Ενώ διεθνώς αναζητείται η πηγή της διαρροής της επικοινωνίας Γουίτκοφ – Ουσακόφ για την Ουκρανία, είναι προφανές ότι ωφελημένοι βγαίνουν οι Ευρωπαίοι, ενώ ο πρώην Πρόεδρος Donald Trump πληρώνει το τίμημα. Ο Τραμπ πλέον αμφιβάλλει για τον στενό του κύκλο και αναμένεται να επιχειρήσει εσωτερικές εκκαθαρίσεις, αφήνοντας πολλούς χωρίς άμεση πρόσβαση στο αυτί του.
Η αναζήτηση των υπευθύνων θολώνει την ουσιαστική συζήτηση για τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις και υπονομεύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των διαπραγματευτών, υπονοώντας συμπαιγνία και μειώνοντας την καλή πίστη και από τις δύο πλευρές. Τέτοιες πρακτικές έχουν εφαρμοστεί επανειλημμένα στο παρελθόν, ανεξαρτήτως προέλευσης, προκαλώντας σύγχυση, πλήττοντας την αξιοπιστία και επαναπροσδιορίζοντας τον τρόπο διεξαγωγής των διαπραγματεύσεων.
Whitkof ως θύμα “IDE”
Στην πραγματικότητα, ο Γουίτκοφ έγινε θύμα αυτού που θα λέγαμε στον πόλεμο IDE (αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός). Οι υπηρεσίες πληροφοριών—είτε των ΗΠΑ, είτε άλλων χωρών— απέκτησαν πρόσβαση σε επικοινωνία που και οι δύο πλευρές γνώριζαν ότι ενδέχεται να παρακολουθείται, ή την κατέγραφαν οι ίδιοι για λόγους διασφάλισης της ακρίβειας. Ανεξαρτήτως υπευθύνου, το μικρόβιο της αναξιοπιστίας στον δίαυλο επικοινωνίας έχει μπει. Το επικείμενο ταξίδι του Γουίτκοφ στη Μόσχα δεν θα μπορεί να ακολουθήσει τα ίδια πρωτόκολλα, γεγονός που υπονομεύει τον δίαυλο Τραμπ–Πούτιν.
Πίεση ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Επιρροή
Υπό πίεση από τους Ευρωπαίους για πιο μαλακή στάση απέναντι στη Ρωσία, οι ΗΠΑ μπορεί να αναγκαστούν να υπαναχωρήσουν, υπονομεύοντας τις προοπτικές επίτευξης ουσιαστικής συμφωνίας.
Η αναζήτηση της διαρροής
Διπλωμάτες και αναλυτές διεθνώς προσπαθούν να απαντήσουν στα βασικά ερωτήματα: ποιος έχει την τεχνική και επιχειρησιακή ικανότητα να υποκλέψει συνομιλία υψηλόβαθμων Αμερικανών και Ρώσων; Και ποια πλευρά θα ωφεληθεί περισσότερο από μια διαρροή που αποκαλύπτει τις τακτικές των ΗΠΑ και τις προθέσεις της Ρωσίας; Η ευρωπαϊκή διάσταση αναδύεται έντονα, καθώς αρκετές πρωτεύουσες ανησυχούν για μυστικές διπλωματικές γέφυρες Μόσχας–Λευκού Οίκου.
Ρώσοι αξιωματούχοι έσπευσαν να κατηγορήσουν ευρωπαϊκή υπηρεσία πληροφοριών για απόπειρα σαμποτάζ μιας διαδικασίας που θεωρούν ευνοϊκή για τη Μόσχα. Αντίθετα, ευρωπαίοι αναλυτές υπέθεσαν ότι οι Ρώσοι θα μπορούσαν να είχαν υποκλέψει τη συνομιλία για εσωτερικούς σκοπούς ισορροπίας ισχύος ή για να δείξουν ότι ο Γουίτκοφ βρίσκεται υπό την επιρροή τους. Στο παρασκήνιο, πολλές ευρωπαϊκές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν κάθε διμερές δίαυλο ΗΠΑ–Ρωσίας με αυξανόμενη καχυποψία, φοβούμενες την παράκαμψη των ευρωπαϊκών συμφερόντων στο ουκρανικό.
Ορισμένες θεωρίες περιλαμβάνουν και «αδέσποτους» Αμερικανούς αξιωματούχους, που αντιτίθενται σε μια συμφωνία που θα μπορούσε να ευνοήσει τον Πούτιν. Ωστόσο, η έντονη ανάδειξη της ευρωπαϊκής διάστασης υποδηλώνει συντονισμένη στρατηγική στόχευση: τον περιορισμό ανεξέλεγκτων καναλιών επικοινωνίας Μόσχας–Λευκού Οίκου, ειδικά για προσωπικές συνομιλίες Τραμπ.
Τι αποκαλύπτει η συνομιλία
Η απομαγνητοφώνηση της συνομιλίας, που δημοσιεύτηκε ανυπόγραφα από το Bloomberg News, αποκαλύπτει πολυεπίπεδες ισορροπίες. Ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ δήλωσε ότι πιθανότερη πηγή είναι ξένη υπηρεσία πληροφοριών, με στόχο τον Ουσακόφ, ο οποίος εμφανίζεται σε δεύτερη συνομιλία με τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, απεσταλμένο του Κρεμλίνου. Ευρωπαίος αξιωματούχος ασφαλείας σημείωσε ότι δεκάδες χώρες μπορούν να παρακολουθήσουν ανοιχτή γραμμή κινητού υψηλόβαθμου Ρώσου αξιωματούχου, προσθέτοντας πως η λογική επιλογή του θα ήταν ευρωπαϊκή χώρα, χωρίς να κατονομάζει ποια.
Η συνομιλία της 14ης Οκτωβρίου μεταξύ Γουίτκοφ—ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ για Γάζα και Ουκρανία—και Ουσακόφ παρουσιάζει ένα ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων, που προηγουμένως χαρακτηρίστηκε από πολλούς ευνοϊκό προς τη Ρωσία. Κατά το τηλεφώνημα, σε περίοδο που ο Τραμπ κατηγορούσε όλο και πιο συχνά τον Πούτιν για μη επιθυμία τερματισμού του πολέμου, ο Γουίτκοφ πρότεινε στον Ουσακόφ να ενθαρρύνει τον Πούτιν να καλέσει προσωπικά τον Τραμπ, ανοίγοντας ξανά τον δίαυλο και επανεκκινώντας τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Μάλιστα, του συνέστησε ο Πούτιν να ξεκινήσει με επαίνους για το σχέδιο κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα που είχε παρουσιάσει ο Τραμπ.
«Από εκεί και πέρα θα είναι μια πραγματικά καλή συνομιλία», φέρεται να είπε ο Γουίτκοφ, σύμφωνα με το Bloomberg.
Ευρωπαϊκή Εποπτεία
Στο νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο, η σημασία της διαρροής δεν αφορά μόνο το περιεχόμενο, αλλά κυρίως το μήνυμα: οι Ευρωπαίοι παρακολουθούν, αξιολογούν και—όταν κρίνουν απαραίτητο—παρεμβαίνουν, περιορίζοντας ανεξέλεγκτους διαύλους μεταξύ Τραμπ και Κρεμλίνου που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν εξελίξεις χωρίς την έγκρισή τους.