Η ένταση ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Βενεζουέλα έχει χτυπήσει «κόκκινο». Οι ευθείες απειλές της κυβέρνησης Τραμπ για αλλαγή καθεστώτος και το κλείσιμο του εναέριου χώρου της χώρας έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο τον εφιάλτη μιας στρατιωτικής επέμβασης. Την ίδια στιγμή, Ουάσινγκτον και Καράκας επιχειρούν να βρουν μια μεσοβέζικη διέξοδο, με τις πιθανότητες όμως να μοιάζουν ολοένα και πιο εύθραυστες.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ανοίγει ξανά η συζήτηση για το τι πραγματικά μπορεί να κάνει η Βενεζουέλα σε περίπτωση που οι ΗΠΑ αποφασίσουν να προχωρήσουν από τις απειλές στην πράξη. Ποια είναι η στρατιωτική ισχύς της κυβέρνησης Μαδούρο; Πώς σχεδιάζει να απαντήσει; Και πόσο πραγματικός είναι ο κίνδυνος γενικευμένου χάους στη χώρα;
Στρατός υπό πίεση: χαμηλοί μισθοί, ελλείψεις και παρωχημένος εξοπλισμός
Η σύγκριση της στρατιωτικής ισχύος των δύο χωρών είναι συντριπτική υπέρ των ΗΠΑ. Ο στρατός της Βενεζουέλας βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σειρά δομικών αδυναμιών. Το προσωπικό δεν επαρκεί, η εκπαίδευση θεωρείται ανεπαρκής και οι μισθοί κινούνται σε εξευτελιστικά επίπεδα – περίπου 100 δολάρια τον μήνα για έναν στρατιώτη.
Τα περισσότερα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων έχουν επιχειρησιακή εμπειρία κυρίως στην καταστολή διαδηλώσεων, όχι σε συμβατικές πολεμικές επιχειρήσεις. Στο εσωτερικό του στρατεύματος εκφράζονται φόβοι ότι σε συνθήκες πολέμου οι λιποταξίες θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν, υπονομεύοντας οποιοδήποτε οργανωμένο αμυντικό σχέδιο.
Ο εξοπλισμός της χώρας είναι σε μεγάλο βαθμό παλιός και δύσκολα συντηρήσιμος. Ρωσικά ελικόπτερα, τεθωρακισμένα σοβιετικής προέλευσης και φορητοί αντιαεροπορικοί πύραυλοι Igla δεκαετιών θεωρείται ότι δεν μπορούν να ανταγωνιστούν την τεχνολογική υπεροχή των ΗΠΑ. Τα περίπου 20 μαχητικά αεροσκάφη τύπου Sukhoi που διαθέτει η Βενεζουέλα, παρά τη δύναμή τους στα χαρτιά, αξιολογούνται ως σαφώς κατώτερα απέναντι στα αμερικανικά αεροπλάνα, ειδικά από πλευράς υποστήριξης, αριθμών και επιχειρησιακής ετοιμότητας.
Ο Νικολάς Μαδούρο επιμένει ότι 8 εκατομμύρια πολιτοφύλακες βρίσκονται σε εκπαίδευση, όμως πηγές που επικαλείται το Reuters εκτιμούν ότι στην πράξη μόνο μερικές χιλιάδες θα ήταν σε θέση να συμμετάσχουν οργανωμένα στην άμυνα της χώρας.
«Παρατεταμένη αντίσταση»: το σχέδιο του ανταρτοπόλεμου
Γνωρίζοντας ότι σε μια κλασική, συμβατική σύγκρουση απέναντι στις ΗΠΑ η έκβαση θα ήταν προδιαγεγραμμένη, η κυβέρνηση Μαδούρο φέρεται να έχει επεξεργαστεί ένα εναλλακτικό αμυντικό δόγμα. Σύμφωνα με έγγραφα και πηγές που επικαλείται το Reuters, ο πυρήνας του σχεδίου βασίζεται στην έννοια της «παρατεταμένης αντίστασης».
Η χώρα έχει χωριστεί σε περισσότερα από 280 σημεία, όπου μικρές, διασκορπισμένες μονάδες θα κληθούν –σε περίπτωση αμερικανικής επέμβασης– να διεξαγάγουν έναν ιδιότυπο ανταρτοπόλεμο:
– επιθέσεις φθοράς εναντίον εχθρικών δυνάμεων,
– δολιοφθορές σε κρίσιμες υποδομές,
– αιφνιδιαστικά χτυπήματα και γρήγορη απόσυρση.
Στρατιωτικές μονάδες έχουν λάβει οδηγίες να διασπαρούν και να κρυφτούν σε περίπτωση αεροπορικής ή χερσαίας επιχείρησης των ΗΠΑ, ώστε να μην «εξουδετερωθούν» με μία και μόνο μαζική επιχείρηση. Το Καράκας ποντάρει στην ιδέα ότι ένας παρατεταμένος, φθοράς πόλεμος θα αυξήσει το πολιτικό και οικονομικό κόστος για την Ουάσινγκτον, καθιστώντας μια μακροχρόνια κατοχή πρακτικά ανέφικτη.
Το «σχέδιο χάους» στο Καράκας: όταν η πρωτεύουσα γίνεται πεδίο μάχης
Πέρα από το επίσημο δόγμα της «παρατεταμένης αντίστασης», πηγές προσκείμενες στις υπηρεσίες ασφαλείας περιγράφουν και ένα δεύτερο, πιο σκοτεινό σενάριο, το οποίο δεν αναγνωρίζεται δημόσια από την κυβέρνηση, αλλά φαίνεται να έχει συζητηθεί: τη σκόπιμη δημιουργία χάους στην πρωτεύουσα.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, μυστικές υπηρεσίες, παραστρατιωτικές οργανώσεις και ομάδες ένοπλων υποστηρικτών του καθεστώτος θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν προκειμένου:
– να αποσταθεροποιήσουν πλήρως την καθημερινότητα στο Καράκας,
– να καταστήσουν τη διακυβέρνηση της χώρας μη διαχειρίσιμη για οποιαδήποτε ξένη δύναμη,
– να δημιουργήσουν την εικόνα μιας κοινωνίας στο χείλος της διάλυσης, όπου κανείς δεν μπορεί να επιβάλει εύκολα τάξη.
Μέσα σε ένα περιβάλλον γενικευμένων συγκρούσεων, λεηλασιών και βίας, η Βενεζουέλα θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα είδος «απρόβλεπτου ναρκοπεδίου» για οποιονδήποτε μπει στη διαδικασία στρατιωτικής επέμβασης.
Ένοπλες ομάδες, «colectivos» και σκιώδη δίκτυα
Το εσωτερικό πεδίο ασφάλειας στη Βενεζουέλα είναι ήδη εξαιρετικά περίπλοκο. Στα δυτικά σύνορα, δρουν κολομβιανές αντάρτικες ομάδες, ενώ στο εσωτερικό της χώρας υπάρχει η παρουσία των περίφημων «colectivos» – οργανωμένων ένοπλων υποστηρικτών της κυβέρνησης που έχουν κατηγορηθεί επανειλημμένα ότι συμμετέχουν στην καταστολή διαδηλώσεων.
Παράλληλα, δυτικές κυβερνήσεις και διεθνείς οργανώσεις υποστηρίζουν ότι στη χώρα δραστηριοποιούνται δίκτυα που συνδέονται με το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, κατηγορίες τις οποίες το Καράκας απορρίπτει κατηγορηματικά ως πολιτικά υποκινούμενες.
Αυτές οι ομάδες –αντάρτικες, παραστρατιωτικές, εγκληματικές– συνθέτουν ένα εκρηκτικό μωσαϊκό, το οποίο θα μπορούσε σε περίπτωση αμερικανικής επέμβασης είτε να στραφεί εναντίον της κυβέρνησης, είτε να ενταχθεί στο χαοτικό σκηνικό που θα ήθελε να δημιουργήσει το καθεστώς, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Η στρατηγική πίεσης των ΗΠΑ και το «κλειστός εναέριος χώρος»
Η Ουάσινγκτον, από την πλευρά της, συνεχίζει να ανεβάζει διαρκώς την πίεση. Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να χαρακτηρίσει τον εναέριο χώρο της Βενεζουέλας «κλειστό στο σύνολό του» αποτελεί σαφές μήνυμα κλιμάκωσης, στέλνοντας προς το Καράκας ένα ισχυρό πολιτικό και στρατιωτικό σήμα.
Παράλληλα, ο Λευκός Οίκος αφήνει ανοιχτό –σε επίπεδο ρητορικής– ακόμη και το ενδεχόμενο συνάντησης με τον Νικολάς Μαδούρο, εφόσον υπάρξει περιθώριο κάποιας συμφωνίας. Η διπλή αυτή γλώσσα, με την ταυτόχρονη απειλή και το θεωρητικό άνοιγμα για διάλογο, λειτουργεί ως εργαλείο πίεσης:
– προς το καθεστώς, για να κάνει παραχωρήσεις,
– προς την αντιπολίτευση, για να ευθυγραμμίσει τις κινήσεις της με τη στρατηγική της Ουάσινγκτον,
– προς τον διεθνή παράγοντα, για να φανεί ότι οι ΗΠΑ «κράτησαν ανοιχτά όλα τα κανάλια» πριν προχωρήσουν σε πιο σκληρά μέτρα.
Την ίδια στιγμή, οι αμερικανικές επιχειρήσεις κατά των αποκαλούμενων «ναρκο-σκαφών» στη θάλασσα έχουν οδηγήσει, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, σε πάνω από 80 νεκρούς, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο το κλίμα έντασης.
Πετρέλαιο, καθεστώς και φόβος γενικευμένης ανάφλεξης
Το Καράκας κατηγορεί ευθέως τις ΗΠΑ ότι η πραγματική στόχευση πίσω από την πίεση δεν είναι η «δημοκρατία» ή τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά ο έλεγχος των τεράστιων πετρελαϊκών αποθεμάτων της Βενεζουέλας. Η κυβέρνηση Μαδούρο παρουσιάζει την αντιπαράθεση ως μάχη για την εθνική κυριαρχία και το δικαίωμα της χώρας να διαχειρίζεται τους φυσικούς της πόρους.
Ωστόσο, όσο οι δύο πλευρές παίζουν σε αυτό το επικίνδυνο γεωπολιτικό ταμπλό, ο κίνδυνος ενός θερμού επεισοδίου ή μιας περιορισμένης στρατιωτικής επιχείρησης μεγαλώνει. Και αν κάτι φοβούνται πολλοί αναλυτές, είναι ότι μια τέτοια «χειρουργική επέμβαση» μπορεί εύκολα να ξεφύγει από τον έλεγχο, μετατρέποντας τη Βενεζουέλα σε μια ακόμη εστία παρατεταμένης αστάθειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η απάντηση στο ερώτημα «πώς θα αντιδράσει η Βενεζουέλα σε περίπτωση επέμβασης των ΗΠΑ» δεν είναι απλώς στρατιωτική. Είναι πολιτική, κοινωνική και γεωστρατηγική. Και ακριβώς γι’ αυτό, το επόμενο βήμα, είτε από την Ουάσινγκτον είτε από το Καράκας, μπορεί να καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της χώρας, αλλά και την ισορροπία δυνάμεων σε ολόκληρη την περιοχή.
Πηγή: Pagenews.gr