Μετά από 45 χρόνια, η Ελλάδα «ξαναχαρτογραφεί» τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών – Τι αλλάζει για δήμους

Ένας νέος χάρτης για μια νέα εποχή πυρκαγιών

Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν μισό αιώνα, η Ελλάδα αποκτά έναν σύγχρονο, επιστημονικά τεκμηριωμένο Εθνικό Χάρτη Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών. Η Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπεγράφη από τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννη Κεφαλογιάννη, και τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου, αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο η χώρα οργανώνει την άμυνά της απέναντι σε ένα από τα πιο επικίνδυνα –και πλέον σχεδόν ετήσια– φαινόμενα: τις δασικές πυρκαγιές.

Ο νέος Χάρτης δεν είναι ένα ακόμη έγγραφο σε κάποιο συρτάρι. Είναι ένα «εργαλείο μάχης» για την εποχή της κλιματικής κρίσης. Κατατάσσει όλους τους δήμους της Ελλάδας σε τρεις κατηγορίες επικινδυνότητας – χαμηλή, μεσαία και υψηλή – με βάση πραγματικά δεδομένα βλάστησης, κλιματολογικών συνθηκών και συχνότητας πολύ υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς τα τελευταία 20 χρόνια.

Τι είναι ο Εθνικός Χάρτης Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών

Ο Εθνικός Χάρτης Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών αποτελεί πρωτοβουλία του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και έρχεται να καλύψει ένα επικίνδυνο κενό: μέχρι σήμερα, η κατανομή των πόρων και των έργων πυροπροστασίας βασιζόταν σε παρωχημένα δεδομένα, που είχαν καθοριστεί πριν από περίπου 45 χρόνια.

Στο μεταξύ, όμως, τα πάντα έχουν αλλάξει. Τα δάση έχουν πυκνώσει ή υποβαθμιστεί, οι οικισμοί έχουν επεκταθεί μέσα σε δασικές ζώνες, τα καλοκαίρια είναι πιο θερμά και πιο ξηρά, ενώ η συχνότητα και η σφοδρότητα των πυρκαγιών έχουν αυξηθεί δραματικά. Ο νέος Χάρτης έρχεται να αποτυπώσει αυτή τη νέα πραγματικότητα με τρόπο αντικειμενικό και μετρήσιμο.

Ο πυρήνας του στηρίζεται σε τρία βασικά στοιχεία:
– το είδος και την πυκνότητα της βλάστησης,
– τις κλιματολογικές συνθήκες κάθε περιοχής,
– τη συχνότητα εμφάνισης των δεικτών 3, 4 και 5 (πολύ υψηλός κι εξαιρετικά υψηλός κίνδυνος) στον ημερήσιο Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια.

Έτσι, η κατηγοριοποίηση των δήμων δεν βασίζεται σε εκτιμήσεις «του περίπου», αλλά σε σκληρά δεδομένα που έχουν συλλεχθεί και αναλυθεί σε βάθος χρόνου.

Οι τρεις κατηγορίες κινδύνου: Ποιοι δήμοι πρέπει να ανησυχούν περισσότερο

Με τον νέο Εθνικό Χάρτη, όλοι οι δήμοι της χώρας κατατάσσονται πλέον σε τρεις ζώνες κινδύνου: χαμηλής, μεσαίας και υψηλής επικινδυνότητας. Η κατάταξη αυτή δεν έχει μόνο συμβολικό χαρακτήρα, αλλά θα καθορίσει στην πράξη το πώς θα κατανέμονται πόροι, έργα και παρεμβάσεις.

Στους δήμους υψηλής επικινδυνότητας, όπου συνδυάζονται πυκνή δασική βλάστηση, συχνές ημέρες πολύ υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς και συχνά γειτνίαση με οικισμούς, θα κατευθύνονται πλέον κατά προτεραιότητα έργα πρόληψης, καθαρισμοί, ζώνες πυροπροστασίας, ενίσχυση υποδομών και δυνάμεων πυρόσβεσης.

Οι δήμοι μεσαίας επικινδυνότητας δεν θα μένουν χωρίς στήριξη, αλλά θα λαμβάνουν παρεμβάσεις ανάλογες με τον καταγεγραμμένο κίνδυνο, ενώ οι δήμοι χαμηλής επικινδυνότητας θα παρακολουθούνται συστηματικά, ώστε να εντοπίζονται εγκαίρως τυχόν μεταβολές.

Στην πράξη, ο Χάρτης λειτουργεί σαν ένας «οδικός χάρτης φωτιάς»: δείχνει πού πρέπει να πέσει το βάρος, ποιοι δήμοι χρειάζονται άμεσες, ενισχυμένες παρεμβάσεις και πού τα έργα μπορούν να σχεδιάζονται σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Πρόληψη αντί για κατάσβεση: Η νέα φιλοσοφία της Πολιτικής Προστασίας

Ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννης Κεφαλογιάννης, υπογράμμισε ότι ο Εθνικός Χάρτης είναι μέρος μιας νέας αντίληψης: η Πολιτική Προστασία δεν μπορεί πια να περιορίζεται στο «τρέχουμε όταν καίγεται το δάσος», αλλά πρέπει να επενδύει στην πρόληψη και στη γνώση του κινδύνου με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια.

Με άλλα λόγια, το κράτος επιχειρεί να περάσει από τη λογική της διαρκούς κατάσβεσης στη λογική της προετοιμασίας. Ο νέος Χάρτης επιτρέπει στο Υπουργείο, στους δήμους και στις αρμόδιες υπηρεσίες να σχεδιάζουν στοχευμένα έργα, με διαφάνεια, τεκμηρίωση και μετρήσιμα αποτελέσματα, ώστε κάθε ευρώ που επενδύεται στην πυροπροστασία να έχει το μέγιστο δυνατό όφελος.

Τι κερδίζουν οι δήμοι: Ένα αντικειμενικό εργαλείο για έργα και χρηματοδότηση

Για την τοπική αυτοδιοίκηση, ο Εθνικός Χάρτης Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών είναι ένα ισχυρό χαρτί. Οι δήμοι αποκτούν πλέον ένα επίσημο, επιστημονικά τεκμηριωμένο πλαίσιο που τους επιτρέπει:

– να ιεραρχούν με σαφήνεια τα έργα πυροπροστασίας,
– να διεκδικούν χρηματοδότηση στη βάση αντικειμενικών δεικτών επικινδυνότητας,
– να σχεδιάζουν μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις, αντί για αποσπασματικές κινήσεις κάθε καλοκαίρι.

Με τον νέο Χάρτη, δεν θα είναι πια εύκολο να αμφισβητηθεί ποιος δήμος χρειάζεται περισσότερους πόρους, περισσότερους καθαρισμούς ή περισσότερες ζώνες αντιπυρικής προστασίας. Η ανάλυση του κινδύνου γίνεται σε εθνικό επίπεδο, με κοινά κριτήρια για όλους.

Η συμβολή του Υπουργείου Περιβάλλοντος – Τα δάση στο επίκεντρο

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, χαρακτήρισε την έγκριση του Χάρτη «ιστορικό βήμα» για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, του φυσικού πλούτου και των τοπικών κοινωνιών. Ο Χάρτης δεν είναι μόνο εργαλείο της Πολιτικής Προστασίας, αλλά και της Δασικής Υπηρεσίας, η οποία συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωσή του.

Για πρώτη φορά, Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και Υπουργείο Περιβάλλοντος μοιράζονται μια κοινή, τεκμηριωμένη βάση ανάλυσης κινδύνου ανά γεωγραφική ζώνη. Αυτό σημαίνει καλύτερο συντονισμό, πιο στοχευμένα έργα, αλλά και μεγαλύτερη διαφάνεια απέναντι στους πολίτες, που θα μπορούν να γνωρίζουν σε ποια ζώνη κινδύνου ανήκει η περιοχή τους.

Τι σημαίνει ο Χάρτης για τους πολίτες: Ενημέρωση, ευθύνη, ετοιμότητα

Ο Εθνικός Χάρτης Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών δεν αφορά μόνο τις υπηρεσίες και τους αιρετούς. Αφορά άμεσα τους πολίτες που ζουν, εργάζονται ή διαθέτουν περιουσία σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς.

Η σαφής κατάταξη κάθε δήμου σε κατηγορία επικινδυνότητας:
– βοηθά τους κατοίκους να κατανοήσουν πόσο εκτεθειμένοι είναι στον κίνδυνο,
– ενισχύει την πίεση προς τις τοπικές αρχές για έργα πρόληψης,
– υπενθυμίζει ότι η ατομική ευθύνη (καθαρισμός οικοπέδων, αποφυγή επικίνδυνων ενεργειών κ.λπ.) είναι κρίσιμο κομμάτι της συνολικής άμυνας απέναντι στις πυρκαγιές.

Σε μια εποχή που η έννοια της «κλιματικής κρίσης» δεν είναι πια αφηρημένη θεωρία, αλλά βιωμένη εμπειρία – με καλοκαίρια που σημαδεύονται από πύρινες καταστροφές – η γνώση του κινδύνου είναι δύναμη. Ο νέος Χάρτης δίνει αυτή τη γνώση με τρόπο απλό, σαφή και επίσημο.

Ένα βήμα ανθεκτικότητας στην εποχή της κλιματικής κρίσης

Ο Εθνικός Χάρτης Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών δεν είναι η μαγική λύση που θα σβήσει τις φωτιές. Είναι όμως ένα θεμελιώδες βήμα για να περάσουμε από την εποχή της διαρκούς έκτακτης ανάγκης στην εποχή της οργανωμένης ανθεκτικότητας.

Με βάση τον Χάρτη, η Ελλάδα μπορεί:
– να χτίσει πιο έξυπνα έργα πυροπροστασίας,
– να κατανείμει δίκαια και αποτελεσματικά τους πόρους,
– να προστατεύσει καλύτερα τα δάση, τους οικισμούς και τις κρίσιμες υποδομές,
– να ενημερώνει και να κινητοποιεί πολίτες και τοπική αυτοδιοίκηση με σαφείς, τεκμηριωμένες πληροφορίες.

Σε μια χώρα που πλήρωσε ακριβά, πολλές φορές, το τίμημα των δασικών πυρκαγιών, ο νέος Εθνικός Χάρτης δεν είναι απλώς ένα διοικητικό έγγραφο. Είναι μια ευκαιρία να αλλάξουμε σελίδα στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη φωτιά – πριν έρθει, όχι μόνο όταν την βλέπουμε να καίει.

Πηγή: Pagenews.gr