“Πορεία στον λαό”: Ο Τσίπρας αναζητεί ρόλο σε μια πολιτική σκηνή που έχει αλλάξει

Η “πορεία στον λαό” που εξήγγειλε ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι απλώς μια ρητορική φιγούρα. Είναι η απόπειρα ενός πρώην πρωθυπουργού να ξαναβρεί ρόλο σε μια πολιτική σκηνή που έχει πλέον απομακρυνθεί από τον ριζοσπαστισμό της δεκαετίας του 2010 και έχει μετατοπιστεί προς την τεχνοκρατική κανονικότητα.

Ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, στην πρώτη του συνέντευξη μετά την παραίτηση από τη Βουλή, διακήρυξε το τέλος της σχέσης του με το κόμμα που ο ίδιος ανέδειξε στην εξουσία, κάνοντας λόγο για μια «πορεία υπέρβασης και όχι ανταγωνισμού». Ωστόσο, πίσω από τις λέξεις κρύβεται μια φανερή αγωνία: πού μπορεί να σταθεί σήμερα ο Τσίπρας, πολιτικά και ιδεολογικά;

Από το κόμμα-όχημα στον ηγέτη χωρίς κόμμα

Η δήλωσή του ότι η σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ «έχει κλείσει» σηματοδοτεί, για πρώτη φορά, μια σαφή αποσύνδεση από το πολιτικό σχήμα που τον εξέθρεψε. Ο ΣΥΡΙΖΑ, υπό νέα ηγεσία, παραμένει εγκλωβισμένος σε εσωκομματικές έριδες, ενώ ο Τσίπρας επιχειρεί να μετακινηθεί από την κομματική πολιτική στη “μεταπολιτική” του προσωπικού brand.

Η φράση του «δεν θα υποδείξω σε κανέναν τι να πράξει» δείχνει πως επιθυμεί να κρατήσει απόσταση, αποφεύγοντας να κατηγορηθεί για διάσπαση. Ωστόσο, η ίδια η ύπαρξη αυτής της “πορείας” δημιουργεί ένα άτυπο κέντρο έλξης γύρω από το πρόσωπό του — κάτι που δύσκολα δεν θα μεταφραστεί σε πολιτική κίνηση στο μέλλον.

Το νέο αφήγημα: “Σοκ εντιμότητας” και “εισβολή νέων ηθών”

Στην προσπάθεια του να οικοδομήσει μια νέα πολιτική ταυτότητα, ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε για «σοκ εντιμότητας, δικαιοσύνης και δημοκρατίας» και για ανάγκη «εισβολής νέων ηθών και προσώπων» στην πολιτική. Πρόκειται για ένα αφήγημα ηθικής αναγέννησης, το οποίο θυμίζει περισσότερο μανιφέστο αναστοχασμού παρά συγκροτημένο πολιτικό σχέδιο.

Η γλώσσα του Τσίπρα μοιάζει να ισορροπεί ανάμεσα στην αυτοκριτική και την εξιδανίκευση: αποκηρύσσει τον “Μεσσία”, αλλά μιλά ο ίδιος σαν τέτοιος· καταδικάζει το παλιό πολιτικό σύστημα, αλλά επιδιώκει να το διασώσει με νέα ρητορική περί “πατριωτικής ανανέωσης”.

Η σκιά του παρελθόντος

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Τσίπρας, για ακόμη μία φορά, απέφυγε να κάνει ουσιαστική αυτοκριτική για την περίοδο διακυβέρνησης 2015–2019. Το αφήγημα περί «χρέους προς την Ιστορία» και το επικείμενο βιβλίο του προϊδεάζουν περισσότερο για μια προσπάθεια πολιτικής αποκατάστασης παρά για πραγματική αναμέτρηση με τα λάθη του.

Η διατύπωση ότι «οι ένοχοι της χρεοκοπίας εμφανίζονται ως κατήγοροι» δείχνει πως ο Τσίπρας εξακολουθεί να βλέπει τη σύγχρονη πολιτική σκηνή μέσα από το πρίσμα μιας προσωπικής σταύρωσης και δικαίωσης — ενός πολιτικού δράματος με πρωταγωνιστή τον ίδιο.

Πολιτική προοπτική ή ρητορική ανακύκλωση;

Η “πορεία στον λαό” μπορεί να είναι μια ειλικρινής προσπάθεια επαφής με την κοινωνία, αλλά μπορεί να εξελιχθεί και σε ρητορικό καταφύγιο για έναν ηγέτη που δεν έχει πια κόμμα, ούτε ξεκάθαρη πολιτική πλατφόρμα. Σε μια εποχή που οι πολίτες γυρίζουν την πλάτη στα μεγάλα λόγια, ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται να επιχειρεί ένα δύσκολο εγχείρημα: να αναστηλώσει το πολιτικό του κεφάλαιο όχι μέσα από μηχανισμούς, αλλά από την αφηρημένη έννοια του “λαού”.

Όμως η πολιτική, όπως έδειξε και η δική του πορεία στην εξουσία, δεν αρκείται σε συναισθηματικές εξάρσεις. Χρειάζεται πρόγραμμα, συμμαχίες, θεσμική αξιοπιστία. Κι εκεί ο πρώην πρωθυπουργός δείχνει να μην έχει ακόμη απαντήσεις.

Ο Τσίπρας χωρίς πυξίδα, η Αριστερά χωρίς αφήγημα

Το πολιτικό τοπίο της Ελλάδας το 2025 δεν θυμίζει σε τίποτα εκείνο που ο Τσίπρας κατέκτησε το 2015. Οι λέξεις του ίσως να εμπνέουν, αλλά δύσκολα πείθουν.

Η “πορεία στον λαό” ενδέχεται να είναι η τελευταία μεγάλη πολιτική του πράξη — ή η πρώτη μιας νέας, απρόβλεπτης φάσης. Το αν θα γράψει νέο κεφάλαιο ή αν απλώς θα επιχειρήσει να ξαναγράψει το παλιό, μένει να το δείξει η Ιστορία.