Σαντορίνη: Το μάγμα που θα γέμιζε 200.000 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων

Η σεισμική έκρηξη της Σαντορίνης στις αρχές του 2025 – χιλιάδες σεισμοί σε λίγες εβδομάδες – είχε τρομοκρατήσει ντόπιους και επιστήμονες. Ήταν προάγγελος μεγάλης έκρηξης ή απλώς τεκτονική ολίσθηση; Η απάντηση, που δημοσιεύτηκε χθες στο περιοδικό Science, είναι πιο εντυπωσιακή και από τα δύο σενάρια: Μια γιγάντια, κατακόρυφη φλέβα μάγματος, ικανή να γεμίσει 200.000 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων (ή να καλύψει το Μανχάταν με 9 μέτρα λάβα), διείσδυσε με κυματοειδείς παλμούς σε απόσταση άνω των 20 χιλιομέτρων και βάθος πάνω από 10 χλμ. κάτω από τον πυθμένα της Καλντέρας.

Τι ακριβώς συνέβη

• Όγκος μάγματος: ~500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (200 φορές η Ακρόπολη, 500 φορές το Empire State Building)
• Μορφή: Όχι οριζόντιο sill ή κάθετο dike, αλλά κατακόρυφο «blade» που εξαπλώθηκε με παλμικό τρόπο
• Κίνηση: Σαν «κύμα» που άνοιγε νέες ρωγμές, τις έκλεινε και προωθούσε το μάγμα εμπρός – κάθε παλμός πυροδοτούσε χιλιάδες μικροσεισμούς
• Αποτέλεσμα: Πάνω από 25.000 σεισμοί σε ελάχιστο χρόνο – παγκόσμιο ρεκόρ πυκνότητας

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνικές μηχανικής μάθησης για να εντοπίσουν με ακρίβεια εκατοντάδων μέτρων την θέση κάθε σεισμού, μετατρέποντάς τους σε «εικονικούς αισθητήρες πίεσης». Το αποτέλεσμα; Μια τρισδιάστατη ταινία σε πραγματικό χρόνο της κίνησης του μάγματος – η πιο λεπτομερής που έχει γίνει ποτέ.

Γιατί δεν έγινε έκρηξη

Παρά τον τεράστιο όγκο, το μάγμα δεν βρήκε εύκολη δίοδο προς την επιφάνεια. Αντίθετα, «κόλλησε» σε βάθος 10+ χλμ., δημιουργώντας πίεση που εκτονώθηκε με σεισμούς. «Ήταν σαν να φουσκώνει ένα μπαλόνι πολύ βαθιά – έσπασε πέτρες, αλλά δεν έσπασε το ταβάνι», εξηγεί μέλος της ομάδας.

Παγκόσμια πρωτιά – και νέο μοντέλο για όλα τα ηφαίστεια

Η μελέτη καταλήγει ότι η κυματοειδής, παλμική διείσδυση δεν είναι εξαίρεση – είναι ο κανόνας. Αυτός είναι πιθανότατα ο βασικός μηχανισμός με τον οποίο το μάγμα ταξιδεύει κάτω από τα περισσότερα ηφαίστεια του πλανήτη. Και η μέθοδος (machine learning + πυκνά δίκτυα σεισμογράφων) μπορεί πλέον να εφαρμοστεί σε πραγματικό χρόνο – ακόμα και σε υποθαλάσσια ηφαίστεια.

Σαντορίνη: Ακόμα ζωντανή – και επικίνδυνη

Το ηφαίστειο της Σαντορίνης, υπεύθυνο για την Μινωική έκρηξη του ~1600 π.Χ. (μία από τις ισχυρότερες των τελευταίων 10.000 ετών), παραμένει ενεργό. Η κρίση του 2025 δεν κατέληξε σε έκρηξη, αλλά απέδειξε ότι μπορεί να «ξυπνήσει» γρήγορα και με τρόπο που δεν είχαμε δει ποτέ ξανά.

«Η Σαντορίνη μας έδωσε ένα παράθυρο σε αυτό που συμβαίνει βαθιά κάτω από κάθε ηφαίστειο», καταλήγουν οι ερευνητές. «Και αυτό το παράθυρο δεν θα ξανακλείσει».

Πηγή: Pagenews.gr