Σοκ για τα ζευγάρια: Γιατροί καταγγέλλουν ότι χιλιάδες άνδρες μπαίνουν άδικα σε IVF

Ο «αόρατος» μισός της υπογονιμότητας

Η υπογονιμότητα παρουσιάζεται συχνά ως «γυναικείο» πρόβλημα, όμως τα νούμερα λένε κάτι εντελώς διαφορετικό:
οι άνδρες ευθύνονται για περίπου το 50% των περιστατικών υπογονιμότητας στα ζευγάρια. Παρ’ όλα αυτά, η ανδρική γονιμότητα παραμένει ένα από τα πιο παραμελημένα κομμάτια του βρετανικού συστήματος υγείας.

Σύμφωνα με ειδικούς του NHS, χιλιάδες ζευγάρια οδηγούνται κάθε χρόνο σε εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), ενώ θα μπορούσαν να έχουν εντοπιστεί νωρίτερα πολύ πιο απλές –και συχνά αντιμετωπίσιμες– αιτίες στον άνδρα.

Ο επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και σύμβουλος ανδρολογίας, Vaibhav Modgil, το περιγράφει με ωμή σαφήνεια:
«Οι γυναίκες υποβάλλονται σε πλήρη κύκλο εξετάσεων μέσα σε λίγες εβδομάδες. Για τους άνδρες μπορεί να περάσουν χρόνια, μέχρι να γίνει ακόμα και ο πιο βασικός έλεγχος».

Ανδρική υπογονιμότητα: συχνή, αλλά υποτιμημένη

Η ανδρική υπογονιμότητα δεν είναι σπάνια. Υπολογίζεται ότι επηρεάζει το 5% έως 10% των ανδρών, όμως παραμένει υποτιμημένη και συχνά «παραπεταμένη» στην άκρη των προτεραιοτήτων.

Κι όμως, αρκετές μορφές ανδρικής υπογονιμότητας μπορούν να αντιμετωπιστούν:

• Η κιρσοκήλη –διόγκωση φλέβας στο όσχεο που αυξάνει τη θερμοκρασία στους όρχεις και επηρεάζει την ποιότητα του σπέρματος– διορθώνεται χειρουργικά.

• Άλλες περιπτώσεις βελτιώνονται με αλλαγές στον τρόπο ζωής, απώλεια βάρους, διακοπή καπνίσματος ή με στοχευμένα συμπληρώματα.

Παρά αυτά τα δεδομένα, πολλοί άνδρες δεν φτάνουν ποτέ στον ειδικό. Η γυναικεία πλευρά «σκανάρεται» εξονυχιστικά, ενώ ο άνδρας συχνά περιορίζεται –στην καλύτερη περίπτωση– σε ένα απλό σπερμοδιάγραμμα, που πολλές φορές καθυστερεί ή δεν ζητείται καθόλου.

«Πρώτα IVF, μετά ο άνδρας»: ένα ακριβό και ψυχοφθόρο λάθος

Οι ειδικοί προειδοποιούν πως στο βρετανικό NHS η αξιολόγηση της ανδρικής γονιμότητας συχνά καθυστερεί τόσο πολύ, ώστε η εξωσωματική γονιμοποίηση υιοθετείται ως πρώτη λύση.

Με άλλα λόγια, αντί να αναζητούνται έγκαιρα πιθανά αίτια στον άνδρα –πολλά από τα οποία είναι διορθώσιμα– τα ζευγάρια μπαίνουν απευθείας στη «σφαγή» των ορμονικών θεραπειών, των επεμβάσεων ωοληψίας και της ψυχολογικής φθοράς που συνοδεύει κάθε αποτυχημένο κύκλο IVF.

Και όλα αυτά, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις:

• μια μικρή χειρουργική επέμβαση,

• μια στοχευμένη ορμονική θεραπεία,

• ή αλλαγές στη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής

θα μπορούσαν είτε να αποκαταστήσουν τη φυσική σύλληψη, είτε να βελτιώσουν δραματικά τα ποσοστά επιτυχίας μιας μελλοντικής εξωσωματικής.

Λείπουν οι γιατροί, λείπει και η στρατηγική

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η νοοτροπία, αλλά και η δομή του συστήματος υγείας.

Τις περισσότερες φορές, τα ζευγάρια παραπέμπονται σε γυναικολόγους, οι οποίοι λογικά εστιάζουν στη γυναικεία αναπαραγωγική υγεία. Σε πολλές περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου, υπάρχουν μόλις ένας ή δύο ανδρολόγοι για ολόκληρες περιφέρειες, με αποτέλεσμα:

• οι λίστες αναμονής να «τραβάνε» σε μήνες ή χρόνια,

• η ανδρική πλευρά της διερεύνησης να μένει πίσω,

• η πίεση –ιατρική και κοινωνική– να μεταφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στη γυναίκα.

Ο Modgil τονίζει ότι λείπει μια σαφής στρατηγική αντιμετώπισης της ανδρικής υπογονιμότητας, αντίστοιχη με εκείνη που έχει αναπτυχθεί σε άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία.

Η πρώτη «στρατηγική για την ανδρική υγεία» – αλλά λείπει η γονιμότητα

Πρόσφατα, η βρετανική κυβέρνηση παρουσίασε την πρώτη επίσημη στρατηγική για την ανδρική υγεία. Για πολλούς ήταν ένα βήμα που άργησε χρόνια.

Ωστόσο, οι ειδικοί εμφανίζονται απογοητευμένοι: η υπογονιμότητα δεν τέθηκε ως κεντρικός πυλώνας.

Ο Dr Michael Carroll, ερευνητής στο Manchester Metropolitan University, χαρακτηρίζει τη στρατηγική μια «θετική αρχή», αλλά επισημαίνει ότι:

• η ανδρική γονιμότητα δεν αντιμετωπίζεται με τη σοβαρότητα που της αναλογεί,

• ο ψυχολογικός αντίκτυπος στους άνδρες μένει ουσιαστικά εκτός πλάνου.

Σύμφωνα με τις έρευνες που επικαλείται, οι άνδρες με πρόβλημα γονιμότητας εμφανίζουν:

• υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης,

• πιο συχνά προβλήματα στις σχέσεις,

• ακόμη και χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής.

Κι όμως, η εικόνα του άνδρα που «δεν επηρεάζεται» ή που «πρέπει να είναι δυνατός» κυριαρχεί, σπρώχνοντας πολλούς στην απομόνωση και στη σιωπή.

Άγνοια και καθημερινές συνήθειες που «χτυπούν» το σπέρμα

Ο Carroll στέκεται ιδιαίτερα σε κάτι που φαίνεται απλό αλλά είναι κρίσιμο: την ελλιπή ενημέρωση.

Πολλοί άνδρες δεν γνωρίζουν ότι:

• τα πολύ ζεστά μπάνια, οι σάουνες και τα τζακούζι αυξάνουν σταθερά τη θερμοκρασία στους όρχεις,

• τα στενά εσώρουχα και τα συνεχώς ακουμπισμένα laptop στην αγκαλιά επιβαρύνουν την παραγωγή σπέρματος,

• η κακή διατροφή, το αλκοόλ, το κάπνισμα, η έλλειψη ύπνου και η παχυσαρκία συνδέονται άμεσα με χειρότερη ποιότητα σπέρματος.

Πολλοί από αυτούς τους παράγοντες είναι τροποποιήσιμοι. Κι όμως, οι άνδρες συχνά φτάνουν σε γιατρό όταν το ζευγάρι έχει ήδη εξαντληθεί ψυχολογικά και έχει μπει στον φαύλο κύκλο των αποτυχημένων προσπαθειών για παιδί.

Υποχρηματοδότηση της έρευνας: «Πετάμε στο σκοτάδι»

Ο Raj Mathur, πρώην πρόεδρος της British Fertility Society, δεν μασά τα λόγια του: η έρευνα γύρω από την ανδρική υπογονιμότητα έχει μείνει πολύ πίσω.

• Υπάρχουν λίγα τεστ που θεωρούνται πραγματικά αξιόπιστα.

• Λείπουν μεγάλες, σοβαρές κλινικές δοκιμές που να αξιολογούν με ακρίβεια νέες εξετάσεις και θεραπείες.

• Χωρίς χρηματοδότηση, οι επιστήμονες δεν μπορούν να αποδείξουν τι δουλεύει και τι όχι.

Το NICE ετοιμάζει νέες κατευθυντήριες οδηγίες που υπόσχονται περισσότερες εξετάσεις για τους άνδρες. Όμως οργανώσεις ασθενών επιμένουν ότι οι αλλαγές είναι πολύ περιορισμένες και δεν αγγίζουν το βασικό πρόβλημα: την ανισότητα ανάμεσα στη διερεύνηση της γυναίκας και του άνδρα.

Γενικοί γιατροί χωρίς εκπαίδευση: το πρώτο φίλτρο που δεν λειτουργεί

Μια έρευνα της οργάνωσης Fertility Action αποτυπώνει το μέγεθος του κενού:

• Το 80% των γενικών γιατρών δηλώνει ότι δεν έχει λάβει καμία ουσιαστική εκπαίδευση στην ανδρική γονιμότητα.

• Το 97% παραδέχεται ότι δεν μπορεί να διαγνώσει με ασφάλεια κιρσοκήλη – μια από τις πιο συχνές και θεραπεύσιμες αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας.

Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο σημείο επαφής ενός άνδρα με το σύστημα υγείας ουσιαστικά δεν είναι σε θέση να τον κατευθύνει σωστά. Το αποτέλεσμα; Καθυστερήσεις, λάθος υποθέσεις και, πολύ συχνά, άμεση παραπομπή στη γυναίκα – και κατ’ επέκταση στην εξωσωματική γονιμοποίηση.

Τι απαντά το Υπουργείο Υγείας της Βρετανίας

Το Υπουργείο Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου αναγνωρίζει ότι για πολλά χρόνια υπήρχε απροθυμία να παραδεχτεί κανείς πως οι άνδρες αντιμετωπίζουν δικές τους, συγκεκριμένες ανισότητες στην υγεία – ανάμεσά τους και η υπογονιμότητα.

Τονίζει ότι η νέα στρατηγική για την ανδρική υγεία δημιουργεί μια βάση για αλλαγές, οι οποίες θα πρέπει να επεκταθούν και να εξειδικευτούν τα επόμενα χρόνια, ώστε να καλύψουν και το κομμάτι της γονιμότητας.

Για τους γιατρούς της πρώτης γραμμής, όμως, αυτό δεν αρκεί. Το μήνυμα είναι σαφές:

• Χωρίς συστηματική εκπαίδευση των γενικών γιατρών,

• χωρίς περισσότερους ανδρολόγους στο δημόσιο σύστημα,

• χωρίς σαφείς, υποχρεωτικές οδηγίες για έγκαιρο έλεγχο του άνδρα,

χιλιάδες ζευγάρια θα συνεχίσουν να μπαίνουν άδικα και βεβιασμένα στον δύσκολο δρόμο της IVF.

Η ουσία: η υπογονιμότητα είναι θέμα του ζευγαριού – όχι μόνο της γυναίκας

Το κεντρικό μήνυμα των ειδικών είναι απλό, αλλά ριζοσπαστικό μέσα στην αυτονόητη λογική του:

Η υπογονιμότητα δεν είναι «υπόθεση της γυναίκας». Είναι θέμα του ζευγαριού.

Κάθε σοβαρό πρωτόκολλο διερεύνησης πρέπει:

• να ξεκινά ταυτόχρονα και για τους δύο,

• να περιλαμβάνει πλήρη, όχι τυπικό, έλεγχο του άνδρα,

• να εξαντλεί πρώτα τα πιο απλά, λιγότερο επεμβατικά και πιο οικονομικά μέτρα,

• και μόνο τότε να προχωρά στην εξωσωματική γονιμοποίηση, όταν πραγματικά χρειάζεται.

Μέχρι να γίνει αυτό, χιλιάδες ζευγάρια θα συνεχίσουν να πληρώνουν –οικονομικά, ψυχικά και σωματικά– το τίμημα μιας ανισορροπίας που φορτώνει στη γυναίκα όλο το βάρος της θεραπείας και αφήνει τον άνδρα, κυριολεκτικά και μεταφορικά, εκτός κάδρου.

Πηγή: Pagenews.gr