Οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για τις δημοτικές εκλογές — μια διαδικασία που ξεπερνά κατά πολύ τα στενά όρια της τοπικής αυτοδιοίκησης. Παρότι πρόκειται για τοπική αναμέτρηση, οι εκλογές της 19ης Οκτωβρίου έχουν έντονη γεωπολιτική διάσταση, καθώς διεξάγονται σε κλίμα παρατεταμένου αδιεξόδου στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πολιτικό θερμόμετρο εν μέσω ευρωπαϊκού αδιεξόδου
Η χώρα απέκτησε καθεστώς υποψηφίας προς ένταξη ήδη από το 2005, ωστόσο σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, η διαδικασία παραμένει παγωμένη. Το βέτο της Βουλγαρίας, από το 2020, συνεχίζει να εμποδίζει το άνοιγμα των ουσιαστικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων.
Ο πρωθυπουργός Χρίστιαν Μίτσκοσκι, επικεφαλής του κυβερνώντος VMRO-DPMNE, έχει υιοθετήσει μια πιο σκληρή ρητορική, απορρίπτοντας τις πιέσεις για συνταγματική αναθεώρηση που θα ενσωματώνει τη βουλγαρική μειονότηταστο Σύνταγμα — προϋπόθεση της ΕΕ για πρόοδο στις συνομιλίες. Αντίθετα, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Βένκο Φίλιπσε(SDSM) επιχειρεί να εμφανιστεί ως δύναμη ευρωπαϊκού ρεαλισμού, προτείνοντας εθνική συναίνεση και σαφές χρονοδιάγραμμα για μεταρρυθμίσεις έως το 2026.
«Αν επιτύχουμε εθνική συναίνεση και εργαστούμε εντατικά για μεταρρυθμίσεις, κανείς και τίποτα δεν θα μας σταματήσει στο δρόμο προς την ΕΕ», τόνισε ο Φίλιπσε, επιμένοντας σε πρακτικές λύσεις έναντι πολιτικών συνθημάτων.
Η κοινωνία διχασμένη – Το VMRO με προβάδισμα
Η πολιτική πόλωση είναι εμφανής. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών, το 28,3% των πολιτών θεωρεί ότι η χώρα πηγαίνει σε λάθος κατεύθυνση, ενώ το 27% πιστεύει το αντίθετο.
Σε αυτό το πλαίσιο, το VMRO-DPMNE εμφανίζεται με 26,7% πρόθεση ψήφου, αρκετά μπροστά από το SDSM(11,1%). Το ριζοσπαστικό κόμμα Λέβιτσα, που προωθεί στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα, συγκεντρώνει 5,5%, υπογραμμίζοντας το πολυπολικό βάθος της πολιτικής αντιπαράθεσης.
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν και τα αλβανικά κόμματα, με την BDI να προηγείται (9,9%) έναντι της κυβερνητικής VLEN(7,5%). Η αλβανική κοινότητα —περίπου το 25% του πληθυσμού— λειτουργεί ως ρυθμιστής πολιτικών ισορροπιών, γεγονός που κάνει την κάλπη ακόμη πιο απρόβλεπτη.
Οι Βρυξέλλες πιέζουν, τα Σκόπια αντιστέκονται
Η επίσκεψη της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, λίγες ημέρες πριν τις εκλογές, δεν ήταν τυχαία. Μετά τη συνάντησή της με τον Μίτσκοσκι, έστειλε σαφές μήνυμα:«Το επόμενο και μοναδικό βήμα πριν το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων είναι ξεκάθαρο: πρέπει να κάνετε τη συμφωνημένη συνταγματική αλλαγή».
Η κυβέρνηση, ωστόσο, παραμένει ανυποχώρητη, επικαλούμενη εθνική αξιοπρέπεια και κόκκινες γραμμές. Η ρητορική αυτή βρίσκει απήχηση σε μερίδα της κοινής γνώμης που φοβάται υποχωρήσεις σε ζητήματα ταυτότητας.
Σκόπια: τοπικά προβλήματα, ευρωπαϊκά διλήμματα
Στην πρωτεύουσα των 520.000 κατοίκων, τα τοπικά προβλήματα παραμένουν οξυμένα: ανύπαρκτο εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων, ανεπαρκές σύστημα δημόσιων μεταφορών, καθυστερημένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο 2022–2032 και προετοιμασίες για το πρόγραμμα «Σκόπια – Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Πολιτισμού 2028».
Αυτά τα ζητήματα δίνουν έναν επιπλέον, πρακτικό χαρακτήρα στις δημοτικές εκλογές, μετατρέποντάς τες σε πολιτικό βαρόμετρο για την κυβέρνηση.
Πέρα από την κάλπη: προοίμιο πολιτικών εξελίξεων
Οι δημοτικές εκλογές της 19ης Οκτωβρίου λειτουργούν ως πρόβα τζενεράλε για τις πιθανές πρόωρες εθνικές εκλογές την άνοιξη του 2026. Όπως εκτιμά ο Διμήταρ Νικολόφσκι του Eurothink:
«Πρόκειται για τεστ αντοχής της κυβέρνησης και για ένδειξη των νέων ισορροπιών, ειδικά στους αλβανικούς δήμους. Τα αποτελέσματα μπορεί να επηρεάσουν τις κυβερνητικές διαπραγματεύσεις πριν από το τέλος του έτους».
Οι τοπικές εκλογές της Βόρειας Μακεδονίας διεξάγονται με φόντο ένα ασταθές γεωπολιτικό σκηνικό και ένα εσωτερικά διχασμένο πολιτικό σύστημα. Είτε η κάλπη δώσει ώθηση στην κυβέρνηση Μίτσκοσκι είτε ενισχύσει την αντιπολίτευση, το μήνυμα προς τις Βρυξέλλες θα είναι σαφές: η ένταξη στην ΕΕ δεν είναι απλώς τεχνικό ζήτημα, αλλά βαθιά πολιτική υπόθεση.
Πηγή: pagenews.gr