Από το Σαν Φρανσίσκο στην κορυφή των ιδιωτικών κολοσσών
Πριν από τρία χρόνια, στο Σαν Φρανσίσκο, η OpenAI λάνσαρε για πρώτη φορά το ChatGPT. Σήμερα, η εταιρεία που ξεκίνησε ως μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία έχει μετατραπεί στην πιο ακριβή μη εισηγμένη εταιρεία στον κόσμο, με αποτίμηση που έφτασε τα 500 δισ. δολάρια τον Οκτώβριο.
Το προσωπικό της εκτοξεύτηκε από περίπου 770 εργαζομένους σε πάνω από 5.000, ενώ το επιχειρηματικό της μοντέλο άλλαξε ριζικά: από απλή μη κερδοσκοπική οργάνωση σε πανίσχυρη, σύνθετη εμπορική δομή με ισχυρούς μεγαλομετόχους και ακόμη ισχυρότερες φιλοδοξίες.
Η ιδρυτική αποστολή: Μια μη κερδοσκοπική για το «καλό της ανθρωπότητας»
Η OpenAI ιδρύθηκε το 2015 ως μη κερδοσκοπική οργάνωση, με στόχο η τεχνητή γενική νοημοσύνη να ωφελήσει όλη την ανθρωπότητα και όχι μια μικρή, προνομιούχα ελίτ.
Χρηματοδοτήθηκε αρχικά με δωρεές από μεγάλες προσωπικότητες της τεχνολογίας –μεταξύ αυτών ο Elon Musk– αλλά και από εταιρείες όπως η Amazon, η Google και η Microsoft. Σύντομα όμως έγινε σαφές ότι οι δωρεές δεν επαρκούσαν για τις ανάγκες μιας πραγματικής AI υπερδύναμης: για υπερυπολογιστές, cloud, εξειδικευμένο ταλέντο και τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές.
Το πρώτο μεγάλο γύρισμα: Η OpenAI Global και το «περιορισμένο κέρδος»
Το 2019 ήρθε η πρώτη καθοριστική στροφή. Η OpenAI δημιούργησε την OpenAI Global LLC, μια θυγατρική «περιορισμένου κέρδους», που τυπικά συνέχιζε να ελέγχεται από τη μη κερδοσκοπική μητρική.
Η δομή αυτή επέτρεπε στους επενδυτές να κερδίσουν έως και 100 φορές την αρχική τους επένδυση – όχι παραπάνω. Οτιδήποτε επιπλέον θα κατευθυνόταν πίσω στη μη κερδοσκοπική οργάνωση.
Παρότι αμφιλεγόμενη, η κίνηση αυτή άνοιξε την πόρτα σε μεγάλα κεφάλαια και κορυφαίο ανθρώπινο δυναμικό. Την ίδια χρονιά, η Microsoft επένδυσε 1 δισ. δολάρια, δένοντας στενά την πορεία της OpenAI με τη δική της: παροχή αποκλειστικής υπολογιστικής ισχύος, περίπλοκες συμφωνίες καταμερισμού εσόδων και μια στρατηγική συμμαχία που θα γινόταν καθοριστική τα επόμενα χρόνια.
Η «έκρηξη» του ChatGPT και η πίεση για κερδοφορία
Τον Νοέμβριο του 2022, το ChatGPT εκτοξεύεται και γίνεται η ταχύτερα αναπτυσσόμενη καταναλωτική εφαρμογή στην ιστορία. Η επιτυχία αυτή αλλάζει τα πάντα: οι προσδοκίες για κέρδη, ρυθμούς ανάπτυξης και επέκταση εκτοξεύονται, μαζί τους και οι πιέσεις από επενδυτές και εταίρους.
Το 2024 η OpenAI ανακοινώνει σχέδια για πλήρη μετατροπή σε κερδοσκοπική εταιρεία. Αμέσως ξεσπά θύελλα αντιδράσεων:
-
Οργανώσεις προστασίας καταναλωτών, όπως η Public Citizen, ζητούν από τον Γενικό Εισαγγελέα της Καλιφόρνιας να ερευνήσει αν η μη κερδοσκοπική δομή έχει ουσιαστικά «αδειάσει» προς όφελος του εμπορικού βραχίονα.
-
Ο Elon Musk καταθέτει αγωγές, κατηγορώντας την OpenAI ότι εγκατέλειψε την αρχική της αποστολή και ότι η μετατροπή αντιβαίνει στο πνεύμα της ίδρυσης.
Η μεγάλη αναδιάρθρωση του 2025: Εταιρεία δημόσιου οφέλους
Τον Οκτώβριο του 2025, η πολύχρονη διαδικασία ολοκληρώνεται. Η OpenAI ανακοινώνει μια πλήρη εταιρική αναδιάρθρωση: η εμπορική δραστηριότητα μετατρέπεται σε εταιρεία δημόσιου οφέλους, ενώ η μη κερδοσκοπική (μετονομασμένη πλέον σε OpenAI Foundation) διατηρεί τον έλεγχο και μερίδιο αξίας περίπου 130 δισ. δολαρίων.
Η Microsoft αποκτά το 27% της εταιρείας, με μερίδιο αξίας περίπου 135 δισ. δολαρίων – ελαφρώς μεγαλύτερο από αυτό της Foundation. Παρά τη νέα δομή, ο νομικός εκπρόσωπος του Musk δεσμεύεται να συνεχίσει τη μάχη στα δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι η αναδιάρθρωση δεν «ξεπλένει» την –κατά τη δική του πλευρά– παράνομη εκτροπή από τον αρχικό σκοπό.
Η δίκη έχει οριστεί για τα τέλη Μαρτίου, με τον Musk να κατηγορεί ευθέως τον Sam Altman ότι πρόδωσε τις ιδρυτικές αρχές της OpenAI.
Αποτίμηση, έσοδα και φιλόδοξοι στόχοι
Σήμερα, η OpenAI αποτιμάται στα 500 δισ. δολάρια και ετοιμάζει –σύμφωνα με πληροφορίες– εισαγωγή στο χρηματιστήριο για το 2027, με στόχο αποτίμηση 1 τρισ. δολαρίων.
Για φέτος, τα έσοδα αναμένεται να φτάσουν τα 13 δισ. δολάρια, με προβλέψεις που κάνουν λόγο για 174 δισ. έως το 2030.
Πίσω από τους εντυπωσιακούς αριθμούς κρύβεται και μια σκληρή πραγματικότητα: η OpenAI εκτιμάται ότι θα «κάψει» 8,5 δισ. δολάρια φέτος – 3,5 φορές περισσότερα από πέρυσι – και δεν αναμένει να γίνει κερδοφόρα πριν το 2029.
ChatGPT σήμερα: Από «μηχανή απαντήσεων» σε ψηφιακό σύντροφο
Το ChatGPT έχει πλέον 800 εκατομμύρια εβδομαδιαίους χρήστες και απαντά σε περίπου 29.000 μηνύματα το δευτερόλεπτο. Από ένα απλό εργαλείο πρόσβασης στη γνώση, έχει εξελιχθεί σε πολυεργαλείο που:
-
δημιουργεί κείμενα, εικόνες, βίντεο και κώδικα
-
αναλύει δεδομένα και γραφήματα
-
λειτουργεί ως εκπαιδευτικός coach, σύμβουλος, ακόμα και… «ψυχολογικός» συνομιλητής
-
βοηθά σε αγορές, οργάνωση ταξιδιών και διαχείριση καθημερινών εργασιών
Από τον Δεκέμβριο, η OpenAI επιτρέπει και ερωτικές συνομιλίες στην πλατφόρμα, ενώ η ενσωματωμένη μνήμη τού δίνει τη δυνατότητα να παρέχει ολοένα πιο προσωποποιημένες απαντήσεις.
Πρόσφατα προστέθηκαν και ομαδικές συνομιλίες: ομάδες χρηστών μπορούν να οργανώνουν ταξίδια, να συγγράφουν κείμενα ή να κάνουν έρευνα μαζί, με το ChatGPT στη μέση – ένα βήμα προς τη λογική εφαρμογής μηνυμάτων ή ακόμη και κοινωνικού δικτύου.
Νέα μέτωπα: Sora, Atlas και η είσοδος στο e-commerce
Η OpenAI δεν περιορίζεται στο ChatGPT. Κινείται επιθετικά σε διάφορα μέτωπα:
-
Sora: ένα κοινωνικό δίκτυο βασισμένο στη δημιουργία εικόνων και βίντεο με AI. Ξεχώρισε από την αρχή για τα υπερρεαλιστικά βίντεο που παράγει, ενώ λειτουργεί ως πλήρες social network με προοπτική δημιουργίας εσόδων από user-generated περιεχόμενο.
-
Atlas: ένας «έξυπνος» μηχανισμός πλοήγησης με πλευρική μπάρα, που ενσωματώνει το ChatGPT στον browser. Ο χρήστης μπορεί να συνοψίζει, να μεταφράζει ή να ρωτά πράγματα για μια σελίδα χωρίς να την εγκαταλείπει. Στόχος: όσο περισσότερες καθημερινές εργασίες γίνεται να γίνονται μέσα στο οικοσύστημα της OpenAI.
Στο e-commerce, το ChatGPT μετατρέπεται πλέον σε προσωπικό σύμβουλο αγορών. Δεν περιορίζεται στο να εμφανίζει προϊόντα με τιμές και reviews: ρωτά διευκρινιστικές ερωτήσεις, καταλαβαίνει ανάγκες και συνθέτει εξατομικευμένους οδηγούς αγορών.
Με συνεργασίες όπως Booking, Expedia, Spotify, Target και Uber, ο χρήστης μπορεί να σχεδιάζει ταξίδια, να κάνει κρατήσεις ή να κλείνει διαδρομές χωρίς να βγει ποτέ από το περιβάλλον του ChatGPT. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το μοντέλο εσόδων θα βασίζεται σε προμήθειες ή revenue sharing – όχι σε κλασικές διαφημίσεις με λέξεις-κλειδιά, αλλά σε προτάσεις που ξεκινούν από ιδέες και ερωτήσεις.
Το μεγάλο οικονομικό στοίχημα: Συνδρομές και διαφημίσεις
Η OpenAI παλεύει πλέον σε ένα διπλό μέτωπο: τεχνολογία και χρηματοοικονομική βιωσιμότητα.
Τα έσοδα προέρχονται κυρίως από την πώληση APIs σε προγραμματιστές και από συνδρομές στο ChatGPT. Για να ισορροπήσει την τεράστια κατανάλωση κεφαλαίου, η εταιρεία στοχεύει:
-
να αυξήσει τους συνδρομητές του ChatGPT από 20 εκατομμύρια σε 220 εκατομμύρια έως το 2030
-
να ενσωματώσει διαφημίσεις στον συνομιλητικό βοηθό από το επόμενο έτος
Εάν πετύχει, θα έχει δημιουργήσει ένα νέο μοντέλο ψηφιακής διαφήμισης, χτισμένο όχι πάνω σε αναζητήσεις αλλά πάνω σε διαλόγους.
Υποδομές-μαμούθ και ενεργειακή όρεξη χωρίς προηγούμενο
Η OpenAI ξεχωρίζει πλέον και για κάτι ακόμη: την τεράστια δίψα της για υπολογιστικές υποδομές – και, κατ’ επέκταση, για ενέργεια.
Στις αρχές του 2025 ανακοινώθηκε το mega-project Stargate με Oracle και SoftBank: μια υποδομή AI υπολογιστικής ισχύος αξίας 500 δισ. δολαρίων σε τέσσερα χρόνια.
Ακολούθησε:
-
συμβόλαιο 300 δισ. δολαρίων με την Oracle για αγορά υπολογιστικής ισχύος
-
συμφωνίες εκατοντάδων δισ. με AMD και Nvidia
-
πολυδισ. συνεργασίες με Broadcom, Amazon και Coreweave
Συνολικά, τα συμβόλαια υπολογιστικής ισχύος αναμένεται να ξεπεράσουν τα 1,5 τρισ. δολάρια.
Στόχος είναι έως το 2030 η OpenAI να διαθέτει 12–28 GW υπολογιστικής ικανότητας – ισχύ αντίστοιχη με περίπου τη μισή εγκατεστημένη ισχύ του γαλλικού πυρηνικού στόλου, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Πρόκειται για ένα ενεργειακό και τεχνολογικό αποτύπωμα χωρίς προηγούμενο για εταιρεία λογισμικού.
Το ερώτημα που μένει ανοιχτό
Τρία χρόνια μετά το λανσάρισμα του ChatGPT, η OpenAI βρίσκεται στο επίκεντρο μιας κολοσσιαίας μετάβασης: από ένα «ιδεαλιστικό» μη κερδοσκοπικό project σε μια AI αυτοκρατορία με τεράστια δύναμη, εξίσου τεράστιες επενδυτικές απαιτήσεις και ανοιχτές νομικές και ηθικές συζητήσεις.
Το αν θα δικαιωθεί η αρχική της υπόσχεση –ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα ωφελήσει όλη την ανθρωπότητα– ή αν θα κυριαρχήσει το σκληρό εμπορικό κομμάτι της εξίσωσης, θα κριθεί στα επόμενα χρόνια. Προς το παρόν, ένα είναι βέβαιο: το ChatGPT και η OpenAI δεν είναι πια ένα πείραμα. Είναι ένας από τους βασικούς παίκτες στο πώς θα μοιάζει ο ψηφιακός κόσμος μέχρι το 2030.
Πηγή: Pagenews.gr