ΕΚΤ: Μπλοκάρει το «δάνειο επανορθώσεων» με παγωμένα ρωσικά κεφάλαια–«κόκκινο» στη χρηματοδότηση της Ουκρανίας

Η ΕΚΤ τραβάει γραμμή: όχι σε γεωπολιτικά παιχνίδια

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έδωσε ισχυρό πλήγμα στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αξιοποιήσει τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως εγγύηση για ένα τεράστιο δάνειο 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, αρνούμενη να παρέχει εγγυήσεις που θα κάλυπταν την αποπληρωμή σε περίπτωση πιέσεων στις αγορές.

Σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους, η ΕΚΤ κατέληξε ότι η πρόταση παραβιάζει την εντολή της, καθώς θα ισοδυναμούσε με άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση των κρατών-μελών της ΕΕ – κάτι που απαγορεύεται αυστηρά από τις Συνθήκες της Ένωσης. Η απόφαση αφήνει τις Βρυξέλλες αντιμέτωπες με νέες δυσκολίες, ενώ το Κίεβο αντιμετωπίζει σοβαρό έλλειμμα ρευστότητας, εν μέσω ανανεωμένων ρωσικών επιθέσεων και πρωτοβουλιών ειρήνευσης από τις ΗΠΑ.

Ένα σχέδιο πάνω σε παγωμένα κεφάλαια – και σε λεπτή νομική βάση

Η πρόταση της Επιτροπής βασιζόταν στην ιδέα ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα παρείχαν εγγυήσεις για την έκδοση ενός μακροπρόθεσμου δανείου στην Ουκρανία, χρησιμοποιώντας ως οικονομική ασφάλεια τα παγωμένα κεφάλαια της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που φυλάσσονται στην Euroclear, τον βελγικό θεματοφύλακα τίτλων.

Ωστόσο, αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι σε περίπτωση ξαφνικής πίεσης στις αγορές ή καθυστέρησης αποπληρωμής, τα κράτη-μέλη δεν θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν γρήγορα τα απαιτούμενα κεφάλαια, με κίνδυνο οικονομικής αναστάτωσης.

Για να αποφευχθεί κρίση ρευστότητας, οι Βρυξέλλες ζήτησαν από την ΕΚΤ να λειτουργήσει ως δανειστής ύστατης ανάγκης για την Euroclear Bank, τον βελγικό οργανισμό που διαχειρίζεται τα παγωμένα ρωσικά στοιχεία. Η ΕΚΤ απέρριψε το αίτημα.

Γιατί είπε όχι η ΕΚΤ: η «κόκκινη γραμμή» της νομισματικής χρηματοδότησης

Σύμφωνα με πληροφορίες από το εσωτερικό της τράπεζας, η ΕΚΤ κατέληξε ότι η πρόταση της Επιτροπής θα σήμαινε ουσιαστικά ότι η κεντρική τράπεζα θα εγγυόταν τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις των κρατών-μελών, κάτι που οι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν ως «νομισματική χρηματοδότηση».

Η πρακτική αυτή απαγορεύεται από τις Συνθήκες της ΕΕ, καθώς μπορεί να προκαλέσει υψηλό πληθωρισμό και να υπονομεύσει την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας.

Σε ανακοίνωσή της, η ΕΚΤ τόνισε:«Μια τέτοια πρόταση δεν εξετάζεται, καθώς πιθανότατα θα παραβίαζε το δίκαιο της ΕΕ που απαγορεύει τη νομισματική χρηματοδότηση».

Η απόρριψη αφήνει την Επιτροπή χωρίς το κρίσιμο «μαξιλάρι» ρευστότητας που θεωρούσε απαραίτητο για να αποφευχθεί κρίση στην Euroclear.

Η Επιτροπή αναζητά Plan B… και πιθανώς Plan C

Απαντώντας στη στάση της ΕΚΤ, η Επιτροπή επεξεργάζεται πλέον εναλλακτικά σχέδια για να διασφαλιστεί η προσωρινή ρευστότητα του δανείου των 140 δισ. ευρώ. Αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι προτεραιότητα είναι η νομική ασφάλεια και η χρηματοπιστωτική αξιοπιστία, χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες της ΕΕ.

Εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες βρίσκονται «σε στενή επαφή με την ΕΚΤ από τον Οκτώβριο του 2022» και ότι η κεντρική τράπεζα «συμμετείχε ενεργά σε όλες τις συζητήσεις σχετικά με το δάνειο».

Συμπλήρωσε:«Η διασφάλιση της αναγκαίας ρευστότητας για πιθανές υποχρεώσεις επιστροφής των περιουσιακών στοιχείων προς τη ρωσική κεντρική τράπεζα αποτελεί σημαντικό μέρος ενός πιθανού δανείου επανορθώσεων. Οι λεπτομέρειες βρίσκονται σε επεξεργασία».

Σπάνια δημόσια αντιπαράθεση εντός ΕΕ

Η απόφαση της ΕΚΤ υπογραμμίζει μια θεσμική ένταση στο εσωτερικό της Ένωσης:

• Η Επιτροπή επιδιώκει μέγιστη οικονομική ισχύ για στήριξη της Ουκρανίας
• Η ΕΚΤ επιμένει στην προστασία της εντολής της και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας
• Τα κράτη-μέλη παρακολουθούν και αξιολογούν τις νομικές και πολιτικές επιπτώσεις

Με την άρνηση της ΕΚΤ, η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική χρηματοδότησης της Ουκρανίας αντιμετωπίζει νέο εμπόδιο—υπογραμμίζοντας την ανάγκη για νόμιμες, ασφαλείς και πολιτικά αποδεκτές λύσεις.