Πράσινο Ταμείο: Πράσινο φως για τρία Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια και την επικαιροποίηση του Βορείου Αιγαίου

Το Πράσινο Ταμείο ενεργοποιεί έναν από τους πιο κρίσιμους μοχλούς για τον σύγχρονο θαλάσσιο σχεδιασμό, εγκρίνοντας χρηματοδότηση άνω του 1 εκατ. ευρώ για την εκπόνηση τριών νέων Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων, ενώ παράλληλα στηρίζει την επικαιροποίηση του πρώτου ολοκληρωμένου σχεδίου για το Βόρειο Αιγαίο. Η κίνηση αυτή, που εντάσσεται στο πρόγραμμα «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» του 2025, έρχεται σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα καλείται να μεταφράσει τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις σε πρακτική πολιτική, ενισχύοντας την ορθολογική διαχείριση των θαλάσσιων και παράκτιων πόρων. Με την ΕΕΣΥΠ να αναλαμβάνει ρόλο αναθέτουσας αρχής μέσω της μονάδας PPF, το εγχείρημα αποκτά στρατηγικό χαρακτήρα, συνδέοντας τη θαλάσσια χωροταξία με τα ευρύτερα αναπτυξιακά εργαλεία του κράτους και χαράσσοντας μια περισσότερο συντεταγμένη πορεία για την «γαλάζια οικονομία» της χώρας.

Το χρηματοδοτικό πακέτο και ο θεσμικός μηχανισμός

Η χθεσινή απόφαση του Δ.Σ. του Πράσινου Ταμείου προβλέπει τη διάθεση 1.050.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για την εκπόνηση τριών Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων. Η χρηματοδότηση καλύπτει τις ανάγκες των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΕΝ και επιτρέπει στην ΕΕΣΥΠ να λειτουργήσει ως αναθέτουσα αρχή, αξιοποιώντας το αναπτυξιακό πρόγραμμα των Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας.

Τα Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια αποτελούν τη «μετάφραση» της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο σε συγκεκριμένες ρυθμίσεις, προγράμματα και δράσεις. Στο πλαίσιο της Οδηγίας 2014/89/ΕΕ, τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να οργανώνουν με συστηματικό τρόπο τις ανθρώπινες δραστηριότητες στη θάλασσα—από την αλιεία και τον τουρισμό έως τις μεταφορές και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Γιατί είναι κρίσιμα τα Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια

Η Ελλάδα, με έναν από τους μεγαλύτερους θαλάσσιους χώρους στην Ευρώπη και με πολυδιάστατη οικονομική δραστηριότητα στο υδάτινο πεδίο, χρειάζεται ένα εργαλείο που να συνδυάζει ανάπτυξη και προστασία.
Τα Θ.Χ.Π. λειτουργούν ως χάρτης πολιτικής που καθορίζει:

• τις ζώνες δραστηριοτήτων,

• τις συγκρούσεις χρήσεων και πώς αυτές επιλύονται,

• τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος,

• τον σεβασμό και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων.

Με άλλα λόγια, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά μιας σύγχρονης θαλάσσιας στρατηγικής που υπερβαίνει τον αποσπασματικό σχεδιασμό και δημιουργεί ένα ευδιάκριτο πλαίσιο για επενδύσεις, περιβαλλοντική προστασία και κοινωνική συνοχή.

Η ξεχωριστή περίπτωση του Βορείου Αιγαίου

Παράλληλα με τα τρία νέα Πλαίσια, το Πράσινο Ταμείο ενέκρινε χρηματοδότηση 37.200 ευρώ (με ΦΠΑ) για την επικαιροποίηση και υποστήριξη του ήδη εκπονημένου Θ.Χ.Π. του Βορείου Αιγαίου, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2022 αλλά δεν θεσμοθετήθηκε.

Η ανάγκη αναθεώρησης θεωρείται επιτακτική για τρεις λόγους:

1. Ενσωμάτωση νέων δεδομένων που αφορούν περιβαλλοντικές παραμέτρους, χωρικές πιέσεις και εξελισσόμενες δραστηριότητες.

2. Τεκμηρίωση και διοικητική προετοιμασία, ώστε να αποφευχθεί νέα καθυστέρηση στη θεσμοθέτηση.

3. Εξασφάλιση πλήρους συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή οδηγία, ενισχύοντας την αξιοπιστία των ελληνικών διαδικασιών.

Στην πράξη, το Βόρειο Αιγαίο γίνεται το test case για το πώς θα εφαρμοστούν τα Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια στη χώρα. Πρόκειται για μια περιοχή με σύνθετες περιβαλλοντικές, γεωπολιτικές και οικονομικές παραμέτρους, όπου η χωροθέτηση δραστηριοτήτων δεν είναι απλή υπόθεση και απαιτεί «λεπτή» ισορροπία.

Μια πιο ώριμη φάση για τη γαλάζια ανάπτυξη

Οι αποφάσεις του Πράσινου Ταμείου σηματοδοτούν ότι η Ελλάδα περνά από το επίπεδο της θεωρητικής ευθυγράμμισης με την ΕΕ σε αυτό της πρακτικής υλοποίησης. Τα Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια αποτελούν προϋπόθεση για:

• βιώσιμη ανάπτυξη λιμένων,

• χωροθέτηση υπεράκτιων αιολικών,

• προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές,

• ενίσχυση της παράκτιας οικονομίας με σταθερούς κανόνες.

Σε μια εποχή όπου η θάλασσα είναι ταυτόχρονα πηγή ευκαιριών και σημείο περιβαλλοντικής ευαισθησίας, η θεσμική οργάνωση του θαλάσσιου χώρου μετατρέπεται σε αναπτυξιακό εργαλείο υψηλής στρατηγικής σημασίας.

Αυτό ακριβώς επιχειρεί να υπηρετήσει το νέο πακέτο χρηματοδότησης – μια συντονισμένη προσπάθεια θεσμικής ωρίμανσης, με τη σφραγίδα του Πράσινου Ταμείου και την επιχειρησιακή εμπλοκή της ΕΕΣΥΠ.

Πηγή: pagenews.gr