Η ζώνη θανάτου της Ουκρανίας: Πώς τα drones έβαλαν τέλος στον πόλεμο των χαρακωμάτων

ΚΙΕΒΟ — Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν μοιάζει πλέον με τον πόλεμο των χαρακωμάτων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα drones έχουν εξαλείψει την σταθερή γραμμή του μετώπου δημιουργώντας μια ζώνη θανάτου.

Οι ουρανοί πάνω από τα πεδία των μαχών έχουν γεμίσει drones. Κάποια φέρουν κάμερες και θερμικούς αισθητήρες, άλλα είναι οπλισμένα με βόμβες ή όπλα· μερικά απλώς παραμονεύουν στο έδαφος δίπλα σε μονοπάτια και δρόμους μέχρι να ενεργοποιηθούν από διερχόμενο στρατιώτη ή όχημα. Χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά σήματα ή κατευθύνονται με οπτικές ίνες που είναι αδύνατο να μπλοκαριστούν. Αντί-drones προσπαθούν να τα εμποδίσουν ενώ ταυτόχρονα κυνηγούν τους χειριστές που βρίσκονται κρυμμένοι δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο.

Το αποτέλεσμα είναι μια γκρίζα ζώνη χάους που εκτείνεται περίπου 20 χιλιόμετρα από τη γραμμή του μετώπου, όπου τα drones κυνηγούν στρατιώτες, οι τραυματίες αφήνονται να πεθάνουν επειδή είναι σχεδόν αδύνατη η εκκένωσή τους, και η μεταφορά πυρομαχικών, τροφίμων και νερού προς τις μονάδες πρώτης γραμμής έχει γίνει σχεδόν ανέφικτη.

«Έχουμε πλέον περάσει σε έναν πόλεμο drone εναντίον drone», δήλωσε στο POLITICO ο συνταγματάρχης Παύλο Παλίσα, αναπληρωτής επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου της Ουκρανίας και πρώην διοικητής στο πεδίο της μάχης. «Τα drones μπορούν πια να στήνουν ενέδρες, να παρεμποδίζουν την εχθρική εφοδιαστική και να διαταράσσουν τις γραμμές ανεφοδιασμού. Έχουν επίσης καταστήσει πολύ πιο δύσκολη τη διατήρηση θέσεων: αν εντοπιστείς, όλα τα όπλα της περιοχής θα σπεύσουν αμέσως να σε καταστρέψουν.»

Ένας νέος τρόπος πολέμου

Τα drones έπαιξαν καθοριστικό ρόλο από τις πρώτες κιόλας ημέρες του πολέμου το 2022, όταν η Ουκρανία γιόρταζε τις επιτυχίες των τουρκικών Bayraktar εναντίον ρωσικών τεθωρακισμένων. Παρόλα αυτά, τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία προετοιμάζονταν αρχικά για έναν κλασικό πόλεμο με μονομαχίες πυροβολικού, μηχανοκίνητες φάλαγγες και αμυντικά χαρακώματα, είπε ο Παλίσα.

Το 2023-2024 όμως ο πόλεμος άλλαξε και τα χαρακώματα άρχισαν να εξαφανίζονται, δήλωσε ο Ιβάν Σεκάτς, εκπρόσωπος της 110ης Αυτόνομης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας του ουκρανικού στρατού που μάχεται στην ανατολική περιοχή του Ντνιπροπετρόφσκ.

Αντί για μακριές γραμμές χαρακωμάτων, ο αριθμητικά και οπλικά κατώτερος ουκρανικός στρατός δημιούργησε οχυρά σημεία και παρατηρητήρια και βασίστηκε στα drones για να καλύψει την έλλειψη πυρομαχικών των 155 χιλ. Σε απάντηση, ο ρωσικός στρατός άρχισε να μειώνει το μέγεθος των μονάδων εφόδου του, επειδή τα ουκρανικά drones αποδείχτηκαν ικανά να εντοπίζουν και να καταστρέφουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στρατευμάτων.

Αντί για τις μεγάλες επιθέσεις «κυμάτων κρέατος» που χαρακτήριζαν τις προηγούμενες ρωσικές εφόδους, η Ρωσία επιτίθεται πλέον σε μικρές ομάδες, δήλωσε ο συνταγματάρχης Βλαντισλάβ Βολοσίν, εκπρόσωπος της Νότιας Διοίκησης του ουκρανικού στρατού.

«Χρειάζεται χρόνος στους Ρώσους για να συγκεντρώσουν μια ομάδα εφόδου. Σέρνονται, κρύβονται. Χρειάζονται δύο με τρεις μέρες για να συγκεντρώσουν μια ομάδα ικανή να επιτεθεί στις θέσεις μας», είπε ο Βολοσίν.

Συνήθως δύο Ρώσοι στρατιώτες ανοίγουν τον δρόμο, αλλά μόνο ο ένας επιβιώνει, εξήγησε. Οι μικρότερες ομάδες είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν από τους Ουκρανούς χειριστές drones, ιδιαίτερα όταν έχει ομίχλη ή βροχή.

«Ως αποτέλεσμα, έχουμε μια βαθιά γκρίζα ζώνη όπου Ρώσοι διεισδύουν πίσω από τις ουκρανικές θέσεις και κρύβονται εκεί, πολλαπλασιαζόμενοι αν δεν εντοπιστούν και καταστραφούν», είπε ο Σεκάτς.

Ο κακός καιρός βοήθησε τους Ρώσους να διασπάσουν τις ουκρανικές άμυνες στο Ποκρόβσκ της περιοχής Ντονέτσκ νωρίτερα αυτόν τον μήνα μετά από έναν χρόνο προσπαθειών, καθώς και σε άλλα σημεία του μετώπου όπως το χωριό Νοβοπαβλίβκα στο Ντνιπροπετρόφσκ και στην κεντρική περιοχή Ζαπορίζια.

«Η ομίχλη ή η βροχή εμποδίζουν τις πτήσεις των drones, δημιουργώντας ευκαιρίες για ασφαλέστερη εφοδιαστική, rotation ή τοπικές επιχειρήσεις. Γι’ αυτό τα παράθυρα καιρού εκμεταλλεύονται για διείσδυση ή αναδιάταξη δυνάμεων», είπε ο Παλίσα.

Η Ρωσία προσπαθεί να κάνει την υπεράσπιση της Ουκρανίας ακόμα δυσκολότερη.

«Ο ρωσικός στρατός προσπαθεί να κάνει τη ζώνη θανάτου όσο το δυνατόν πιο πλατιά, καταστρέφοντας όλα τα κτίρια και τα καταφύγια με ακριβείς βολές, ώστε να δημιουργηθεί ένα εντελώς γυμνό τοπίο όπου είναι αδύνατο να κρυφτεί κανείς», είπε ο Βολοσίν.

Εφιάλτης εφοδιασμού

Τα drones αναγκάζουν επίσης το πυροβολικό να απομακρυνθεί περισσότερο από το μέτωπο και καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη χρήση τεθωρακισμένων οχημάτων για ανεφοδιασμό.

«Τα drones έγιναν πολύτιμα για παράδοση και εκκένωση, αναγνώριση μάχης και νάρκωση από απόσταση — καθήκοντα που παλιά έκαναν άνθρωποι στον πόλεμο», είπε ο Παλίσα.

Όμως όσο πολλαπλασιάζονται τα drones, ακόμα και αυτές οι χρήσεις γίνονται όλο και δυσκολότερες, μετατρέποντας το μέτωπο σε πραγματικό εφιάλτη.

Η εκκένωση και η rotation, καθώς και η εφοδιαστική, έχουν γίνει θανατηφόρες ασκήσεις. «Οι περισσότεροι στρατιώτες σήμερα πεθαίνουν κατά τη διάρκεια rotation», είπε ο Βολοσίν. «Κάθε είδους μεταφορά εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους. Γι’ αυτό χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο drones.»

Ως αποτέλεσμα, οι διοικητές αναγκάζουν τους στρατιώτες να μένουν εβδομάδες στο μέτωπο — τη λεγόμενη «μηδενική γραμμή» — χωρίς rotation.

«Συνήθως, κατά τη rotation, ένα αυτοκίνητο φτάνει μέχρι 5-6 χιλιόμετρα από τις θέσεις. Οι στρατιώτες πρέπει να διανύσουν την υπόλοιπη απόσταση με τα πόδια, κρυβόμενοι στο έδαφος από τα drones», είπε ο Σεκάτς.

Αυτό δημιουργεί προβλήματα ηθικού.

«Ένας πεζικάριος που έχει καθίσει στη μηδενική γραμμή σε μια τρύπα για 60 έως 165 μέρες δεν θα ξαναπάει ποτέ εκεί», είπε ο Μικόλα Μπιελιέσκοφ, ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών της Ουκρανίας και ανώτερος αναλυτής στο Κέντρο Πρωτοβουλιών Come Back Alive.

Ιατρική μέσω βίντεο

Οι τραυματίες το έχουν δυσκολότερο από όλους, καθώς τα drones υπονομεύουν δραματικά την ιατρική φροντίδα και την εκκένωση στην πρώτη γραμμή, είπε η Νταρίνα, αναισθησιολόγος του Τάγματος Λύκοι του Ντα Βίντσι του ουκρανικού στρατού, που ζήτησε να αναφερθεί μόνο το μικρό της όνομα.

«Σήμερα ένας τραυματίας στρατιώτης συχνά πρέπει να περπατήσει, να τον κουβαλήσουν ή ακόμα και να σέρνεται μέχρι 5 χιλιόμετρα από τη θέση του μέχρι το σημείο όπου μπορεί να τον παραλάβει τεθωρακισμένο όχημα εκκένωσης», είπε η Νταρίνα. «Μετά, το όχημα εκκένωσης πρέπει να διασχίσει σμήνη ρωσικών drones που φτάνουν μέχρι και 20-40 χιλιόμετρα από τις θέσεις πρώτης γραμμής.»

Τα drones αναγκάζουν επίσης τους Ουκρανούς διασώστες να μεταφέρουν τα ιατρικά τους σημεία πιο μακριά από το μέτωπο, παρατείνοντας τον χρόνο σταθεροποίησης των τραυματιών. Οι τραυματίες μένουν στις θέσεις τους μέρες ή και εβδομάδες περιμένοντας εκκένωση, που μερικές φορές γίνεται πλέον με ρομποτικά συστήματα εδάφους.

Η αδυναμία πρόσβασης στους τραυματίες ανάγκασε τους Ουκρανούς διασώστες να στραφούν στην «τηλεϊατρική», χρησιμοποιώντας drone Mavic για να επικοινωνούν με εγκλωβισμένους στρατιώτες.

«Μέσα από το βίντεο βλέπουμε πώς έχει τοποθετηθεί ο περιδετήρας. Μετά μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους συναδέλφους του τραυματία και να τους καθοδηγήσουμε πώς να τον βοηθήσουν σωστά», είπε η Νταρίνα. «Τα drones είναι επίσης χρήσιμα για την παράδοση απαραίτητων φαρμάκων στις θέσεις.»

Υπάρχουν επίσης αναφορές από ερευνητές ανοιχτών πηγών ότι η Ρωσία εγκαταλείπει τους τραυματίες της αντί να προσπαθεί να τους εκκενώσει.

Τα εχθρικά drones καθιστούν τη ζωή πολύ πιο επικίνδυνη και για τους χειριστές που τα πετούν από το μετόπισθεν.

«Θυμάμαι εποχές που μπορούσες να βγεις να καπνίσεις με ασφάλεια σε ζώνη 10 χιλιομέτρων από τη γραμμή επαφής. Τώρα δεν μπαίνουμε στη ζώνη χωρίς καραμπίνα. Τα drones με οπτική ίνα φτάνουν ήδη τα 15 χιλιόμετρα, οπότε πρέπει να είσαι εξαιρετικά προσεκτικός», είπε ο Σεκάτς.

Προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει γρήγορη λύση για τη ζώνη θανάτου που έχουν δημιουργήσει τα drones.

«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει δόγμα για το πώς χτίζεις άμυνα σε βάθος όταν έχεις ελάχιστους πεζικάριους στην πρώτη γραμμή, ο εχθρός κάνει διεισδύσεις, ταυτόχρονα ο εχθρός κόβει τη σύνδεσή σου μεταξύ μετώπου και μετόπισθεν και χτυπάει συστηματικά τους χειριστές drones σου στην πρώτη γραμμή», είπε ο Μπιελιέσκοφ.

«Αυτή είναι η συνταγή για τις αργές ρωσικές προελάσεις — το φαινόμενο της συμπίεσης.»

Πηγή: Pagenews.gr