Η Μάχη για το Μέλλον της Γάζας: Από το «Σχέδιο Φοίνικας» μέχρι τη «Ριβιέρα του Τραμπ»

Η Καταστροφή σε Αριθμούς: 70 Δισ. Δολάρια Ζημιές και 60 Εκατ. Τόνοι Μπάζα

Η Λωρίδα της Γάζας παραμένει βυθισμένη σε μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική κρίση. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το κόστος αποκατάστασης εκτιμάται στα 70 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το δορυφορικό κέντρο Unosat καταγράφει σχεδόν 300.000 κατεστραμμένα σπίτια και διαμερίσματα.

Τα 60 εκατομμύρια τόνοι μπάζα – ανακατεμένα με ανενεργές βόμβες και ανθρώπινα λείψανα – δημιουργούν ένα τοξικό τοπίο που απειλεί την υγεία χιλιάδων κατοίκων. Το υπουργείο Υγείας της Γάζας, υπό τον έλεγχο της Χαμάς, αναφέρει πάνω από 68.000 νεκρούς τα τελευταία δύο χρόνια – στοιχεία που επικυρώνονται από τον ΟΗΕ και διεθνείς οργανισμούς.

«Οι άνθρωποι θέλουν να ζήσουν και το αξίζουν», δηλώνει ο Γιαχιά αλ-Σαράζ, δήμαρχος Γάζας διορισμένος από τη Χαμάς, ενώ μπουλντόζες καθαρίζουν δρόμους και εστιατόρια ανοίγουν δειλά τις πόρτες τους.

Σχέδιο Φοίνικας: Το Πρώτο Παλαιστινιακό Όραμα Αναγέννησης

Τον Φεβρουάριο 2025, μια συμμαχία 700 Παλαιστινίων ειδικών – αρχιτεκτόνων, μηχανικών, φοιτητών του Πανεπιστημίου Birzeit και πρώην στελεχών της Παγκόσμιας Τράπεζας – παρουσίασε το «Σχέδιο Φοίνικας».

Η Γιάρα Σάλεμ, με 30 χρόνια εμπειρίας σε εμπόλεμες ζώνες όπως το Ιράκ, εξηγεί: «Δεν μπορείς να έχεις σχέδια που επιβάλλονται απ’ έξω, όταν εσύ δεν έχεις όραμα για τη χώρα σου».

Το σχέδιο δεν συμπεριλαμβάνει τη Χαμάς στην εκπόνηση, αλλά εστιάζει:

• Στην αποκατάσταση του κοινωνικού ιστού
• Στην προστασία της υπάρχουσας υποδομής
• Στην συμμετοχή των κατοίκων σε κάθε στάδιο

Ένα ψηφιακό βίντεο δείχνει κατεστραμμένες γειτονιές να μεταμορφώνονται σε σύγχρονες, βιώσιμες συνοικίες – σύμβολο αναγέννησης από τις στάχτες.

Η «Ριβιέρα της Γάζας» του Τραμπ: Φουτουρισμός ή Αποικιοκρατία;

Αντίθετα, ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε τον Φεβρουάριο 2025 το 20σέλιδο ειρηνευτικό σχέδιο του, συναντώντας τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο. Κεντρική ιδέα: η «Ριβιέρα της Γάζας» – μια παραλιακή ζώνη υψηλής αξίας με ξενοδοχεία, τουρισμό και τεχνητή νοημοσύνη.

Ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, είχε δηλώσει στο Χάρβαρντ: «Αν οι άνθρωποι εστίαζαν στη δημιουργία μέσων διαβίωσης, η Γάζα θα μπορούσε να γίνει χρυσωρυχείο».

Το σχέδιο προβλέπει:

1. Διεθνές Συμβούλιο Ειρήνης (πιθανώς υπό Τόνι Μπλερ)
2. Αμερικανική επιτροπεία για 10 χρόνια
3. «Εθελοντική μετεγκατάσταση» 25% του πληθυσμού με 5.000 δολάρια και επιδοτούμενο ενοίκιο

GREAT: Το Αμφιλεγόμενο Σχέδιο Υψηλής Τεχνολογίας

Τον Αύγουστο 2025, η Washington Post διέρρευσε το Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation Trust (GREAT) – ένα σχέδιο από Ισραηλινούς και Αμερικανούς συμβούλους, με συμμετοχή του Ινστιτούτου Global Change του Τόνι Μπλερ.

Προβλέπει:

• «Έξυπνες πόλεις» με AI και αυτοματοποιημένη διακυβέρνηση
• Κατηγορία του πολεοδομικού σχεδιασμού ως «ρίζα της εξέγερσης»
• Ολική κατεδάφιση ορισμένων περιοχών

Ο Ράτζα Χαλίντι, διευθυντής του Παλαιστινιακού Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής, προειδοποιεί: «Αυτά τα παραισθητικά σχέδια ανοίγουν την πόρτα στον καταστροφικό καπιταλισμό».

Αίγυπτος και Παλαιστινιακή Αρχή: Εναλλακτικές Προτάσεις

Η Αίγυπτος υιοθέτησε τον Μάρτιο 2025 ένα πενταετές σχέδιο στο Κάιρο, εγκρίθηκε από τον Αραβικό Σύνδεσμο και δίνει έμφαση:

• Στην τοπική συμμετοχή
• Στην ιδιοκτησία των κατοίκων
• Στην πραγματική κάλυψη αναγκών

Η Παλαιστινιακή Αρχή στη Ραμάλα, υπό τον Μαχμούντ Αμπάς, επεξεργάζεται σχέδιο επανένωσης Γάζας-Δυτικής Όχθης. Ο υπουργός Εστέφαν Σαλάμεχ τονίζει:

«Το 70% των κατοίκων είναι πρόσφυγες. Πρέπει να διατηρήσουμε την προσφυγική ταυτότητα και την ψυχή της Γάζας».

Προτείνει αναδημιουργία προσφυγικών καταυλισμών – όχι ως παραγκουπόλεις, αλλά ως ζωντανές κοινότητες με ιστορική συνέχεια.

Ποιος θα Πληρώσει; Οι Χρηματοδότες και τα Πολιτικά Εμπόδια

Η ανοικοδόμηση απαιτεί δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Οι Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ διστάζουν:

• Ζητούν εγγυήσεις μη επανάληψης πολέμου
• Απαιτούν πολιτική λύση και παλαιστινιακό κράτος

Το Ισραήλ ελέγχει τα σύνορα και αρνείται την κρατική υπόσταση. Ο IDF επιτρέπει έργα μόνο σε ελεγχόμενες ζώνες.

Η Αίγυπτος προγραμματίζει διάσκεψη δωρητών, αλλά η ημερομηνία παραμένει αδιευκρίνιστη.

Σταδιακός Αστικός Μετασχηματισμός: Η Μόνη Ρεαλιστική Λύση;

Η ερευνήτρια Σέλι Κάλμπερτσον (RAND Corporation) προτείνει τον «incremental urbanism»:

1. Οι κάτοικοι επιστρέφουν σε κατεστραμμένες αλλά κατοικήσιμες περιοχές
2. Ξαναχτίζουν σταδιακά διατηρώντας κοινότητες
3. Περιφράσσονται επικίνδυνες ζώνες για ολική ανακατασκευή

«Δεν είναι λευκή σελίδα. Υπάρχει πολιτιστική κληρονομιά χιλιετιών», τονίζει.

Προβλέπει δεκαετίες εργασιών, όχι πενταετία.

Ποιος θα Κερδίσει τη Μάχη του Μέλλοντος;

Η Γάζα δεν είναι μόνο ερείπια – είναι 2,3 εκατομμύρια ψυχές με ιστορία, ταυτότητα και όραμα. Από το παλαιστινιακό «Φοίνικας» μέχρι τη φουτουριστική «Ριβιέρα», τα σχέδια αντικατοπτρίζουν συγκρουόμενα συμφέροντα:

Η ανοικοδόμηση δεν είναι μόνο τσιμέντο και χρήματα – είναι μάχη εξουσίας. Μέχρι να υπάρξει πολιτική συναίνεση, τα σχέδια θα παραμένουν θεωρητικά.

Pagenews.gr