Στον σύγχρονο κόσμο των υπερ-δισεκατομμυριούχων, δύο πρόσωπα ξεχωρίζουν για την επιρροή τους στις παγκόσμιες εξελίξεις: ο Τζορτζ Σόρος και ο Έλον Μασκ.
Και οι δύο διαθέτουν ασύλληπτη οικονομική ισχύ, αλλά αυτό που τους καθιστά μοναδικούς είναι πως χρησιμοποιούν τα χρήματα και την επιρροή τους όχι μόνο για να πλουτίσουν, αλλά για να προωθήσουν ένα προσωπικό “όραμα” για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ο Σόρος και η “Ανοιχτή Κοινωνία”
Ο Τζορτζ Σόρος, μέσω του εκτεταμένου δικτύου των Open Society Foundations (OSF), έχει οικοδομήσει ένα οικοσύστημα επιρροής που δρα σε περισσότερες από 120 χώρες. Ο στόχος του είναι να ενισχύσει τις φιλελεύθερες δημοκρατίες, να προωθήσει την ανεκτικότητα, την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Ο ίδιος έχει δηλώσει χαρακτηριστικά:
«Χρησιμοποιώ τον όρο “ανοιχτή κοινωνία” ως συντομογραφία για μια κοινωνία όπου κυριαρχεί το κράτος δικαίου. Μια κοινωνία που δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε όσους υποφέρουν από διακρίσεις ή κοινωνικό αποκλεισμό.» — Ομιλία στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, Νταβός (2019)
«Έμαθα από πολύ μικρός ότι το είδος του κοινωνικού ή πολιτικού συστήματος που επικρατεί είναι εξαιρετικά σημαντικό — όχι μόνο για την ευημερία, αλλά και για την ίδια την επιβίωση του ανθρώπου. Αυτό με οδήγησε στην ιδέα της ανοιχτής κοινωνίας. Αυτή είναι η ιδέα που με κινητοποιεί.»
«Μια ανοιχτή κοινωνία βρίσκεται πάντα σε κίνδυνο. Πρέπει συνεχώς να επαναβεβαιώνει τις αρχές της για να επιβιώσει.»
«Η Ευρώπη αναζητά την ταυτότητά της… Κατά τη γνώμη μου, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενσαρκώνει τις αρχές της ανοιχτής κοινωνίας και θα έπρεπε να αποτελέσει πρότυπο και κινητήρια δύναμη για μια παγκόσμια ανοιχτή κοινωνία.» — Ομιλία στο European Policy Centre, Βρυξέλλες (2006)
Αυτή η «μεγάλη ιδέα» έχει εξελιχθεί σε πολιτική στρατηγική. Η φιλανθρωπία του Σόρος δεν αφορά μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική πρόοδο — αποτελεί μέσο άσκησης επιρροής. Από τη στήριξη οργανώσεων πολιτών μέχρι τη χρηματοδότηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η «Ανοιχτή Κοινωνία» λειτουργεί ως παγκόσμια ιδεολογική πλατφόρμα.
Τα τελευταία χρόνια, οι OSF πέρασαν από φάση αναδιάρθρωσης, περιορίζοντας προγράμματα στην Ευρώπη και μεταφέροντας κονδύλια σε περιοχές «στρατηγικής σημασίας», όπως η Ανατολική Ευρώπη και η Αφρική.Η φιλανθρωπία του Σόρος μετατρέπεται έτσι σε εργαλείο γεωπολιτικής ισχύος, όπου οι αξίες, η πολιτική και τα συμφέροντα συναντώνται σε μια παγκόσμια σκακιέρα.
Ο Μασκ και η “Τεχνο-ουτοπία”
Απέναντι στον Σόρος βρίσκεται ο Έλον Μασκ, ο οποίος ενσαρκώνει το αντίθετο ρεύμα: την πίστη στην τεχνολογία ως υπέρτατη δύναμη. Με εταιρείες όπως η Tesla, η SpaceX, η Neuralink και η xAI, ο Μασκ επιδιώκει να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου η τεχνητή νοημοσύνη, η διαστημική αποίκιση και η ανθρωπο-μηχανική σύνθεση θα καθορίσουν τη μοίρα του ανθρώπινου είδους.
Ο ίδιος έχει δηλώσει:
«Όταν κάτι είναι αρκετά σημαντικό, το κάνεις ακόμα κι αν οι πιθανότητες είναι εναντίον σου.»
«Πιστεύω ότι είναι δυνατόν για απλούς ανθρώπους να επιλέξουν να γίνουν εξαιρετικοί.»
«Η αποτυχία είναι επιλογή. Αν τα πράγματα δεν αποτυγχάνουν, σημαίνει ότι δεν καινοτομούμε αρκετά.»
«Αν ο πολιτισμός δεν γίνει πολυπλανητικός, είναι καταδικασμένος να εκλείψει.»
«Αν χρειάζεσαι έμπνευση, μην το κάνεις.»
Αυτές οι δηλώσεις συνοψίζουν μια τεχνο-ουτοπική φιλοσοφία, όπου η ανθρώπινη πρόοδος συνδέεται άμεσα με την τεχνολογική υπέρβαση.Για τον Μασκ, η καινοτομία δεν είναι απλώς επιχειρηματική πρόκληση — είναι υπαρξιακή αποστολή.
Ωστόσο, πίσω από αυτή τη ρητορική, πολλοί αναλυτές βλέπουν μια νέα μορφή συγκέντρωσης εξουσίας.Οι σχέσεις του με πολιτικούς ηγέτες, η επιρροή του στα μέσα ενημέρωσης μέσω του Χ (πρώην Twitter) και η ανάμειξή του σε ζητήματα στρατηγικής τεχνολογίας τον καθιστούν παίκτη γεωπολιτικής βαρύτητας, όχι απλώς επιχειρηματία.
Το 2025, διεθνή μέσα αποκάλυψαν ότι ο Μασκ προωθεί σχέδιο για δεκάδες εκατομμύρια ανθρωποειδή ρομπότ, ενώ παράλληλα αναπτύσσει δίκτυα τεχνητής νοημοσύνης που θα συνεργάζονται με κυβερνήσεις και στρατιωτικές δομές. Η «ουτοπία» του, επομένως, έχει και μια δυστοπική διάσταση σύμφωνα με George Soros, Remarks at the World Economic Forum (2019)
Δύο κόσμοι – δύο μέλλοντα
Η αντιπαράθεση μεταξύ Σόρος και Μασκ δεν είναι μόνο οικονομική ή προσωπική. Είναι ιδεολογική και υπαρξιακή σύμφωνα με George Soros, Europe as a Prototype for a Global Open Society (2006) – georgesoros.com
- Ο Σόρος πιστεύει στην ελεύθερη κοινωνία των πολιτών.
- Ο Μασκ πιστεύει στην ανθρωπότητα που συγχωνεύεται με την τεχνολογία.
Ο πρώτος βλέπει το μέλλον μέσα από το πρίσμα της κοινωνικής δικαιοσύνης και των θεσμών, ο δεύτερος μέσα από το όραμα της τεχνολογικής υπεροχής. Και οι δύο, όμως, διαμορφώνουν κυβερνητικές πολιτικές, επηρεάζουν κοινωνίες και καθορίζουν το αφήγημα του 21ου αιώνα.
Ο Σόρος επενδύει στην ανθρώπινη δημοκρατία χωρίς σύνορα.Ο Μασκ επενδύει στην ανθρωπότητα χωρίς περιορισμούς.Και οι δύο, με τον δικό τους τρόπο, ξαναγράφουν τους κανόνες της παγκόσμιας ισχύος, εκπροσωπώντας δύο εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές του μέλλοντος σύμφωνα με τη Le Monde, AP
Πηγή: pagenews.gr