα το χαρακτηρίζει ως “μη βιώσιμο”, προκαλώντας ανησυχίες για πολιτική παρέμβαση.

Άλλα υψηλού προφίλ έργα στην αυτοκινητοβιομηχανία, που στοχεύουν στην ηλεκτροκίνηση (EV), κινδυνεύουν επίσης:

1. General Motors (GM): 500 εκατομμύρια δολάρια για μετατροπή του εργοστασίου Lansing Grand River στο Μίσιγκαν σε μονάδα παραγωγής EV, απειλώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας.
2. Stellantis: 335 εκατομμύρια δολάρια για επαναφορά του κλειστού εργοστασίου Belvidere στο Ιλινόις σε παραγωγή μεσαίων EV φορτηγών, και 250 εκατομμύρια για ανακατασκευή εργοστασίου μετάδοσης στην Ιντιάνα για εξαρτήματα EV.
3. Μικρότερες χορηγήσεις: Περιλαμβάνουν 32 εκατομμύρια στην Hyundai Mobis για plug-in υβριδικά εξαρτήματα, 89 εκατομμύρια στην Harley-Davidson για ηλεκτρικές μοτοσικλέτες, 80 εκατομμύρια στην Blue Bird για ηλεκτρικά σχολικά λεωφορεία, και 75 εκατομμύρια στην Cummins για μηδενικών εκπομπών κινητήρες.
4. Volvo Group: 208 εκατομμύρια δολάρια για αναβάθμιση EV παραγωγής σε εργοστάσια στη Μέριλαντ, Βιρτζίνια και Πενσυλβάνια.

Αυτά τα έργα, που εγκρίθηκαν για να ενισχύσουν την αμερικανική ανταγωνιστικότητα έναντι της Κίνας στην EV αγορά, εκτιμάται ότι θα δημιουργούσαν δεκάδες χιλιάδες θέσεων εργασίας και θα μείωναν εκπομπές κατά εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως. Η GM και η Stellantis, που αρνήθηκαν σχόλια, βλέπουν την απειλή ως πλήγμα στην αλυσίδα εφοδιασμού τους.

Προηγούμενες Ακυρώσεις: Μια Συνεχής Πολιτική Στροφής

Αυτή η επανεξέταση βασίζεται σε προηγούμενες κινήσεις του DOE. Τον Μάιο 2025, ακυρώθηκαν 24 έργα αξίας 3,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εστιάζοντας σε δέσμευση άνθρακα, βιομηχανική απανθρακοποίηση και υδρογόνο. Παραδείγματα:

• 331 εκατομμύρια δολάρια για μείωση άνθρακα σε ολεφίνες στο Baytown της Exxon.
• 500 εκατομμύρια στην Heidelberg Materials στη Λουιζιάνα.
• 375 εκατομμύρια στην Eastman Chemical στο Τέξας.

Επιπλέον, τον Οκτώβριο 2025, ακυρώθηκαν όλα τα 7 Hydrogen Hubs του IIJA, αξίας 8 δισεκατομμυρίων, συμπεριλαμβανομένων των ARCHES στην Καλιφόρνια και του Pacific Northwest Hub, που υποσχόντουσαν “πράσινο” υδρογόνο και θέσεις εργασίας σε Μοντάνα και Ουάσινγκτον. Αυτές οι περικοπές, που έπεσαν την πρώτη ημέρα shutdown της κυβέρνησης (2 Οκτωβρίου), χαρακτηρίστηκαν “παράνομες” από Δημοκρατικούς, καθώς δεν υπάρχει νομική βάση για ακύρωση δεσμευμένων χορηγήσεων.

Η Θέση του Υπουργείου Ενέργειας: Οικονομική Βιωσιμότητα ή Πολιτική Ποινή;

Το DOE υπερασπίζεται τις αποφάσεις ως μέρος της πολιτικής “Διασφάλιση Ευθύνης“, που απαιτεί αξιολογήσεις κατά περίπτωση, επιπλέον τεκμηρίωση και αυστηρότερα πρότυπα βιωσιμότητας. Ο Υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ δήλωσε ότι τα έργα “βιάστηκαν” στα τελευταία χρόνια της κυβέρνησης Μπάιντεν, με άνετη τεκμηρίωση, και ότι οι ακυρώσεις εξοικονομούν χρήματα για “πραγματικά αποδοτικές” πρωτοβουλίες, όπως η ενίσχυση ορυκτών καυσίμων. Οι δικαιούχοι έχουν 10 ημέρες για έφεση, αλλά το DOE τονίζει ότι οι αποφάσεις “δεν θα επανενεργοποιηθούν” μετά το shutdown.

Ωστόσο, η εστίαση σε “μπλε” πολιτείες –όπως η Καλιφόρνια, όπου ο Κυβερνήτης Γκάβιν Νιούσομ καταδίκασε την ακύρωση 1,2 δισεκατομμυρίων για το ARCHES Hub– προκαλεί κατηγορίες για πολιτική εκδίκηση. Ο Βότ συνδέεται με το Project 2025, ένα συντηρητικό σχέδιο για περικοπές σε κλιματικά προγράμματα, ενώ ο Τραμπ ανάρτησε στο X ότι συναντά τον Βότ για “περικοπές σε Δημοκρατικές απάτες“. Ακόμα και σε “κόκκινες” πολιτείες, όπως η Λουιζιάνα, έργα όπως το Project Cypress απειλούνται, προκαλώντας αντίδραση από Ρεπουμπλικάνους όπως ο Ντέιβιντ Νιούχαους, που κατηγορεί Δημοκρατικούς για το shutdown.

Η προοπτική ακύρωσης DAC έργων δημιουργεί παράδοξο: Παρά την υποστήριξη από πετρελαϊκές (λόγω EOR), η κυβέρνηση Τραμπ –που προωθεί πετρέλαιο– φαίνεται να υπονομεύει τεχνολογίες που θα μπορούσαν να “πρασινίσουν” την βιομηχανία. Η IEA προβλέπει ότι οι DAC θα χρειαστούν 85 Gt CO2 δέσμευσης έως το 2050 για net-zero, κάνοντας αυτές τις περικοπές “αυτοσαμποτάζ” για τις ΗΠΑ.

Οι Αντιδράσεις και οι Ευρύτερες Συνέπειες

Δημοκρατικοί ηγέτες, όπως ο Γκάβιν Νιούσομ, χαρακτηρίζουν τις ακυρώσεις “παράνομες και καταστροφικές“, προβλέποντας αύξηση ηλεκτρικών τιμών και απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων. Περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως η NRDC, προειδοποιούν για “παγκόσμια απώλεια ηγεσίας“, με την Κίνα να κυριαρχεί στην EV και DAC αγορά. Ακόμα και Ρεπουμπλικάνοι, όπως ο Μάικ Τζόνσον, πιέζουν για εξαιρέσεις σε έργα της Λουιζιάνας.

Αυτές οι κινήσεις ρισκάρουν νομικές προσφυγές, καθώς οι χορηγήσεις είναι συμβατικές δεσμεύσεις, και θα μπορούσαν να κοστίσουν περισσότερα σε δικαστικά έξοδα παρά να εξοικονομήσουν. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ΕΕ –που επενδύει 1 τρις. € στο Green Deal– βλέπει τις ΗΠΑ ως “ασυνεπή εταίρο” στο COP30.

Το Μελλοντικό Τοπίο: Αντεπίθεση ή Οικονομική Λογική;

Οι προτεινόμενες ακυρώσεις δεν είναι απλώς γραφειοκρατικές: Είναι μέρος μιας μεγαλύτερης στρατηγικής να “αποδομήσουν” την IRA, που προβλεπόταν να δημιουργήσει 1,5 εκατ. θέσεις και 369 δισ. $ έσοδα έως 2030. Ωστόσο, η βιομηχανία –από GM έως Occidental– πιέζει για σταθερότητα, ενώ αναλυτές εκτιμούν ότι οι περικοπές θα ενισχύσουν την εξάρτηση από εισαγωγές EV από Κίνα.

Συνολικά, η στάση του DOE υπογραμμίζει μια πολιτική διχόνοια στην αμερικανική ενεργειακή πολιτική: Από την πράσινη φιλοδοξία του Μπάιντεν στην “ενεργειακή κυριαρχία” του Τραμπ. Ενώ το Υπουργείο τονίζει “ευθύνη“, οι επικριτές βλέπουν “πολιτική εκδίκηση“, ρισκάροντας οικονομικές απώλειες και κλιματική καθυστέρηση. Η τελική απόφαση, που αναμένεται εντός εβδομάδων, θα καθορίσει αν οι ΗΠΑ θα ηγηθούν ή θα υποχωρήσουν στην πράσινη κούρσα.

Πηγή: Pagenews.gr