COP30: Μεγάλη διαδήλωση των αυτοχθόνων της Βραζιλίας και των νέων

Στο Μπελέμ της Βραζιλίας, την καρδιά του Αμαζονίου, χιλιάδες αυτόχθονες, νέοι ακτιβιστές και μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων έδωσαν φωνή στα αιτήματά τους για άμεση κλιματική δράση, κατά τη διάρκεια της COP30, της 30ής Συνόδου του ΟΗΕ για το Κλίμα. Σε μια ειρηνική αλλά αποφασιστική διαμαρτυρία, περίπου 100 μέλη της φυλής Μουντουρούκου απέκλεισαν την κύρια είσοδο της «Μπλε Ζώνης» – του περιορισμένου χώρου διαπραγματεύσεων – για 90 λεπτά την Παρασκευή, φωνάζοντας «Κανείς δεν μπαίνει, κανείς δεν βγαίνει» και απαιτώντας συνάντηση με τον πρόεδρο Λούλα ντα Σίλβα. Η διαδήλωση, που έληξε μετά από διάλογο με τον πρόεδρο της COP30, Αντρέ Κορρέα ντο Λάγο, και την διευθύντρια Άνα Τόνι, υπογραμμίζει την ένταση μεταξύ των φιλοξενούμενων κοινοτήτων και των διεθνών ηγετών, σε μια διάσκεψη που προβάλλεται ως «η COP των Αυτόχθονων».

Η COP30, που ξεκίνησε στις 10 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 21, φιλοξενείται για πρώτη φορά στην Αμαζονία, με τους διοργανωτές να τονίζουν την ενδυνάμωση των αυτόχθονων φωνών. Ωστόσο, οι διαδηλωτές κατηγορούν την βραζιλιάνικη κυβέρνηση και τις πολυεθνικές για την καταστροφή των δασών, με εξορυκτικές δραστηριότητες, αγροτικά έργα και πετρελαϊκές εξερευνήσεις να απειλούν τις κοινότητές τους. «Εμείς προστατεύουμε το κλίμα, και η Αμαζονία δεν μπορεί να καταστρέφεται για να πλουτίζουν οι μεγάλες εταιρείες», δήλωσε σε ανακοίνωση η ομάδα Μουντουρούκου, της οποίας η επικράτεια καλύπτει 24.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο βόρειο τμήμα της χώρας. Η διαμαρτυρία ήταν η δεύτερη σε τέσσερις ημέρες, μετά από σύγκρουση με φύλακες ασφαλείας την Τρίτη, όπου δεκάδες αυτόχθονες και νέοι εισέβαλαν στο χώρο φωνάζοντας «Δεν μπορούν να αποφασίσουν για εμάς χωρίς εμάς».

Η πρώτη μεγάλη πορεία μετά από τέσσερα χρόνια: Φωνές από το Αμαζόνιο

Σάββατο, 15 Νοεμβρίου, χιλιάδες άνθρωποι – μεταξύ 5.000 και 10.000 σύμφωνα με διοργανωτές – συμμετείχαν στην «Μεγάλη Λαϊκή Πορεία», την πρώτη μεγάλη διαδήλωση έξω από τη συνάντηση μετά από τέσσερα χρόνια περιορισμών λόγω πανδημίας και προηγούμενων COP σε μη δημοκρατικά περιβάλλοντα. Η πορεία ξεκίνησε από το κέντρο του Μπελέμ και κατέληξε κοντά στο συνεδριακό κέντρο Hangar, με διαδηλωτές να κρατούν γιγαντιαίες μπάλες που συμβολίζουν τη Γη, βραζιλιάνικες σημαίες με το σύνθημα «Προστατευμένη Αμαζονία» και φουσκωτά φίδια που αντιπροσωπεύουν το πνεύμα της αντίστασης. Μέλη φυλών όπως οι Χούνι Κουίν, Πανκαρά και Μαπούτσε, μαζί με ομάδες νεολαίας από την Βραζιλία και το εξωτερικό, κατήγγειλαν την καταστροφή των δασών: «Σήμερα βλέπουμε μια σφαγή καθώς το δάσος μας καταστρέφεται», δήλωσε ο Μπενεντίτο Χούνι Κουίν, 50 ετών, από τη δυτική Βραζιλία.

Οι ακτιβιστές του κινήματος Fridays for Future, που ήρθαν από χώρες όπως η Κένυα και η Χιλή, τόνισαν την ανάγκη συμμετοχής των νέων στις διαπραγματεύσεις. Η Τζόις Κόετς, νεαρή ακτιβίστρια από την Κένυα, περιέγραψε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις κοινότητές της, ενώ η Άνα Χελόισα Άλβες, 27 ετών, ηγέτης νεολαίας από τη Βραζιλία, χαρακτήρισε την πορεία «την μεγαλύτερη κλιματική διαδήλωση στην οποία έχω συμμετάσχει». «Θέλουμε να ακουστούν οι φωνές μας από την Αμαζονία και να δούμε αποτελέσματα», πρόσθεσε ο Μπενεντίτο, απαιτώντας περισσότερους αυτόχθονες εκπροσώπους στη COP. Η ατμόσφαιρα ήταν γιορτινή, με μουσική και χορούς, αλλά και αποφασιστική, καθώς οι διαδηλωτές κατήγγειλαν έργα όπως ο σιδηρόδρομος μεταφοράς σιτηρών, που απειλεί με αποψίλωση, και εξορυκτικές δραστηριότητες στους ποταμούς Ταπαζός και Ξίνγκου.

Πρόκειται για την πρώτη φορά εδώ και τέσσερα χρόνια που επιτρέπονται τέτοιες διαδηλώσεις έξω από τις συνομιλίες, χάρη στη δημοκρατική Βραζιλία και την επιλογή του Μπελέμ ως έδρας, που επιτρέπει ευρύτερη συμμετοχή. Η υπουργός Αυτόχθονων Λαών Σόνια Γκουαζαχάρα εκτίμησε ότι 3.000 αυτόχθονες από όλο τον κόσμο παρευρίσκονται στη διάσκεψη, ενώ ο πρόεδρος Λούλα δήλωσε ότι η COP30 θα είναι «η COP της αλήθειας», εμπνευσμένη από τους αυτόχθονες για τους οποίους η βιωσιμότητα είναι τρόπος ζωής. Ωστόσο, σύμφωνα με ανάλυση του InfoAmazonia, μόνο 360 από 2.500 Βραζιλιάνους αυτόχθονες πήραν πιστοποίηση για τη Μπλε Ζώνη, έναντι 56.000 συνολικών συμμετεχόντων – ένα ποσοστό που, παρόλο που είναι ρεκόρ, θεωρείται ανεπαρκές.

Απαιτήσεις και εντάσεις: Από τον αποκλεισμό στην απαίτηση δικαιοσύνης

Οι διαδηλωτές, ντυμένοι με παραδοσιακές ενδυμασίες και κρατώντας πανό όπως «Τα δάση μας δεν πωλούνται», ζήτησαν την ακύρωση σχεδίων εμπορικής ανάπτυξης ποταμών, σαφέστερες οριοθετήσεις εδαφών και μεγαλύτερη εκπροσώπηση σε διεθνείς κλιματικές συναντήσεις. Η Αμάντα Πανκαρά, από τον λαό Πανκαρά στο Πεναμπούκο, τόνισε ότι η COP30 δίνει «μεγαλύτερη ορατότητα στα δικαιώματα των αυτόχθονων», ενώ ο Εμιλιάνο Μεδίνα, νεαρός από τους Μαπούτσε της Χιλής, περιέγραψε τις διαμαρτυρίες ως «αντανάκλαση των προκλήσεων από εξορύξεις και βιομηχανίες, όπως αρπαγές γης και εκτοπισμοί». Η διαδήλωση έληξε ειρηνικά, με τον Κορρέα ντο Λάγο να κρατάει αγκαλιά το μωρό μιας διαδηλώτριας κατά τη διάρκεια του διαλόγου, και να υπόσχεται συνάντηση με την υπουργό Περιβάλλοντος Μαρίνα Σίλβα.

Παρά την ειρηνική φύση, εντάσεις προκλήθηκαν από την αυξημένη ασφάλεια: Στρατιωτικοί με εξοπλισμό καταστολής σχημάτισαν κordon, μετά από καταγγελία του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για το Κλίμα, Σάιμον Στιέλ, στις βραζιλιάνικες αρχές για την ασφάλεια γύρω από το χώρο. Μια ομάδα όπως το Debt for Climate σχημάτισε ανθρώπινη αλυσίδα γύρω από τους διαδηλωτές για να τους προστατεύσει, ενώ ο Πάολο Ντεστίλο δήλωσε ότι «δίνουμε ευκαιρία στις αυτόχθονες κοινότητες να ακουστούν». Επιπλέον, αυτόχθονες από τον Ισημερινό προειδοποίησαν σε παράπλευρη εκδήλωση ότι εξορύξεις και αγροβιομηχανία ωθούν το τροπικό δάσος σε μη αναστρέψιμο σημείο καμπής.

Η COP30 των Αυτόχθονων: Ελπίδα και προκλήσεις

Η Βραζιλία προώθησε τη COP30 ως εορτασμό των αυτόχθονων, με εκδηλώσεις όπως το «Λαϊκό Συνέδριο» και παγκόσμιο ράλι νεολαίας, αλλά οι διαμαρτυρίες αποκαλύπτουν κενά. Ο Λούλα κάλεσε να «νικήσουμε τον κλιματικό αρνητισμό» και να πολεμήσουμε τις ψευδείς ειδήσεις, τονίζοντας ότι η Αμαζονία είναι «κλειδί της λύσης». Ωστόσο, κατά τη θητεία του, η Petrobras έλαβε άδεια για εξερεύνηση πετρελαίου κοντά στο στόμιο του Αμαζονίου, ενώ ο Λέο Τσέρντα, διοργανωτής της φλοτίλας Yaku Mama (που έπλευσε 3.000 χλμ. τον Αμαζόνιο), κατήγγειλε ότι «οι πολιτείες θέλουν τους πόρους μας, αλλά όχι να εγγυηθούν τα δικαιώματά μας».

Οι διαδηλώσεις αυτές, που περιλαμβάνουν και διεθνείς φωνές όπως του Ραόνι Μετουκτίρε – του εμβληματικού ηγέτη με το χείλος-δίσκο – , υπενθυμίζουν ότι οι αυτόχθονες, που εξαρτώνται άμεσα από το περιβάλλον, πλήττονται δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή. Ενώ οι χώρες παρουσιάζουν ενημερωμένα εθνικά πλάνα, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η υπερθέρμανση πιθανότατα θα ξεπεράσει τον στόχο του 1,5°C της Συμφωνίας του Παρισιού. Η Άνα Τόνι, διευθύντρια COP30, δήλωσε ότι η Βραζιλία επιτρέπει «διάφορες μορφές διαμαρτυρίας», και ότι η φιλοξενία στην Αμαζονία εξασφαλίζει ακρόαση των φωνών – κάτι που θα ήταν περιορισμένο σε Ρίο ή Σάο Πάολο.

Οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται, με μεγαλύτερη εκδήλωση προγραμματισμένη για το Σάββατο, και ενώ οι διαπραγματεύσεις φτάνουν στο μέσο σημείο. «Αρνούμαστε να θυσιαστούμε», φώναξαν οι διαδηλωτές, απαιτώντας όχι μόνο δράση για το κλίμα, αλλά και δικαιοσύνη για τους φύλακες του πλανήτη. Η COP30 μπορεί να είναι «ιστορική», όπως είπε η Γκουαζαχάρα, αλλά οι φωνές από το Αμαζόνιο δείχνουν ότι η πραγματική αλλαγή ξεκινά από τα περιθώρια.

Πηγή: Pagenews.gr