Οι δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ και του Γιόαχιμ Νάγκελ ξεπερνούν τον παραδοσιακό ρόλο του «φύλακα του πληθωρισμού» και ανοίγουν νέα συζήτηση: Πόσο πολιτικοί μπορούν να γίνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες χωρίς να κινδυνεύσει η ανεξαρτησία τους;
Τι αλλάζει:
- Μιλούν για άμυνα και ευρωπαϊκό κοινό δανεισμό.
- Ζητούν νέους κανόνες στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ.
- Προειδοποιούν για τις γεωπολιτικές πιέσεις από Ρωσία, Κίνα και ΗΠΑ.
- Εμφανίζονται πιο «πολιτικοί» καθώς πλησιάζουν μεγάλες αλλαγές στην ηγεσία της ΕΚΤ.
Γιατί τώρα;
Η Ευρώπη πιέζεται από πόλεμο, οικονομική αστάθεια και παγκόσμιο ανταγωνισμό. Οι τραπεζίτες θεωρούν ότι δεν μπορούν να μείνουν σιωπηλοί.
Ο κίνδυνος;
Όλο αυτό το άνοιγμα μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις με κυβερνήσεις και να απειλήσει την κεντρική ανεξαρτησία — το ιερό δισκοπότηρο της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής.
Αναλυτικά
Οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης εγκαταλείπουν τον παραδοσιακό ρόλο του «φύλακα του πληθωρισμού» και παρεμβαίνουν σε ζητήματα υψηλής γεωπολιτικής και στρατηγικής σημασίας, προκαλώντας συζήτηση για τα όρια της ανεξαρτησίας τους.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες βλέπουν πέρα από τον πληθωρισμό – νέες απειλές για την Ευρώπη
Οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης δεν περιορίζονται πλέον στον κλασικό τεχνοκρατικό ρόλο της διασφάλισης της σταθερότητας των τιμών. Αντίθετα, αναλαμβάνουν πιο ενεργό ρόλο σε πολιτικά και γεωπολιτικά ζητήματα, αποτυπώνοντας μια νέα εποχή «σύγχρονης κεντρικής τραπεζικής», όπως την περιγράφει ο επικεφαλής της Bundesbank, Γιόαχιμ Νάγκελ.
Με την Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίζει έναν σκληρό πόλεμο στα ανατολικά σύνορά της, την αυξανόμενη παγκόσμια ένταση και τον εντεινόμενο ανταγωνισμό από ΗΠΑ και Κίνα, κορυφαία στελέχη της νομισματικής πολιτικής θεωρούν πλέον καθήκον τους να παρέμβουν στον δημόσιο διάλογο. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και ο Νάγκελ αναφέρονται ανοιχτά σε θέματα όπως η άμυνα, η κοινή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και η ανάγκη αναθεώρησης των διαδικασιών λήψης αποφάσεων της ΕΕ.
Το ρίσκο: Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών
Ωστόσο, αυτή η πιο εξωστρεφής στάση συνοδεύεται από κινδύνους. Όπως επισημαίνουν αναλυτές, η υπέρβαση των ορίων μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις των κυβερνήσεων, να πυροδοτήσει πολιτικές πιέσεις και να υπονομεύσει την ανεξαρτησία των τραπεζών — μια κατοχυρωμένη αρχή μόλις από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Η επικεφαλής οικονομολόγος της PGIM για την Ευρώπη, Katharine Neiss, το θέτει χαρακτηριστικά: «Είναι πολύ δύσκολο για τους κεντρικούς τραπεζίτες να παραμείνουν σιωπηλοί σε τόσο κρίσιμες στιγμές, αλλά εξίσου δύσκολο να μην διακινδυνεύσουν την ανεξαρτησία τους».
Ο Νάγκελ και η νέα «γραμμή» της Bundesbank
Ο Γερμανός διοικητής φαίνεται να έχει υιοθετήσει πλήρως τη νέα εποχή. Έχει μιλήσει για μεταρρυθμίσεις στους κανόνες δανεισμού, έχει παρέμβει ανοικτά κατά του ακροδεξιού AfD, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο προτείνει κοινό δανεισμό για τη χρηματοδότηση των στρατών της ΕΕ και υποστηρίζει την ενίσχυση της λήψης αποφάσεων με πλειοψηφία.
«Όταν ο κόσμος γύρω μας αλλάζει, η κεντρική τραπεζική πρέπει να αλλάξει σε κάποιο βαθμό», δήλωσε πρόσφατα σε δημόσια συζήτηση στο Παρίσι.
Η Γαλλική οπτική: Οι τραπεζίτες ως «θεματοφύλακες» της ευρωπαϊκής σταθερότητας
Ο Γάλλος διοικητής Francois Villeroy de Galhau συμμερίζεται την άποψη ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες οφείλουν να αναλαμβάνουν δράση όταν οι πολιτικές δυνάμεις χάνουν την επιρροή τους.
«Δίνουμε γενικές οδηγίες — δεν δίνουμε μαθήματα», τόνισε, υποστηρίζοντας ότι η αντιμετώπιση θεμάτων όπως οι διαρθρωτικές πολιτικές είναι αναπόσπαστο μέρος της αποστολής τους, καθώς πλέον συνδέονται άμεσα και με τον πληθωρισμό.
Η ΕΚΤ και η μακρά παράδοση διεύρυνσης ρόλου
Σε αντίθεση με άλλες κεντρικές τράπεζες, όπως η Fed ή η Τράπεζα της Αγγλίας, η ΕΚΤ έχει ιστορικό επέκτασης του ρόλου της. Από τις παρεμβάσεις στη διάρκεια της κρίσης χρέους μέχρι τις πρωτοβουλίες της Λαγκάρντ για την ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στη νομισματική πολιτική, η τράπεζα έχει συχνά υπερβεί τα παραδοσιακά όρια.
Το νέο σημείο τριβής είναι το κοινό ευρωπαϊκό χρέος. Ο Villeroy το έθεσε ξανά στο τραπέζι, ως μέσο ενίσχυσης των κεφαλαιαγορών και του διεθνούς ρόλου του ευρώ — με τη Λαγκάρντ να σπεύδει να παρέμβει δημοσίως λίγο πριν τον Νάγκελ.
Το παρασκήνιο: Η αλλαγή ηγεσίας στην ΕΚΤ
Στις Βρυξέλλες, αρκετοί συνδέουν την αυξημένη κινητικότητα των κεντρικών τραπεζιτών με τις επερχόμενες αλλαγές στο Εκτελεστικό Συμβούλιο της ΕΚΤ: τέσσερα από τα έξι μέλη θα αποχωρήσουν μέχρι το 2027, συμπεριλαμβανομένης και της Κριστίν Λαγκάρντ. Η αναδιάταξη των συσχετισμών μπορεί να αναδιαμορφώσει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής για την επόμενη δεκαετία — και οι τρέχουσες παρεμβάσεις ίσως αποτελούν προετοιμασία για αυτή τη μετάβαση.
Η ευρωπαϊκή κεντρική τραπεζική εισέρχεται σε μια νέα εποχή, όπου οι κεντρικοί τραπεζίτες παρεμβαίνουν ενεργά σε ζητήματα άμυνας, δημοσιονομικής πολιτικής και θεσμικής μεταρρύθμισης. Το ερώτημα που μένει ανοιχτό: θα καταφέρουν να διατηρήσουν την κρίσιμη ανεξαρτησία τους ή η νέα αυτή εξωστρέφεια θα τους φέρει αντιμέτωπους με πολιτικές πιέσεις;
Η ισορροπία αποδεικνύεται λεπτή — και καθοριστική για το μέλλον της Ευρώπης
Πηγή: pagenews.gr