ΝΑΤΟ και ΕΕ σε συναγερμό: «Ασπίδα κατά των ρωσικών drones» – Νέα αμυντική αρχιτεκτονική στην Ευρώπη

Οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεδριάζουν σήμερα, 15 Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες, σε μια από τις πιο κρίσιμες συνόδους των τελευταίων ετών.Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται η αντιμετώπιση της αυξανόμενης ρωσικής απειλής, και ειδικότερα η χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) που έχουν εισβάλει στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο, προκαλώντας πρωτοφανή συναγερμό στη Συμμαχία.

Η «σκιά» των ρωσικών drones πάνω από την Ευρώπη

Η διείσδυση περίπου 20 ρωσικών drones τον Σεπτέμβριο στον πολωνικό εναέριο χώρο αποτέλεσε σημείο καμπής για τη Συμμαχία. Για πρώτη φορά από το 1949, το ΝΑΤΟ αναγκάστηκε να καταρρίψει ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ λίγες ημέρες αργότερα, συμμαχικά καταδιωκτικά συνόδευσαν τρία ρωσικά MiG εκτός του εναέριου χώρου της Εσθονίας, όπου παρέμειναν επί 12 λεπτά.

Αυτές οι ενέργειες θεωρούνται από τη Δύση σαφή επίδειξη ισχύος από τη Μόσχα, σε μια στιγμή που η Ουκρανία προσπαθεί να διατηρήσει τη γραμμή άμυνας της στο ανατολικό μέτωπο.

Σε απάντηση, το ΝΑΤΟ ενεργοποίησε την επιχείρηση «Ανατολικός Φρουρός», με στόχο την ενίσχυση της εποπτείας και της αεράμυνας στην ανατολική του πτέρυγα, από τη Βαλτική μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα.

Η «Αντι-drone Ασπίδα» και οι νέοι κανόνες εμπλοκής

Σύμφωνα με ανώτατους αξιωματούχους, αρκετά κράτη-μέλη ζητούν από τη Συμμαχία περισσότερη ευελιξία στους κανόνες εμπλοκής (Rules of Engagement), ώστε οι διοικήσεις του ΝΑΤΟ να μπορούν να αντιδρούν άμεσα σε εναέριες παραβιάσεις, χωρίς να απαιτείται χρονοβόρα πολιτική έγκριση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την πλευρά της, πρότεινε τη δημιουργία ενός «τείχους κατά των drones», μιας ολοκληρωμένης αντι-drone ομπρέλας που θα συνδέει ραντάρ, αντιαεροπορικά συστήματα και κυβερνο-μηχανισμούς ανίχνευσης.

Ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, δήλωσε ότι η Συμμαχία «τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει πλήρης συντονισμός με τα κέντρα επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ».

Με απλά λόγια, το ΝΑΤΟ θέλει να παραμείνει ο «κεντρικός πυλώνας» της ευρωπαϊκής άμυνας – ακόμη και απέναντι στις νέες τεχνολογικές απειλές.

Αμυντικές δαπάνες και στρατιωτικές ικανότητες: ο ευρωπαϊκός “πονοκέφαλος”

Η σύνοδος δεν περιορίζεται μόνο στην αεράμυνα. Στο τραπέζι τίθενται και τα ζητήματα αμυντικών δαπανών, με αρκετά μέλη της ΕΕ να υστερούν ακόμη του στόχου του 2% του ΑΕΠ, που έχει θέσει το ΝΑΤΟ ως ελάχιστο όριο.

Η Γερμανία, η Ιταλία και αρκετές σκανδιναβικές χώρες ζητούν ενίσχυση των κοινών ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων, ώστε η Ευρώπη να μπορεί να αντιδρά αυτόνομα σε κρίσεις – χωρίς να εξαρτάται πλήρως από τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαμηνύουν πως η Ευρώπη πρέπει πρώτα να καλύψει τα οικονομικά της κενά πριν επιδιώξει μεγαλύτερη «στρατηγική αυτονομία».

Η Ουκρανία στο επίκεντρο – Όπλα, βοήθεια και στρατηγική πίεση στη Μόσχα

Κομβικό σημείο των συνομιλιών αποτελεί η υποστήριξη του Κιέβου, με τη συμμετοχή του Ουκρανού υπουργού Άμυνας Ντένις Σμιχάλ στις εργασίες της συνόδου. Κατά τη διάρκεια γεύματος εργασίας, ο Σμιχάλ θα παρουσιάσει στους συμμάχους τα οφέλη του προγράμματος Purl, μιας πρωτοβουλίας της Ουάσινγκτον που επιτρέπει στην Ουκρανία να αγοράζει αμερικανικά όπλα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

Μέχρι στιγμής, η Ουκρανία έχει λάβει δύο δόσεις βοήθειας ύψους 2 δισ. δολαρίων, ενώ η Γερμανία και ο Καναδάς έχουν δεσμευτεί για επιπλέον 1 δισ. δολάρια.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να επιτρέψει στο Κίεβο την προμήθεια πυραύλων Tomahawk μεγάλου βεληνεκούς, γεγονός που – εφόσον υλοποιηθεί – θα άλλαζε δραματικά τους κανόνες του παιχνιδιού στο πεδίο της μάχης.

«Το ενδεχόμενο πληγμάτων βαθιά στο ρωσικό έδαφος θα μπορούσε να αναγκάσει τον Πούτιν να αναθεωρήσει τους υπολογισμούς του», δήλωσε ο Αμερικανός πρεσβευτής στο ΝΑΤΟ, Μάθιου Γουίτακερ.

Ανατολή – Δύση σε νέα γραμμή αντιπαράθεσης

Η σημερινή σύνοδος καταδεικνύει πως η Ευρώπη εισέρχεται σε νέα φάση αμυντικής ενοποίησης, όπου η τεχνολογία, η χρηματοδότηση και η πολιτική στρατηγική συνδέονται στενά.

Τα ρωσικά drones αποτελούν απλώς την αφορμή για έναν βαθύτερο μετασχηματισμό: την προσπάθεια της Ευρώπης να οικοδομήσει μια κοινή ασπίδα απέναντι στη Μόσχα, αλλά και να απεξαρτηθεί σταδιακά από την αμερικανική ομπρέλα ασφαλείας.

Η νέα «ευρωπαϊκή άμυνα» δεν είναι πια θεωρητικό ζητούμενο – είναι αναγκαιότητα, μπροστά σε μια Ρωσία που δοκιμάζει τα όρια της Δύσης και σε μια Ατλαντική Συμμαχία που επαναπροσδιορίζει τον ρόλο της.

Η Ευρώπη ανάμεσα στην ασπίδα και το ρίσκο

Η σύνοδος των Βρυξελλών δεν είναι απλώς μια ακόμη διπλωματική συνάντηση· είναι ο καθρέφτης της ευρωπαϊκής ανασφάλειας. Η ήπειρος καλείται να αποφασίσει αν θα παραμείνει παθητικός παρατηρητής των ρωσικών προκλήσεων ή αν θα αναλάβει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του νέου γεωπολιτικού τοπίου.

Το τείχος κατά των drones, οι αμυντικές δαπάνες και η υποστήριξη της Ουκρανίας αποτελούν τα πρώτα κομμάτια ενός παζλ που θα καθορίσει την ασφάλεια της Ευρώπης για τις επόμενες δεκαετίες.