Η νέα κούρσα εξοπλισμών της Δύσης – Πουλάνε ειρήνη για να αγοράσουν πόλεμο
Η Δύση εισέρχεται σε μια νέα, ξέφρενη κούρσα εξοπλισμών, όπως επισημαίνει ανάλυση του Politico. Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ενώ τα διπλωματικά δίκτυα και η ξένη βοήθεια μειώνονται δραματικά.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός του 1958, Χάρολντ Μακμίλαν, είχε πει: «Ο διάλογος, διάλογος, είναι καλύτερος από τον πόλεμο». Αντιλαμβανόταν τη σημασία του διαλόγου, όπως και ο Τζον Φ. Κένεντι κατά την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Όμως, σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Άντριου Μίτσελ, αυτή η σοφία φαίνεται να έχει ξεθωριάσει σήμερα, ακριβώς τη στιγμή που είναι πιο αναγκαία.
Η διάβρωση του διπλωματικού ενστίκτου δεν φαίνεται μόνο στη ρητορική, αλλά και στους προϋπολογισμούς. Η Δύση μειώνει ραγδαία την ξένη βοήθεια, συρρικνώνει τα διπλωματικά δίκτυα και διοχετεύει περισσότερους πόρους στην άμυνα. Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν το 2024 κατά 9,4%, φτάνοντας στο υψηλότερο παγκόσμιο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ από το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης. Παράλληλα, η αναπτυξιακή βοήθεια (ODA) μειώθηκε κατά 9%, ενώ προβλέπονται περικοπές έως και 17% το 2025.
Αυτό σημαίνει ότι οι μεγάλες δυνάμεις επιλέγουν να πουλήσουν ειρήνη για να αγοράσουν πόλεμο. Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται παγκοσμίως:
- Η Κίνα ανέβασε τον αμυντικό προϋπολογισμό της κατά 7%.
- Η Ρωσία κατά 38%.
- Στην Ευρώπη, οι στρατιωτικές δαπάνες εκτοξεύτηκαν κατά 17% το 2024, φτάνοντας τα 693 δισεκατομμύρια δολάρια, προτού ακόμη ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο και απαιτήσει περαιτέρω αύξηση των δαπανών του ΝΑΤΟ.
Ορισμένοι ηγέτες, όπως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προωθούν την στρατιωτική ισχύ ως μέσο «ειρήνης μέσω ισχύος». Κριτικοί όμως, όπως ο καθηγητής Greg Kennedy, επισημαίνουν ότι «τα όπλα δεν σκοτώνουν. Οι κυβερνήσεις σκοτώνουν», υπογραμμίζοντας ότι η στρατιωτική δύναμη χωρίς διπλωματία και ανθρωπιστική στήριξη μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή.
Η πολιτική αυτή δεν είναι θεωρητική:
- Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ πάγωσε δισεκατομμύρια σε ξένη βοήθεια και περικόπτει μέχρι και το 90% των συμβάσεων της USAID, με πιθανό αποτέλεσμα 14 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους τα επόμενα πέντε χρόνια.
- Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Κιρ Στάρμερ αύξησε τις αμυντικές δαπάνες μειώνοντας ταυτόχρονα την εξωτερική βοήθεια από 0,5% σε 0,3% του ΑΕΠ, προκαλώντας παραίτηση της υπουργού διεθνούς βοήθειας Ανελίζε Ντοντς.
- Σουηδία, Φινλανδία και Γαλλία ακολουθούν παρόμοια πορεία: αυξάνονται οι στρατιωτικές δαπάνες, μειώνεται η διεθνής βοήθεια.
Ταυτόχρονα, τα διπλωματικά σώματα συρρικνώνονται:
- Στις ΗΠΑ, περισσότερες από 1.300 θέσεις στο Υπουργείο Εξωτερικών καταργήθηκαν.
- Η Βρετανία περικόπτει 15%-25% του προσωπικού της, ενώ η Ολλανδία μειώνει τον προϋπολογισμό κατά 10% και κλείνει πρεσβείες.
- Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα μειώσει προσωπικό σε τουλάχιστον 10 αντιπροσωπείες.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών σε συνδυασμό με τη μείωση της διπλωματίας και της ανθρωπιστικής βοήθειας μπορεί να μετατρέψει τον κόσμο σε ένα πολύ πιο επικίνδυνο μέρος, όπου η Δύση θα αντιμετωπίσει ανταγωνιστές όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία, οι οποίοι θα καλύψουν τα κενά επιρροής και θα στρέψουν φιλικές χώρες εναντίον της.
Το μήνυμα είναι σαφές: η ειρήνη πωλείται για να αγοραστεί πόλεμος, και οι πολιτικές επιλογές των ηγετών σήμερα θα καθορίσουν τη σταθερότητα του κόσμου για δεκαετίες.