Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια νέα εποχή ενεργειακής γεωπολιτικής, όπου η ασφάλεια εφοδιασμού και η διαφοροποίηση πηγών φυσικού αερίου αποτελούν πλέον τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. Μετά από τρία χρόνια ενεργειακής ανασφάλειας, φόβου για ελλείψεις και ιστορικών τιμών TTF, η ευρωπαϊκή αγορά δείχνει για πρώτη φορά σημάδια σταθερότητας — όχι λόγω της Ρωσίας, αλλά λόγω της τεράστιας επέκτασης του LNG, κυρίως αμερικανικού.
Παρά τις διαπραγματεύσεις για πιθανή αποκλιμάκωση στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές δομές έχουν ήδη αλλάξει τόσο βαθιά, ώστε ακόμα και η επιστροφή ρωσικού αερίου δεν θα ανέτρεπε το νέο ενεργειακό μοντέλο.
Η νέα πραγματικότητα των τιμών: TTF κάτω από τα €30/MWh — αλλά όχι επιστροφή στο παρελθόν
Οι τιμές αναφοράς TTF κινούνται κάτω από τα 30 €/MWh — επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί τέτοια εποχή από το 2021. Ωστόσο:
- οι εποχές του φθηνού ρωσικού αερίου δεν επιστρέφουν,
- η σταθεροποίηση προκύπτει από τη διαθεσιμότητα LNG,
- οι τιμές θα παραμείνουν υψηλότερες από την προ-κρίσης περίοδο.
Η Ευρώπη πλέον πληρώνει ένα «τίμημα ασφάλειας» (security premium), όμως έχει απαλλαγεί από το ρίσκο ενεργειακής ομηρίας.
Πώς άλλαξε η ψυχολογία της αγοράς
Πριν μερικά χρόνια, ένα κύμα ψύχους σαν αυτό της προηγούμενης εβδομάδας θα προκαλούσε:
- έκρηξη τιμών,
- φόβο για blackout,
- πολιτική κρίση στα κράτη-μέλη.
Φέτος συνέβη το εξής εντυπωσιακό: οι τιμές σχεδόν δεν κινήθηκαν.
Απόθεμα φυσικού αερίου:
- 79% πληρότητα φέτος
- έναντι 88% πέρυσι
- και μέσου όρου 86,5% δεκαετίας
Παρότι τα αποθέματα είναι χαμηλότερα, η αγορά παραμένει ήρεμη. Οι traders θεωρούν πια δεδομένη τη διαθεσιμότητα LNG.
LNG: ο μεγάλος σταθεροποιητής — και ο νέος γεωπολιτικός παράγοντας
Η γεωπολιτική του φυσικού αερίου έχει μετατοπιστεί από τους αγωγούς στο LNG. Τα στοιχεία δείχνουν:
- τα παγκόσμια φορτία LNG έφτασαν ιστορικό ρεκόρ 22 εκατ. τόνων,
- οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν πάνω από το 1/3 της παγκόσμιας προσφοράς,
- νέα τερματικά υγροποίησης στις ΗΠΑ θα εκτοξεύσουν την παραγωγή έως το 2030.
Το LNG είναι το νέο γεωπολιτικό όπλο της Δύσης — και η Ευρώπη είναι ο κύριος αποδέκτης.
Ταυτόχρονα:
- αυξάνεται ο σκιώδης στόλος της Ρωσίας,
- η μεταφορική ικανότητα παραμένει περιορισμένη βραχυπρόθεσμα,
- η στροφή της γεωπολιτικής εστιάζεται πλέον στη ναυτιλιακή ισχύ και όχι στους αγωγούς.
Η Ελλάδα στη νέα γεωοικονομική εξίσωση: Μεγάλο δυναμικό, μικρή ακόμα αξιοποίηση
Παρότι η Ελλάδα θα μπορούσε να βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής LNG — μέσω Αλεξανδρούπολης, Ρεβυθούσας και των κάθετων διαδρομών — τα δεδομένα δείχνουν ότι:
- οι σταθμοί δεν λειτουργούν ακόμη στην πλήρη τους δυναμικότητα,
- τα δίκτυα μεταφοράς προς Βουλγαρία – Ρουμανία – Σερβία δεν έχουν το απαιτούμενο capacity,
- ο ρόλος της Ελλάδας δεν έχει ενσωματωθεί στις ευρωπαϊκές προβολές ασφάλειας εφοδιασμού.
Υπάρχει όμως μεγάλο περιθώριο για:
στρατηγική αναβάθμιση,επενδύσεις,ανάδειξη της Ελλάδας σε LNG hub της ΝΑ Ευρώπης.
Η βιομηχανία και τα νοικοκυριά — η μεγάλη πίεση παραμένει
Παρά τη σταθεροποίηση των τιμών, τα επίπεδα δεν είναι βιώσιμα για όλους:
- τα νοικοκυριά πληρώνουν μεσοσταθμικά πολύ ακριβότερη ενέργεια,
- η βιομηχανία πιέζεται από το κόστος ηλεκτρισμού,
- το μοντέλο τιμολόγησης που συνδέει το ρεύμα με το φυσικό αέριο δημιουργεί στρεβλώσεις.
Οι μόνες ρεαλιστικές λύσεις για μείωση τιμών έως το 2030:
- μπαταρίες,
- μακροχρόνια συμβόλαια LNG,
- φυσικό αέριο ως καύσιμο σταθεροποίησης,
- ενίσχυση ΑΠΕ με αποθήκευση.
Οι ΗΠΑ ανεβάζουν την τιμή — αλλά δίνουν σταθερότητα
Οι τιμές αερίου στις ΗΠΑ διαμορφώνονται στα 4,6 $/MMBtu, με:
- ρεκόρ παραγωγής στα 109,7 bcfd,
- αποθέματα 5% πάνω από τον μέσο όρο,
- μέγιστες ροές LNG 18 bcfd.
Η σχέση ΕΕ–ΗΠΑ διαμορφώνει ένα νέο γεωπολιτικό status: ο ενεργειακός χάρτης της Ευρώπης γράφεται στην Ουάσιγκτον, όχι στη Μόσχα.
Η εποχή των αγωγών τελείωσε — η εποχή του LNG μόλις άρχισε
Η Ευρώπη:
- έχει εξασφαλίσει επάρκεια,
- έχει μειώσει το γεωπολιτικό ρίσκο,
- έχει δημιουργήσει μια νέα ψυχολογία αγοράς,
- αλλά πληρώνει υψηλότερο κόστος για την ασφάλεια αυτή.
Το ενεργειακό τοπίο του 2030 θα καθοριστεί από:
✔ την αμερικανική παραγωγική επέκταση ✔ την ευρωπαϊκή υποδομή LNG ✔ τη μείωση εξάρτησης από ρωσικές ροές ✔ την ικανότητα των δικτύων να ενσωματώσουν ΑΠΕ
Μέχρι τότε, η ήπειρος θα ζει σε μια νέα ισορροπία: ακριβότερη, αλλά πολύ πιο ασφαλή.
Πηγή: pagenews.gr