Σε μια δραματική ομιλία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο στις 8 Οκτωβρίου 2025, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε τις πρόσφατες παραβιάσεις του εναέριου χώρου και τις κυβερνοεπιθέσεις ως μέρος ενός υβριδικού πολέμου που απειλεί την ενότητα και την ασφάλεια της ΕΕ. Με αναφορές σε MiG που παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας και drones πάνω από κρίσιμες τοποθεσίες στο Βέλγιο, Πολωνία, Ρουμανία, Δανία και Γερμανία, η φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε ότι “κάτι νέο και επικίνδυνο συμβαίνει στους ουρανούς μας”. Αυτές οι ενέργειες, σύμφωνα με την ίδια, δεν είναι τυχαίες αλλά “συνεκτική και κλιμακούμενη εκστρατεία” για να αναστατώσουν τους πολίτες, να δοκιμάσουν την αποφασιστικότητα της ΕΕ και να αποδυναμώσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία. Σε απάντηση, η Επιτροπή παρουσιάζει “οδικό χάρτη ετοιμότητας” έως το 2030, με έμφαση σε ένα “τείχος κατά των drones” που επεκτείνεται σε ολόκληρη την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της νότιας πλευράς –ένα πάγιο αίτημα της Ελλάδας και της Ιταλίας.
Η ομιλία έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενων εντάσεων, με πρόσφατα περιστατικά drones να προκαλούν προσωρινά λουκέτα σε αεροδρόμια όπως αυτό της Κοπεγχάγης (22 Σεπτεμβρίου 2025), οδηγώντας σε εκατοντάδες καθυστερήσεις και ακυρώσεις πτήσεων. Η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι “δεν πρόκειται για τυχαία παρενόχληση”, αλλά για στοχευμένες ενέργειες που περιλαμβάνουν και κοπές υποθαλάσσιων καλωδίων, κυβερνοεπιθέσεις σε logistics και εκστρατείες παραπληροφόρησης κατά εκλογών. «Πρέπει να το πούμε με το όνομά του: Αυτός είναι υβριδικός πόλεμος και πρέπει να τον πάρουμε πολύ σοβαρά», δήλωσε, καλώντας για “νέα νοοτροπία” πέρα από την παραδοσιακή άμυνα.
Ο Υβριδικός Πόλεμος: Από τις Παραβιάσεις στους Κρυφούς Στόχους
Ο υβριδικός πόλεμος, όπως τον περιέγραψε η φον ντερ Λάιεν, συνδυάζει συμβατικές απειλές με μη συμβατικές, όπως drones, κυβερνοεπιθέσεις και παραπληροφόρηση. Πρόσφατα περιστατικά περιλαμβάνουν:
- Παραβιάσεις εναέριου χώρου: MiG μαχητικά πάνω από την Εσθονία (Σεπτέμβριος 2025) και drones σε Ρουμανία και Πολωνία, που θεωρούνται ρωσικής προέλευσης.
- Κυβερνοεπιθέσεις: Παράλυση αεροδρομίων και λιμανιών, όπως στην Κοπεγχάγη, και κοπές υποθαλάσσιων καλωδίων που διακόπτουν επικοινωνίες.
- Παραπληροφόρηση: Εκστρατείες που στοχεύουν εκλογές και υποστήριξη στην Ουκρανία, με στόχο τη διχόνοια στην ΕΕ.
Αυτές οι ενέργειες, σύμφωνα με αναλυτές, αποσκοπούν στη “γκρίζα ζώνη” –ενέργειες που είναι δύσκολο να αποδοθούν ρητά, αλλά κλιμακώνονται σταθερά. Η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι “αν διστάσουμε, η γκρίζα ζώνη θα επεκταθεί”, καλώντας για έρευνες και απόδοση ευθυνών. Η ΕΕ, ως ιδρυτικά δεσμευμένη στη διατήρηση της ειρήνης, χρειάζεται “στρατηγική ικανότητα αντίδρασης” σε πραγματικό χρόνο, συντονισμένη με το ΝΑΤΟ.
Το Σχέδιο “Drone Wall”: Από την Ανατολή στην 360 Μοιρών Προστασία
Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου είναι το “τείχος κατά των drones”, μέρος του “Eastern Flank Watch”, που θα παρακολουθεί και προστατεύει τον ουρανό, τις θάλασσες και το έδαφος στα ανατολικά σύνορα. Περιλαμβάνει:
- Ταχεία ανίχνευση και αναχαίτιση: Οικονομικά συστήματα ραντάρ και αναχαιτιστών, κατάλληλα για μαζική χρήση.
- Εξουδετέρωση: Όταν χρειάζεται, γρήγορη καταστροφή απειλών.
Αρχικά εστιασμένο στα ανατολικά, το σχέδιο επεκτείνεται σε 360 μοιρών προσέγγιση, ικανοποιώντας το αίτημα Ελλάδας και Ιταλίας. «Δεν πρόκειται μόνο για τα ανατολικά μας σύνορα. Χρειαζόμαστε ασπίδα για ολόκληρη την Ένωση, συμπεριλαμβανομένης της νότιας πλευράς», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν. Η νότια πλευρά θα καλύπτει απειλές όπως οργανωμένο έγκλημα, παράνομη μετανάστευση, φυσικές καταστροφές και τον ρωσικό σκιώδη στόλο –παράλληλες απειλές για Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα.
Η Ελλάδα και η Ιταλία, που έχουν επανειλημμένα ζητήσει συμπερίληψη λόγω γεωγραφικής θέσης, βλέπουν θετική εξέλιξη. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι είχαν τονίσει στην Κοπεγχάγη (1 Οκτωβρίου 2025) ότι τα σύνορα της ΕΕ είναι “πολύ εκτεταμένα” και η προστασία δεν μπορεί να εστιάζεται μόνο στα ανατολικά. Το σχέδιο θα παρουσιαστεί πλήρως σε δύο εβδομάδες, με προϋπολογισμό από αμυντικές δαπάνες και συνεργασία με ΝΑΤΟ.
Αύξηση Αμυντικών Δαπανών: Οικονομική Ανάπτυξη και Καινοτομία
Η φον ντερ Λάιεν συνέδεσε την αύξηση αμυντικών δαπανών –η μεγαλύτερη στην ιστορία της ΕΕ– με οικονομική ανάπτυξη. «Η αύξηση των αμυντικών δαπανών πρέπει να γίνει κινητήρια δύναμη ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση», τόνισε, αναφέροντας νέα εργοστάσια και γραμμές παραγωγής σε όλη την Ευρώπη, προσλήψεις χιλιάδων εξειδικευμένων εργαζομένων και επιπτώσεις σε άλλους κλάδους. Η πρόταση περιλαμβάνει συλλογικούς συνασπισμούς κρατών-μελών για κοινές προμήθειες, από αεράμυνα έως κυβερνοχώρο και ηλεκτρονικό πόλεμο.
Αυτό το μοντέλο, εμπνευσμένο από το European Sky Shield Initiative (ESSI), θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και καινοτομίες. Εταιρείες όπως η Rheinmetall και η Saab καλωσόρισαν το σχέδιο, βλέποντας ευκαιρίες σε αισθητήρες και αναχαιτιστές. Η ΕΕ στοχεύει σε €140 δισ. δάνειο για Ουκρανία, ενισχύοντας παράλληλα την εγχώρια παραγωγή.
Οι Προκλήσεις και οι Προοπτικές: Μια ΕΕ “στην Αιχμή του Δόρατος”
Παρά την αισιοδοξία, προκλήσεις παραμένουν. Ο Ντόναλντ Τουσκ της Πολωνίας τόνισε ότι το “τείχος” δεν εγγυάται 100% προστασία, ενώ νότιες χώρες όπως η Ισπανία ζητούν ισορροπημένη κατανομή πόρων. Το κόστος –εκτιμώμενο σε δισεκατομμύρια– και η συνεργασία με ΝΑΤΟ απαιτούν πολιτική βούληση.
Ωστόσο, το σχέδιο τοποθετεί την ΕΕ “στην αιχμή του δόρατος” των αυτόνομων συστημάτων, καλύπτοντας απειλές από φυσικές καταστροφές έως οργανωμένο έγκλημα. Η επέκταση στη νότια πλευρά ενισχύει την Ελλάδα και Ιταλία, προστατεύοντας Μεσόγειο από σκιώδη στόλα και μετανάστευση.
Συνολικά, η ομιλία της φον ντερ Λάιεν σηματοδοτεί στροφή προς ενιαία άμυνα, με το “Drone Wall” ως σύμβολο ανθεκτικότητας. Σε εποχή υβριδικών απειλών, η ΕΕ καλείται να ενώσει δυνάμεις, μετατρέποντας τον φόβο σε ενότητα και καινοτομία.
Πηγή: Pagenews.gr