Η Ελλάδα και η Κύπρος επιχειρούν να σώσουν το κρίσιμο ενεργειακό έργο του Great Sea Interconnector (GSI), που εδώ και μήνες αντιμετωπίζει τεχνικά και χρηματοδοτικά αδιέξοδα, ενώ η γεωπολιτική του σημασία αυξάνεται συνεχώς. Το έργο, που συνδέει την Ελλάδα με την Κύπρο και το Ισραήλ, έχει χαρακτηριστεί από την Κομισιόν ως έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, με χρηματοδότηση 657 εκατ. ευρώ μέσω του προγράμματος Connecting Europe Facility (CEF) και ένταξη στις ενεργειακές λεωφόρους της ΕΕ.
Η εκπρόσωπος της Κομισιόν, Anna Kaiza Itkonen, τόνισε ότι «θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να προχωρήσει το έργο», ενώ ο επίτροπος Ενέργειας, Dan Jørgensen, επανέλαβε την ανάγκη για βελτιωμένη διασυνδεσιμότητα, ώστε να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας και να εξασφαλιστεί η ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης.
Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο κυβερνήσεις αποφάσισαν να επικαιροποιήσουν τις οικονομικοτεχνικές παραμέτρους του έργου, επιχειρώντας να διαχέσουν το ρίσκο σε νέους επενδυτές και να αναβιώσουν ένα project που έχει εξελιχθεί σε ενεργειακό και διπλωματικό στοίχημα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, το χαρακτήρισε έργο με εθνική διάσταση και ευρύτερο γεωπολιτικό αποτύπωμα, ενώ ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης, τόνισε ότι η επικαιροποίηση είναι απαραίτητη για την προσέλκυση ισχυρών επενδυτών.
Η οικονομική πραγματικότητα παραμένει αμείλικτη: με το κόστος του έργου να ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ, οι κυβερνήσεις αναζητούν μοντέλο χρηματοδότησης που να συνδυάζει βιωσιμότητα και πολιτική αξιοπιστία. Η ουσία της επικαιροποίησης είναι η μερική ιδιωτικοποίηση του κινδύνου, μεταφέροντας την ευθύνη σε νέους χρηματοδότες.
Για την Κύπρο, το έργο σημαίνει ενεργειακή απεξάρτηση και σύνδεση με το ευρωπαϊκό δίκτυο, ενώ για την Ελλάδα αποτελεί κομβικό σημείο στον κάθετο ενεργειακό διάδρομο που ξεκινά από την Αλεξανδρούπολη και φτάνει έως την Ουκρανία, υποστηρίζοντας την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο και την ενίσχυση εισαγωγών αμερικανικού LNG.
Πολιτικά, το GSI είναι τεστ αντοχής για την ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επιτυχία ή η αποτυχία του θα καθορίσει αν η περιοχή θα γίνει πραγματικός ενεργειακός κόμβος ή θα μείνει ακόμη ένα «μεγάλο έργο» εγκλωβισμένο στη γραφειοκρατία και τα γεωπολιτικά παιχνίδια.
Με τη στήριξη της Κομισιόν και την ενεργή συμμετοχή Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου, το έργο προσπαθεί να ξεπεράσει τα εμπόδια και να μετατραπεί σε στρατηγική παρακαταθήκη για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.