Η Αυγή της Απελευθέρωσης
Το πρωί της 12ης Οκτωβρίου 1944, η Ιωάννα Τσάτσου άνοιξε το παράθυρο του σπιτιού της με θέα την Ακρόπολη και κατέγραψε στο ημερολόγιό της τη στιγμή που η γερμανική σημαία υποστέλλονταν αργά, αντικαθιστάμενη από την ελληνική γαλανόλευκη. Η πόλη ξύπνησε με χαρμόσυνα χτυπήματα καμπάνων, καθώς διαδόθηκε η είδηση ότι ο στρατηγός Φέλμι είχε κηρύξει την Αθήνα ανοχύρωτη, σηματοδοτώντας την οργανωμένη αποχώρηση των Γερμανών.
Οι δρόμοι, άλλοτε σιωπηλοί υπό την κατοχή, γέμισαν με χαρούμενα πλήθη, που κυμάτιζαν ελληνικές σημαίες και φώναζαν συνθήματα. Στην πλατεία Συντάγματος, ένα γερμανικό άγημα κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη πριν αποχωρήσει — μια πράξη αξιοσημείωτης τάξης. Ωστόσο, αμέσως μετά, κάτοικοι ξέσπασαν στο στεφάνι, καταστρέφοντας συμβολικά τα υπολείμματα της κατοχής.
Η Ευάλωτη Ηρεμία και η Πολιτική Μετάβαση
Παρά τη χαρά, η Αθήνα αντιμετώπιζε κενό εξουσίας. Η Τριμελής Κυβερνητική Επιτροπή (Φ. Μανουηλίδης, Γιάννης Ζεύγος, Θεμιστοκλής Τσάτσος) εργάστηκε από τα Παλαιά Ανάκτορα για να σταθεροποιήσει την πόλη, αντιμετωπίζοντας επείγοντα οικονομικά ζητήματα και αποτρέποντας την καταστροφή του λιμανιού του Πειραιά. Η εξουσία τους ήταν μεταβατική και υπό την ονομαστική εποπτεία του Βρετανού στρατηγού Ρόναλντ Σκόμπι, περιγραφόμενου ως «ψυχρός, τραχύς και λιγόλογος», αντανακλώντας τις δυσκολίες της συνύπαρξης στρατιωτικής και πολιτικής εξουσίας.
Οι προσπάθειες για τη διατήρηση της τάξης ήταν κρίσιμες, αλλά ο κίνδυνος παρέμενε. Εκρήξεις συγκλόνισαν τον Πειραιά το απόγευμα της 12ης Οκτωβρίου, καθώς οι Γερμανοί επιχειρούσαν να καταστρέψουν υποδομές. Στο κέντρο της Αθήνας, σημειώθηκαν βίαια περιστατικά: πυρομαχικά και αποθήκες καταστράφηκαν, πολίτες τραυματίστηκαν, ενώ συγκρούσεις ξέσπασαν μεταξύ του ΕΛΑΣ και εναπομεινάντων Ταγμάτων Ασφαλείας.
Η Άφιξη των Βρετανικών Δυνάμεων και η Κλιμάκωση της Έντασης
Στις 14-15 Οκτωβρίου, οι πρώτες βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις εισήλθαν στην Αθήνα και έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό. Οι πολίτες κλήθηκαν να προσφέρουν κλίνες και κλινοσκεπάσματα στους στρατιώτες. Παράλληλα, η Τριμελής Επιτροπή συνέχισε τις προσπάθειες για οργάνωση της καθημερινότητας και παροχή δημόσιων υπηρεσιών.
Ωστόσο, οι δρόμοι αποκάλυπταν μια διχασμένη πόλη: σε ορισμένες περιοχές κυριαρχούσαν ερυθρά λάβαρα και κομμουνιστικά συνθήματα, ενώ άλλες διοικούνταν από αντικομμουνιστικές οργανώσεις. Παρελάσεις και διαδηλώσεις συχνά οδηγούσαν σε βίαιες συγκρούσεις, με όπλα να εκτοξεύονται από ξενοδοχεία και δρόμους, προκαλώντας θύματα. Οι πρώτες μέρες της απελευθέρωσης, αν και γεμάτες ενθουσιασμό, ήταν ήδη σημαδεμένες από κοινωνική και πολιτική αναταραχή.
Επτά Ημέρες που Προμήνυαν τα Δεκεμβριανά
Από 12 έως 18 Οκτωβρίου, η Αθήνα έζησε μια εύθραυστη σύνθεση ελευθερίας και συγκρούσεων. Οι πολίτες γιόρτασαν το τέλος της κατοχής, αλλά οι ιδεολογικές διαφορές και οι ένοπλες συγκρούσεις προμήνυαν τις Δεκεμβριανές ταραχές του 1944. Η άφιξη του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου και του στρατηγού Σκόμπι θεμελίωσε τη διακυβέρνηση, αλλά οι εντάσεις παρέμεναν.
Οι πρώτες επτά μέρες μετά την απελευθέρωση συμβολίζουν τόσο την νίκη όσο και την ταραχή: η χαρά για την απελευθέρωση της Αθήνας ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη βία και την πολιτική αστάθεια που θα χαρακτήριζαν τους επόμενους μήνες.
Η απελευθέρωση της Αθήνας μας θυμίζει ότι η ελευθερία δεν είναι ποτέ απόλυτη· κατακτιέται με κόπο και πάντα αμφισβητείται.
Πηγή: pagenews.gr