Η Διάσκεψη των Δυτικών Βαλκανίων που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο δεν αποτέλεσε μια ακόμη τυπική συνάντηση ηγετών. Αντίθετα, σηματοδότησε την επάνοδο της Βρετανίας στη διπλωματική σκακιέρα της Ευρώπηςκαι επιβεβαίωσε πως η Νοτιοανατολική Ευρώπη παραμένει το πιο ευαίσθητο γεωπολιτικό σταυροδρόμι της ηπείρου.
Η συνάντηση στο Lancaster House, στο πλαίσιο της Διαδικασίας του Βερολίνου, συγκέντρωσε τους ηγέτες των έξι χωρών των Δυτικών Βαλκανίων –Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο και Σερβία– αλλά και κορυφαίους Ευρωπαίους αξιωματούχους, όπως τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, την επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλλας, και τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη.
Παρά το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η επιλογή του να φιλοξενήσει μια σύνοδο με αποκλειστικά ευρωπαϊκή ατζέντα δεν είναι τυχαία. Η γεωπολιτική αστάθεια, η ρωσική απειλή και η μεταναστευτική πίεση έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου η συνεργασία υπερβαίνει τα όρια της θεσμικής συμμετοχής.
Το Λονδίνο ως διπλωματικός κόμβος
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ως οικοδεσπότης της Διάσκεψης, έστειλε σαφές μήνυμα:«Η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων είναι το χωνευτήρι της Ευρώπης – το μέρος όπου δοκιμάζεται η ασφάλεια της ηπείρου μας».
Η δήλωση αυτή αντικατοπτρίζει τη νέα προσέγγιση του Λονδίνου, που επιχειρεί να επανέλθει ως διεθνής μεσολαβητήςκαι στρατηγικός εταίρος των Ευρωπαίων, σε μια εποχή όπου η ασφάλεια και η ενέργεια καθορίζουν τις ισορροπίες.
Η μετανάστευση βρέθηκε στην κορυφή της ατζέντας, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει αυξανόμενες ροές παράτυπων μεταναστών μέσω των Δυτικών Βαλκανίων. Ο Στάρμερ δήλωσε ότι «είμαστε αποφασισμένοι να κλείσουμε την εγκληματική οδό που συνδέει τα Βαλκάνια με το Ηνωμένο Βασίλειο, συνεργαζόμενοι στενά με τους Ευρωπαίους εταίρους μας».
Η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε μάλιστα νέες κυρώσεις σε βαλκανικές εγκληματικές οργανώσεις και χρηματοδότες, που σύμφωνα με το Λονδίνο διευκολύνουν την παράνομη διακίνηση ανθρώπων. Παράλληλα, δόθηκε έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα των χωρών της περιοχής, ώστε να μειωθεί η εξάρτησή τους από τρίτες δυνάμεις, κυρίως τη Ρωσία.
Η ελληνική συμβολή: Ενοποίηση απέναντι στην αβεβαιότητα
Στο περιθώριο της Συνόδου, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης τόνισε ότι η πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς την ΕΕ πρέπει να επιταχυνθεί, καθώς η καθυστέρηση «δημιουργεί κενά που εκμεταλλεύονται τρίτες δυνάμεις».
«Βρισκόμαστε σε μία εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία πολλαπλών προκλήσεων. Οι κρίσεις μετατρέπονται από εθνικές σε παγκόσμιες και τα προβλήματα από τοπικά σε γεωπολιτικά», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «η μόνη απάντηση είναι η ενοποίηση, η κοινή ευρωπαϊκή πορεία και η ενίσχυση της στρατηγικής ανθεκτικότητας των χωρών της περιοχής».
Αναφερόμενος στο Ουκρανικό, ο Έλληνας ΥΠΕΞ σημείωσε ότι «παραμένει στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας, γιατί αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ασφάλεια και την ανάγκη για στρατηγική αυτονομία».
Η Αθήνα, όπως υπογράμμισε, επιδιώκει μια σταθερή και ευρωπαϊκά προσανατολισμένη βαλκανική γειτονιά, καθώς αυτό ενισχύει όχι μόνο την περιφερειακή ειρήνη αλλά και την οικονομική ανάπτυξη στο σύνολο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ρωσία, ενέργεια και επιρροή
Πίσω από τη ρητορική της συνεργασίας, οι ευρωπαϊκές ανησυχίες για τη ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια ήταν έντονες. Η Μόσχα, μέσω ενεργειακών επενδύσεων και πολιτικών διασυνδέσεων, προσπαθεί να διατηρήσει προγεφυρώματα σε χώρες όπως η Σερβία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, εμποδίζοντας την πλήρη ευθυγράμμισή τους με τη Δύση.
Η ΕΕ, με την υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου, επιχειρεί να αντιστρέψει αυτή την τάση, επενδύοντας σε πράσινη ενέργεια, υποδομές και διασυνοριακά έργα, προκειμένου να καταστήσει την περιοχή οικονομικά βιώσιμη και πολιτικά σταθερή.
Η Βρετανία επιστρέφει – αλλά με νέο ρόλο
Η επιστροφή του Λονδίνου στο βαλκανικό σκηνικό υποδηλώνει μια νέα βρετανική διπλωματική στρατηγική: όχι μέσω θεσμών, αλλά μέσω πολιτικής επιρροής και συνεργασιών ασφάλειας. Το 2025, έτος-ορόσημο που σηματοδοτεί 80 χρόνια από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προσφέρει την ευκαιρία για μια νέα δέσμευση στην ευρωπαϊκή ειρήνη και στη διατήρηση των αξιών που τη θεμελιώνουν.
Η Στάρμερ κυβέρνηση, επιδιώκοντας να αποκαταστήσει το κύρος της χώρας μετά το Brexit, δείχνει πρόθυμη να διαδραματίσει ρόλο γέφυρας ανάμεσα στην ΕΕ και τις βαλκανικές πρωτεύουσες, σε μια στιγμή που η ήπειρος αναζητά νέα ισορροπία δυνάμεων.
Ενωμένη Ευρώπη ή Ευρώπη πολλών ταχυτήτων;
Η Διάσκεψη του Λονδίνου υπενθύμισε ότι τα Δυτικά Βαλκάνια εξακολουθούν να αποτελούν το «μαλακό υπογάστριο» της Ευρώπης – μια περιοχή όπου οι διεθνείς ανταγωνισμοί παραμένουν έντονοι.
Η Ελλάδα, ως σταθερός πυλώνας και μέλος της ΕΕ, προωθεί τη διεύρυνση ως εργαλείο ασφάλειας, ενώ η Βρετανίαεπιστρέφει ως διαμεσολαβητής και εγγυητής σταθερότητας.«Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε ένα νέο γεωπολιτικό τεστ. Αν επιλέξει την ενοποίηση και τη στρατηγική ωριμότητα, μπορεί να αντέξει. Αν όχι, θα επιστρέψει στους παλιούς της διχασμούς», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος μετά τη λήξη της Συνόδου.
Σε μια εποχή που οι κρίσεις δεν γνωρίζουν σύνορα, η Διάσκεψη του Λονδίνου κατέδειξε ότι η ασφάλεια, η ανάπτυξη και η ενότητα παραμένουν οι τρεις πυλώνες πάνω στους οποίους θα κριθεί το μέλλον της ηπείρου. Η Βρετανία επέστρεψε στο τραπέζι, αλλά η Ευρώπη είναι αυτή που πρέπει τώρα να αποδείξει ότι μπορεί να καθίσει ενωμένη γύρω του.
Πηγή: pagenews.gr