Ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε επίσημα την «Στρατηγική εθνικής πολιτικής της Ρωσίας έως το 2036», ένα προεδρικό διάταγμα που στοχεύει στην εδραίωση της ρωσικής ταυτότητας στις ουκρανικές περιοχές που έχουν προσαρτηθεί στη Ρωσία μετά την εισβολή του 2022. Στόχος, όπως αναφέρεται ρητά, είναι το 95% του πληθυσμού να αυτοπροσδιορίζεται ως Ρώσοι και να μιλά ρωσικά.
Το έγγραφο, που τίθεται σε ισχύ από τον Ιανουάριο, περιγράφει μια στρατηγική εθνοτικής και γλωσσικής αφομοίωσης: ενίσχυση της χρήσης της ρωσικής γλώσσας, καθιέρωση της «ρωσικής πολιτικής ταυτότητας» και αντιμετώπιση κάθε «αποσταθεροποιητικής» παρέμβασης από ξένα κράτη, σύμφωνα με τη ρωσική προοπτική. Το Κρεμλίνο επιχειρεί να παρουσιάσει τις ενέργειες αυτές ως μέτρα προστασίας των ρωσόφωνων από υποτιθέμενες διακρίσεις, αν και ανεξάρτητες πηγές δείχνουν ότι η πλειονότητα των Ουκρανών δεν ταυτίζεται πλέον με τη Ρωσία μετά την εισβολή.
Οι περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια έχουν ήδη ενσωματωθεί στη Ρωσική Ομοσπονδία, αν και η Μόσχα δεν ελέγχει πλήρως την έκτασή τους. Το διάταγμα τονίζει ότι η κατοχύρωση του ελέγχου αυτών των εδαφών «δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την αποκατάσταση της ενότητας των ιστορικών εδαφών του ρωσικού κράτους».
Η απόφαση αυτή αναζωπυρώνει τις ανησυχίες της Δύσης και του Κιέβου για προσπάθεια επιβολής ρωσικών όρων σε ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία. Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ότι το Κίεβο είναι έτοιμο για αμερικανικά υποστηριζόμενο σχέδιο τερματισμού του πολέμου, ωστόσο η πίεση για εδαφικές παραχωρήσεις και πολιτική «ρωσικοποίηση» παραμένει μεγάλος φόβος.
Το διάταγμα Πούτιν αποτελεί συνέχεια της αμφισβήτησης της Ουκρανίας ως ξεχωριστού έθνους και συνδέεται με τη στρατηγική της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» που ξεκίνησε το 2022, επικαλούμενη την προστασία των ρωσόφωνων και την «απελευθέρωση» περιοχών με ιστορικούς δεσμούς με τη Ρωσία.
Παρά την ιστορική χρήση της ρωσικής γλώσσας σε πολλές περιοχές της Ουκρανίας, η εισβολή και η στρατιωτική κατοχή έχουν μειώσει δραματικά τη συμπάθεια προς τη Ρωσία, ενώ οι ουκρανικές αρχές υποστηρίζουν ότι δεν υπήρξε ποτέ συστηματική διάκριση κατά των ρωσόφωνων. Το Κίεβο επιμένει ότι η ουκρανική είναι η μόνη επίσημη γλώσσα από το 1991, αμφισβητώντας τους ισχυρισμούς του Κρεμλίνου περί «νεοναζιστικής διάβρωσης» της κοινωνίας.
Η στρατηγική Πούτιν, επομένως, δεν αφορά μόνο γεωγραφικό έλεγχο, αλλά και πολιτική και πολιτιστική αφομοίωση, με στόχο να μετατραπεί η κοινωνική και γλωσσική ταυτότητα των κατοίκων σε πλήρως «ρωσική», μέσα σε μια δεκαετία. Η εφαρμογή της θα αποτελέσει κρίσιμο δείκτη για την πορεία της Ρωσίας στην Ουκρανία και για τη συνολική ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.