ACER: Το αυξανόμενο κόστος στήριξης των μονάδων φυσικού αερίου «φουσκώνει» τους λογαριασμούς ρεύματος

Στο επίκεντρο βρίσκεται και η Ελλάδα, που προετοιμάζει σημαντικές επενδύσεις, αλλά και νέους μηχανισμούς για την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Το συνολικό κόστος των μηχανισμών στήριξης για τη διασφάλιση της επάρκειας ηλεκτρικής ισχύος στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει πλέον διαστάσεις που προκαλούν ανησυχία, τόσο για τη βιωσιμότητα των επενδύσεων όσο και για τις τελικές επιβαρύνσεις στους καταναλωτές. Σύμφωνα με νέα μελέτη της ACER, οι κυβερνήσεις των «27» δαπάνησαν το 2024 περίπου 11 δισ. ευρώ για σχήματα που διατηρούν διαθέσιμες τις μονάδες φυσικού αερίου, ενισχύουν την ευελιξία του συστήματος ή αποτρέπουν συμφορήσεις. Μόνο τα Μηχανισμοί Διαθεσιμότητας Ισχύος κόστισαν 6,5 δισ. ευρώ – ποσό υπερδιπλάσιο σε σχέση με το 2020.

Η έκρηξη του κόστους δεν αποτελεί έκπληξη. Καθώς οι ΑΠΕ καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στο ενεργειακό μίγμα, οι μονάδες φυσικού αερίου λειτουργούν λιγότερες ώρες, αλλά εξακολουθούν να θεωρούνται απαραίτητες για την κάλυψη των αιχμών και τη σταθεροποίηση του δικτύου. Οι κυβερνήσεις παρεμβαίνουν ώστε οι μονάδες αυτές να παραμείνουν διαθέσιμες, όμως η αγορά έχει πάψει να προσφέρει επαρκή έσοδα – και το κόστος μετακυλίεται συχνά στους καταναλωτές.

Πρόσθετο πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των χωρών. Σήμερα, κάθε κράτος σχεδιάζει μηχανισμούς διαθέσιμης ισχύος αποκλειστικά με βάση τις δικές του ανάγκες, χωρίς να λαμβάνει υπόψη ότι η ηλεκτρική ενέργεια ρέει μέσα από τις διασυνδέσεις προς άλλες αγορές, οι οποίες επωφελούνται χωρίς αντίστοιχη συμμετοχή στο κόστος. Η ACER εκτιμά ότι, εάν οι μηχανισμοί αυτοί σχεδιάζονταν σε περιφερειακό επίπεδο, η Ευρώπη θα χρειαζόταν έως και 70% λιγότερη νέα ισχύ στο μέλλον, με ανάλογη μείωση δαπανών.

Στο ελληνικό πλαίσιο, η συζήτηση είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Με επενδύσεις άνω των 2 δισ. ευρώ σε νέες μονάδες φυσικού αερίου –που συνολικά αγγίζουν τα 3 GW ισχύος– η χώρα προετοιμάζεται να καλύψει κρίσιμες ανάγκες του συστήματος, ειδικά σε μια περίοδο ταχύτατης ανάπτυξης των ΑΠΕ. Ωστόσο, η βιωσιμότητα αυτών των μονάδων μακροπρόθεσμα παραμένει αβέβαιη. Ο ΑΔΜΗΕ, που εκπονεί νέα Μελέτη Επάρκειας Ισχύος, θα καθορίσει σύντομα πόσες μονάδες θεωρούνται αναγκαίες μέχρι το 2030 και μετά.

Παράλληλα έχει ανάψει η δημόσια συζήτηση: οι ηλεκτροπαραγωγοί ζητούν αγορά διαθέσιμης ισχύος, ενώ η ενεργοβόρος βιομηχανία επιμένει σε εναλλακτικούς μηχανισμούς, όπως η ενίσχυση της απόκρισης στη ζήτηση και η προώθηση ευέλικτων πόρων χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος, όπως οι μπαταρίες. Στο επίκεντρο βρίσκεται το ερώτημα: πρέπει η χώρα να επιδοτεί μονάδες φυσικού αερίου για να παραμένουν σε εφεδρεία ή να στρέψει μεγαλύτερους πόρους σε πράσινες τεχνολογίες ευελιξίας;

Η ACER τονίζει ότι, εάν η Νοτιοανατολική Ευρώπη προχωρήσει σε έναν κοινό, περιφερειακό μηχανισμό, το κόστος θα μειωθεί σημαντικά ενώ θα ενισχυθεί η ασφάλεια εφοδιασμού. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ελληνική πρόταση για ένα σχήμα που θα αξιοποιεί το ισχυρό εγχώριο δυναμικό μονάδων φυσικού αερίου για να παρέχει υπηρεσίες ισχύος και ευελιξίας στις γειτονικές χώρες. Η ιδέα ήδη έχει λάβει θετικά σήματα από το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας.

Το ζητούμενο τώρα είναι αν η Ευρώπη θα καταφέρει να περάσει από τον σημερινό, κατακερματισμένο σχεδιασμό σε μια στρατηγική που θα συνδυάζει ασφάλεια, οικονομική βιωσιμότητα και μετάβαση στην καθαρή ενέργεια – χωρίς να επιβαρύνει υπέρμετρα τους πολίτες.

Πηγή: pagenews.gr