Ανασφάλιστα τα κοσμήματα του Λούβρου!Πώς η Γαλλία κινδυνεύει να χάσει ανεκτίμητους θησαυρούς χωρίς αποζημίωση

Όταν το “ανεκτίμητο” δεν ασφαλίζεται

Η είδηση έπεσε σαν κεραυνός στο Παρίσι: τα κοσμήματα που κλάπηκαν από το Μουσείο του Λούβρου δεν ήταν ασφαλισμένα. Η Γαλλία δεν πρόκειται να λάβει ούτε ένα ευρώ αποζημίωσης για τα οκτώ αντικείμενα «ανεκτίμητης ιστορικής αξίας» που άρπαξαν διαρρήκτες μέσα από τις προθήκες του πιο διάσημου μουσείου του κόσμου.

Την Κυριακή, οι δράστες εισέβαλαν χρησιμοποιώντας ανυψωτικό επίπλων, έσπασαν τις προθήκες και άρπαξαν ανάμεσα σε άλλα μια καρφίτσα της αυτοκράτειρας Ευγενίας, συζύγου του Ναπολέοντα Γ΄, διαδήματα και περιδέραια, προτού διαφύγουν εγκαταλείποντας πίσω τους το αυτοκρατορικό στέμμα.

Το υπουργείο Πολιτισμού επιβεβαίωσε ότι «το κράτος λειτουργεί ως ίδιος ασφαλιστής για τα εθνικά μουσεία όταν τα έργα εκτίθενται στους χώρους τους», πρακτική που στηρίζεται στην υπόθεση πως ο κίνδυνος απώλειας είναι εξαιρετικά χαμηλός. Μόνο που αυτή τη φορά, ο υπολογισμός αποδείχθηκε ολέθρια λανθασμένος.

Η “παράδοση” της αυτο-ασφάλισης

Η Γαλλία, όπως και αρκετά κράτη με τεράστιες πολιτιστικές συλλογές, αποφεύγει να συνάπτει ιδιωτική ασφάλιση για τα εκθέματα των εθνικών μουσείων. Το κόστος ασφάλισης μιας συλλογής όπως του Λούβρου θα ξεπερνούσε πολλαπλάσια την ικανότητα κάλυψης της διεθνούς ασφαλιστικής αγοράς τέχνης, η οποία εκτιμάται γύρω στα 4 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Για έναν οργανισμό όπως το Λούβρο, είναι σχεδόν αδύνατο να ασφαλίσει ολόκληρη τη συλλογή του», εξήγησε ο Τσάρλι Χόρελ της Marsh Fine Art Insurance. Και όχι άδικα — πώς ασφαλίζεις έργα όπως τη Μόνα Λίζα ή τη Μεγάλη Σφίγγα του Τάνις, έργα χωρίς πραγματική τιμή;

Όταν η πολιτιστική πολιτική συναντά τη σκληρή πραγματικότητα

Η υπόθεση εγείρει ένα βαθύτερο ζήτημα πολιτιστικής πολιτικής: πώς προστατεύει ένα κράτος την πολιτιστική του κληρονομιά όταν την ίδια στιγμή προσπαθεί να εξοικονομήσει πόρους; Η επιλογή της «αυτο-ασφάλισης» μετατρέπει το κράτος σε μοναδικό υπεύθυνο για κάθε απώλεια — αλλά χωρίς να εγγυάται πάντα τη δυνατότητα αποκατάστασης.

Το προηγούμενο της Παναγίας των Παρισίων το 2019 είναι χαρακτηριστικό. Και τότε, η κυβέρνηση βρέθηκε εκτεθειμένη, όμως ιδιωτικές δωρεές ύψους 840 εκατ. ευρώ κάλυψαν το κόστος αναστήλωσης. Αυτή τη φορά, ωστόσο, δύσκολα κάποιος θα προσφέρει εκατομμύρια για να «αναστηθούν» λίγα αλλά αριστουργηματικά κοσμήματα.

Η αγορά του χρυσού και η “έκρηξη” των ληστειών μουσείων

Η ληστεία του Λούβρου δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Μόλις λίγες μέρες πριν, συνελήφθη στη Βαρκελώνη Κινέζα υπήκοος για την κλοπή 6 κιλών χρυσού από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία καταγράφηκαν πρόσφατα κλοπές χρυσών αντικειμένων από εθνικά μουσεία.

Η έκρηξη στις τιμές του χρυσού, που έχει αυξηθεί πάνω από 50% μέσα στο 2025, λειτουργεί ως ισχυρό κίνητρο. Οι ειδικοί προειδοποιούν πως οι δράστες πιθανόν να αποσυναρμολογήσουν τα κοσμήματα και να πουλήσουν τα πολύτιμα πετράδια χωριστά, καθιστώντας την ανάκτησή τους πρακτικά αδύνατη.

Η νέα εποχή των πολιτιστικών κινδύνων

Η πραγματογνώμονας Γκρέις Μπεστ-Ντεβερύ της Sedgwick σημείωσε ότι στο εξής οι ασφαλιστές θα απαιτούν περισσότερες λεπτομέρειες από τα μουσεία σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας και τα σημεία έκθεσης πριν εγκρίνουν δάνεια έργων.

«Θα δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις συμφωνίες δανεισμού. Το Λούβρο ήταν ένα μάθημα με υψηλό τίμημα», τόνισε.

Η κλοπή στο Λούβρο αποδεικνύει ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν απειλείται μόνο από τον χρόνο, αλλά και από την υπερβολική εμπιστοσύνη των θεσμών στην “ασφάλεια του κρατικού κύρους”.

Όταν η τέχνη πληρώνει την πολιτική λιτότητας

Η υπόθεση δεν είναι απλώς μια ληστεία με διαμάντια. Είναι ένα καθρέφτισμα της αδυναμίας των σύγχρονων κρατών να διαχειριστούν τον πολιτισμό τους ως ζωντανό, ευάλωτο κεφάλαιο.

Η Γαλλία, πρωτοπόρος της τέχνης και του Διαφωτισμού, φαίνεται τώρα να πληρώνει το τίμημα της αλαζονείας της: πίστη στην αθανασία των συμβόλων, αλλά όχι στην ανάγκη προστασίας τους.