Κλιματικό άγχος στη Gen Z: Η αγωνία που γίνεται κινητήριος μοχλός για δράση

Τα οικολογικά συναισθήματα της Gen Z

Σε μια σειρά μελετών που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, υπό την επίβλεψη της αναπληρώτριας καθηγήτριας Ίριδας Τσεβρένη, σε συνεργασία με ερευνητές/τριες από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και το Ινστιτούτο Δασικών Μεσογειακών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, η Gen Z – άτομα γεννημένα μεταξύ 1997 και 2012 – εμφανίζει έντονα οικολογικά συναισθήματα.

Η κ. Τσεβρένη εξηγεί ότι αυτά τα συναισθήματα είναι κυρίως αρνητικά και περιλαμβάνουν θλίψη, αγωνία, μελαγχολία, ανησυχία, θυμό, φόβο, απόγνωση, μοναξιά και ενοχή, ενώ σε μικρό ποσοστό εμφανίζονται και θετικά όπως ελπίδα, έμπνευση, ενδυνάμωση και ενσυναίσθηση. Το κλιματικό άγχος δεν θεωρείται ασθένεια με παθολογικά αίτια, αλλά χρόνια μορφή φόβου για την περιβαλλοντική καταστροφή.

Η Gen Z και η εμπειρία της κλιματικής κρίσης

Η Gen Z χαρακτηρίζεται ως η «κλιματική γενιά», καθώς έχει γεννηθεί και ενηλικιωθεί σε μια εποχή όπου η κλιματική κρίση αποτελεί καθημερινή πραγματικότητα. Η μοναχικότητα της ψηφιακής εποχής συνδυάζεται με έντονη κοινωνική ευαισθησία και ενδιαφέρον για ανθρώπινα δικαιώματα, συνδέοντας το περιβαλλοντικό ζήτημα με τη δικαιοσύνη και τις ανισότητες.

Η πρώτη φάση των ερευνών επικεντρώθηκε στη μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας, αποκαλύπτοντας υψηλά επίπεδα άγχους και ανησυχίας στους νέους, κυρίως σε χώρες του Παγκόσμιου Βορρά με ανεπτυγμένη περιβαλλοντική παιδεία, αλλά και στη Μεσόγειο, όπως η Ελλάδα, όπου η ευαλωτότητα σε ακραία φαινόμενα αυξάνει την αγωνία.

Πλημμύρες και ένταση του οικολογικού άγχους

Η δεύτερη φάση της μελέτης επικεντρώθηκε στους νέους που επηρεάστηκαν άμεσα από τις πλημμύρες του «Ντάνιελ» στη Θεσσαλία το 2023. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν υψηλά επίπεδα οικολογικού άγχους, με κυρίαρχα αρνητικά συναισθήματα όπως θλίψη, φόβο, αδυναμία και οργή. Η αισιοδοξία και η αδιαφορία βρέθηκαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα (μόλις 5%).

Τα αποτελέσματα ανέδειξαν την έλλειψη εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις και τους θεσμικούς παράγοντες, με το 93,3% να θεωρεί ότι αγνοούν τις ανησυχίες των πολιτών και το 61,7% ότι δεν ενεργούν σύμφωνα με την επιστήμη. Το 95% εξέφρασε δυσπιστία και το 90% αίσθημα προδοσίας όσον αφορά την περιβαλλοντική πολιτική.

Από το άγχος στη δράση

Η τρίτη φάση της έρευνας επικεντρώθηκε στη σχέση του οικολογικού άγχους με τη δράση της Gen Z. Σε αντίθεση με προηγούμενες γενιές, η Gen Z μετουσιώνει το άγχος σε ενεργή συμμετοχή, είτε μέσω ακτιβισμού, είτε μέσω τοπικών δράσεων, είτε με βαθύτερη υπαρξιακή αγωνία για το μέλλον της.

Η κ. Τσεβρένη επισημαίνει ότι η Gen Z ενδιαφέρεται όχι μόνο για την προσωπική της ζωή αλλά και για τον πλανήτη συνολικά. Η ευαισθησία της επηρεάζεται από την ευπάθεια της Μεσογείου και την οικονομική και τεχνολογική διαφορά των χωρών της περιοχής. Ωστόσο, η αγωνία δεν οδηγεί σε παθητικότητα, αλλά σε κινητοποίηση για αλλαγή και προστασία του περιβάλλοντος.

Η έρευνα δείχνει ότι η Gen Z είναι μια γενιά ευαισθητοποιημένη, ενημερωμένη και έτοιμη για δράση, μετατρέποντας την αγωνία της για το περιβάλλον σε θετικό μοχλό για αλλαγή. Όπως καταλήγει η κ. Τσεβρένη, «αν σταθούμε και ακούσουμε τη φωνή της Gen Z, θα δούμε κάτι ελπιδοφόρο: νέους με ευαισθησία και γνώση, που μπορούν να κάνουν τον κόσμο καλύτερο αύριο».

Πηγή: pagenews.gr