Στην Αθήνα ο Βάντεφουλ: Η Γερμανία αναζητά νέο βηματισμό στη ΝΑ Ευρώπη

Η Δευτέρα αναμένεται πυκνή διπλωματικά για την Αθήνα. Ο νέος Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ πραγματοποιεί την πρώτη του επίσκεψη γνωριμίας στην Ελλάδα, εγκαινιάζοντας μια σύντομη αλλά υψηλής σημασίας περιοδεία σε Αθήνα, Σόφια και Βουκουρέστι. Το ταξίδι του εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια του Βερολίνου να χαρτογραφήσει εκ νέου τις γεωπολιτικές ισορροπίες στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Ευρώπης — μια περιοχή που αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Η επίσκεψη στην Αθήνα: συμβολισμός και ρεαλισμός

Ο Βάντεφουλ θα φθάσει στην ελληνική πρωτεύουσα το μεσημέρι της Δευτέρας για διμερείς συνομιλίες με τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη. Παρότι η επίσκεψη χαρακτηρίζεται «γνωριμίας», ο συμβολισμός της είναι ουσιαστικός: η Γερμανία θέλει να δείξει ότι επαναπροσεγγίζει τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ως ισότιμους εταίρους, και όχι ως περιφερειακούς παίκτες.

Κεντρικά θέματα της ατζέντας θα είναι η στήριξη της Ουκρανίας, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας, η οικονομική συνεργασία και η διεύρυνση της ΕΕ. Για την ελληνική πλευρά, το ταξίδι του Βάντεφουλ αποτελεί ευκαιρία να ενισχύσει τον ρόλο της Αθήνας ως πυλώνα σταθερότητας στη ΝΑ Μεσόγειο — ειδικά σε μια συγκυρία όπου οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, με την επίσκεψη Τραμπ στο Ισραήλ και τις ανακοινώσεις που αναμένονται, δημιουργούν νέα δεδομένα στην περιφερειακή ασφάλεια.

Η σιωπηλή διπλωματία για τα Eurofighter και την Τουρκία

Ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα που αναμένεται να τεθούν —έστω και διακριτικά— είναι η πιθανή πώληση Eurofighter στην Τουρκία. Παρότι το Βερολίνο αποφεύγει τις δηλώσεις, ο εκπρόσωπος του γερμανικού ΥΠΕΞ επιβεβαίωσε ότι το θέμα «θα βρεθεί στην ατζέντα».

Η στάση αυτή αποκαλύπτει τη διπλή στρατηγική της Γερμανίας: από τη μια, επιθυμεί να στηρίξει τον ελληνοτουρκικό διάλογο που αναθερμάνθηκε μετά τον σεισμό του 2023, από την άλλη όμως προσπαθεί να εξισορροπήσει τις σχέσεις με την Άγκυρα χωρίς να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη της Αθήνας. Το δίλημμα της γερμανικής διπλωματίας παραμένει το ίδιο εδώ και δεκαετίες: πώς να διατηρείται η ισορροπία μεταξύ δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ που βρίσκονται σε διαρκή ένταση.

Η ευρωπαϊκή άμυνα και η ελληνική θέση

Το ταξίδι του Βάντεφουλ έχει και μια σαφή στρατηγική διάσταση: την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ενοποίησης. Το Βερολίνο επιχειρεί να χτίσει ένα μέτωπο χωρών της ΝΑ Ευρώπης που θα στηρίξει πιο αποφασιστικά το ευρωπαϊκό σχέδιο ReArm Europe — το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της ΕΕ, που συνοδεύεται από τον χρηματοδοτικό μηχανισμό SAFE.

Η Ελλάδα, ωστόσο, αντιμετωπίζει το σχέδιο με επιφυλάξεις και κόκκινες γραμμές. Η Αθήνα συνδέει τη συμμετοχή της με την προϋπόθεση ότι η Τουρκία δεν θα συμμετάσχει όσο διατηρεί το casus belli κατά της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, η ελληνική κυβέρνηση βλέπει την ευρωπαϊκή αμυντική ολοκλήρωση ως ευκαιρία ενίσχυσης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας, υπό τον όρο ότι η ΕΕ θα λειτουργήσει με όρους αμοιβαιότητας και όχι επιβολής.

Ουκρανία και ρωσική απειλή: ο σκληρός πυρήνας της ατζέντας

Η Ουκρανία βρίσκεται αναπόφευκτα στο επίκεντρο των επαφών. Το Βερολίνο αναζητά ευρύτερη ευρωπαϊκή στήριξη για την αποστολή συστημάτων Patriot και άλλου στρατιωτικού εξοπλισμού, αν και το γερμανικό ΥΠΕΞ αποφεύγει να τοποθετηθεί δημοσίως για τη στάση της Αθήνας.

Η περιοδεία του Βάντεφουλ σε Βουλγαρία και Ρουμανία υπογραμμίζει την αυξανόμενη ανησυχία της Γερμανίας για τη ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα. Η Ρουμανία, ειδικότερα, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, καθώς το Βερολίνο βλέπει να εντείνονται οι ρωσικές επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου στην περιοχή. Όπως είχε δηλώσει πρόσφατα ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, «ο Πούτιν διεξάγει έναν υβριδικό πόλεμο κατά πάντων».

Ένας ρεαλιστής Χριστιανοδημοκράτης με μακρά μνήμη

Ο Γιόχαν Βάντεφουλ δεν είναι άγνωστος στη διπλωματική σκηνή. Στέλεχος της CDU με πολυετή θητεία στις επιτροπές Εξωτερικών και Άμυνας της Bundestag, ο νέος επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας εκπροσωπεί μια πιο πραγματιστική σχολή σκέψης από τους προκατόχους του.

Το 2022 είχε επικρίνει την τότε υπουργό Αναλένα Μπέρμποκ για το ύφος της δημόσιας κριτικής προς την Άγκυρα από την Αθήνα, ζητώντας «μετριοπάθεια και καλύτερο συντονισμό». Το 2015, κατά την κορύφωση της ελληνικής κρίσης, είχε χαρακτηρίσει τη συζήτηση περί πολεμικών αποζημιώσεων «πολιτικά επικίνδυνη», επιμένοντας ότι το ζήτημα είναι «νομικά και πολιτικά λήξαν».

Οι θέσεις αυτές σκιαγραφούν έναν πολιτικό που αποφεύγει τους συναισθηματισμούς και προκρίνει τη διπλωματία της ισορροπίας και του ρεαλισμού — κάτι που αναμένεται να φανεί και στην επίσκεψή του στην Αθήνα.

Η στρατηγική σημασία της επίσκεψης

Η παρουσία του Βάντεφουλ στην Αθήνα, έστω και για λίγες ώρες, αποκτά πολλαπλό βάρος. Συμπίπτει χρονικά με την κρίσιμη φάση της εκεχειρίας στη Μέση Ανατολή και με την επίσκεψη Τραμπ στο Ισραήλ, γεγονός που δίνει στο ταξίδι του μια προσθετική γεωπολιτική διάσταση.

Η Γερμανία επιδιώκει να ανακτήσει τον ηγετικό της ρόλο στην ΕΕ σε ζητήματα ασφάλειας, μετά τα χρόνια των εσωτερικών εντάσεων και της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία. Η Αθήνα, από την πλευρά της, θέλει να αξιοποιήσει αυτή τη συγκυρία για να αναδείξει την Ελλάδα ως κρίσιμο εταίρο στη διαμόρφωση της νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας.

Σε μια περίοδο που η Ευρώπη αναζητά νέα ισορροπία ανάμεσα σε Μόσχα, Άγκυρα και Ουάσιγκτον, το ταξίδι του Γιόχαν Βάντεφουλ στη ΝΑ Ευρώπη δεν είναι απλώς μια διπλωματική περιοδεία — είναι ένα τεστ στρατηγικής κατεύθυνσης για τη γερμανική εξωτερική πολιτική.

Source: pagenews.gr