Οι τελευταίες κινητοποιήσεις των αγροτών δεν αποτελούν μία «συντεχνιακή διαμαρτυρία» (όπως τις παρουσιάζει η Κυβέρνηση), αλλά ένα ηχηρό καμπανάκι για την κυβερνητική αδράνεια που εδώ και χρόνια συσσωρεύει πίεση στον πρωτογενή τομέα. Οι άνθρωποι που κρατούν ζωντανή την ύπαιθρο, παράγουν τρόφιμα, στηρίζουν την οικονομία και αντιμετωπίζουν καθημερινά δυσκολίες, βρίσκονται σήμερα ξανά στους δρόμους γιατί νιώθουν ότι η πολιτεία τους έχει γυρίσει την πλάτη. Γιατί δεν πάει άλλο!
Η καθυστέρηση στις πληρωμές των επιδοτήσεων έχει ξεπεράσει κάθε λογικό όριο. Χιλιάδες παραγωγοί περιμένουν τα χρήματα που δικαιούνται, ενώ η κυβέρνηση περιορίζεται σε αόριστες υποσχέσεις και δικαιολογίες. Το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ, που απέδειξε ότι μία εγκληματική οργάνωση γαλάζιων παιδιών μοίραζε κατά το δοκούν τα λεφτά των αγροτών, όχι μόνο δεν έχει διαλευκανθεί, αλλά με επιλογή της Κυβέρνησης επιχειρείται «μπάζωμα» και συσκότιση της αλήθειας. Είναι αδιανόητο ένας τόσο κρίσιμος οργανισμός να λειτουργεί σαν τοπική οργάνωση της ΝΔ, με αποτέλεσμα σήμερα οι αγρότες να αγωνιούν για το αν και πότε θα πληρωθούν, να αγωνιούν για το αν θα μπορέσουν να κάνουν Χριστούγεννα αυτοί και οι οικογένειές τους.
Όμως το μπάχαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και των ενισχύσεων είναι το «κερασάκι» στην τούρτα της κυβερνητικής αναλγησίας. Ταυτόχρονα, το κόστος παραγωγής έχει εκτοξευτεί (κάτι που εισπράττουμε πολλαπλασιαστικά και οι καταναλωτές στα ράφια) και ο ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο παραμένει δυσανάλογα υψηλός. Οι δεσμεύσεις για ουσιαστική ελάφρυνση μένουν στα χαρτιά, ενώ η πραγματικότητα στα χωράφια γίνεται κάθε χρόνο πιο ασφυκτική. Το ίδιο ισχύει και για τις περίφημες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: η κυβέρνηση μιλά για «ευκαιρίες», αλλά στην πράξη οι μικρομεσαίοι παραγωγοί αποκλείονται από πρόσβαση που θα μπορούσε να μειώσει το ενεργειακό τους κόστος. Αντί η πράσινη μετάβαση να συνδεθεί με τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα, χτίζοντας ένα βιώσιμο μοντέλο αγροτικής παραγωγής, η Κυβέρνηση επιλέγει τις business, as usual.
Προσθέστε σε όλα τα παραπάνω και την απουσία σοβαρού σχεδιασμού για άρδευση, την καθυστέρηση στα φράγματα και τα δίκτυα νερού. Τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα που θα έπρεπε να στηρίζουν την παραγωγικότητα (λ.χ. φράγματα, δίκτυα άρδευσης, σύγχρονα συστήματα διαχείρισης νερού) μένουν πίσω. Η κλιματική κρίση κλιμακώνεται, οι ζημιές αυξάνονται, και όμως η χώρα εξακολουθεί να πορεύεται με υποδομές προηγούμενων δεκαετιών. Την ίδια στιγμή οι αγρότες είναι αντιμέτωποι και με την έλλειψη εμβολίων και την απαράδεκτη διαχείριση με τις σφαγές χιλιάδων ζώων, που εν μία νυκτί εξαφανίζονται περιουσίες χρόνων. Σε όλα αυτά προστίθεται επιβαρυντικά η δυσκολία πρόσβασης σε ρευστότητα. Με το κόστος παραγωγής να έχει αυξηθεί δραματικά, οι μικρομεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις πιέζονται μέχρι ασφυξίας. Χωρίς χρηματοδοτικά εργαλεία, με δυσκολία πρόσβασης σε ρευστότητα, και φυσικά τις αποζημιώσεις που έρχονται καθυστερημένα και ανεπαρκείς, ο κίνδυνος εγκατάλειψης γης και περιοχών δεν είναι πια υποθετικός· είναι υπαρκτός. Με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την ελληνική περιφέρεια και τη δημογραφική συρρίκνωση.
Πρέπει να γίνει σαφές ότι οι αγρότες δεν βγαίνουν στον δρόμο από ιδιοτροπία. Βγαίνουν γιατί δεν μπορούν να συνεχίσουν. Και η κυβέρνηση οφείλει να πάψει να παρακολουθεί από απόσταση. Ο πρωτογενής τομέας χρειάζεται άμεσες, συγκεκριμένες λύσεις — όχι επικοινωνιακές εξαγγελίες. Οι παραγωγοί ζητούν σαφή χρονοδιαγράμματα για πληρωμές, αποτελεσματικούς ελέγχους στον ΟΠΕΚΕΠΕ, θεσμική θωράκιση ώστε να μη δημιουργούνται νέα σκάνδαλα και ένα σταθερό πλαίσιο για να προγραμματίζουν την παραγωγή τους. Δεν γίνεται κάθε χρόνο να επαναλαμβάνεται ο ίδιος κύκλος ανασφάλειας και προσμονής για το αν θα τηρηθούν οι δεσμεύσεις. Ούτε φυσικά οι αγροτικές ενισχύσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως επιδόματα ενός «κράτους-Αϊ Βασίλη».
Ο ελληνικός αγροτικός κόσμος δεν ζητά προνόμια. Ζητά ίσες ευκαιρίες, αξιοπιστία από το κράτος και ένα περιβάλλον στο οποίο μπορεί να εργαστεί με ασφάλεια. Όσο αυτά δεν εξασφαλίζονται, οι κινητοποιήσεις τους θα αποτελούν όχι μόνο δικαιολογημένη αντίδραση, αλλά και απαραίτητη υπενθύμιση ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ισχυρή και ακμαία πρωτογενή παραγωγή. Για να συμβεί αυτό, απαιτείται πολιτική αλλαγή στη χώρα. Και η πολιτική αλλαγή σημαίνει ψήφος στο ΠΑΣΟΚ.
* Ο Πέτρος Παππάς είναι Βουλευτής ΠΑΣΟΚ